T24 Video Servisi
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2022 yılında uygulanacak asgari ücreti 4 bin 253 lira olarak açıkladı. Asgari ücretten alınan gelir vergisi ile damga vergisini kaldırdıklarını da açıklayan Erdoğan, "İşverenleri 450 liralık ilave yükten kurtarmış bulunuyoruz" dedi.
T24'e konuşan Doç Dr. Murat Batık Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı asgari ücrete yönelik "Bu 4253 TL'nin hesabında aslında hem gelir vergisi istisnası söz konusu hem de alınmaması gereken bir damga vergisi tutarı var. Bunlar da dahil olan bir bedeldir. Aslında bunlar alınmamış olsaydı, daha doğrusu bunlar varken olmuş olsaydı sayın Cumhurbaşkanı bugün itibariyle bu tutarı 3 bin 695 TL olarak açıklaması gerekecekti" dedi.
Batık şunları söyledi;
"Bu tutar vergi tekniğine aslında biraz aykırıdır"
"Bu tutar vergi tekniğine aslında bu tutar biraz aykırıdır. Aykırı olma nedeni vergi kanunlarımızda netten brüte pek bir hesaplama yapmıyoruz. Bunun getirdiği iki tane temel problem var. Bu problemlerden bir tanesi 'Acaba 5004 TL'ye kadar brüt asgari ücret elde eden herkes gelir vergisi ödemeyecek dolayısıyla damga vergisi de ödemeyecek ama 5 bin 400 TL'yi aşan herhangi bir tutardaki maaşlı çalışan kişi bu istisnadan yararlanabilecek mi?' sorusu gündeme gelecekti. Çünkü örneğin 5400 TL brüt asgari ücret elde eden bir kişi 4253 net ücret elde edecek ama örneğin 5200 TL yani brüt asgari ücret tutarına yaklaşık 196 TL fazla bir brüt asgari ücret elde eden bir kişi bu tutar üzerinden yüzde 14 SGK işçi payı kesintisi yapacak. Yüzde 1 işsizlik payı ödeyecek. Sonra ardından yüzde 15 gelir vergisi hesaplanacak 663 TL. Bekar ve çocuksuz olduğu varsayımı altında 375 TL AGİ alacak. Hesaplanan gelir vergisiyse 288 TL olacak. Eline geçen net tutar ise 4103 TL olacak. Yani normalde 200 TL fazla maaş almamış olsaydı bu kişi 150 TL daha fazla gelir elde etmiş olacaktı. Bu çok ciddi bir sorun yaratacak bizde. Nasıl bir sorun yaratacak, birçok çalışan, birçok iş yeri sırf bundan yararlansın diye brüt asgari ücret tutarına kadar asgari ücretli gösterip üzerine elden vererek bu istisnadan yararlanıp işveren maliyetini de bu anlamda azaltma yoluna gitmeyi seçecektir diye düşünüyorum. Burada da sizin aracılığınızla Maliye Bakanlığı'na uyarımı yapmış olayım. Buna dikkat edip bununla ilgili bir düzenleme yapması gerekmektedir."
"Cumhurbaşkanı'nın bu söyleminin şu an itibariyle yerine getirilmesi mümkün değildir"
"Öte taraftan daha da önemli bir şey Asgari Geçim İndirimi hesaplaması. Asgari Geçim İndirimi Türkiye'de 2007 yılından sonra getirildi. Asgari Geçim İndirimi hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek çalışabilir. Yıllık brüt asgari ücret tutarının kişinin kendisi için yüzde 50, çalışmayan eşi varsa yüzde 10 ve çocukları da çeşitli oranlarda hesap edilerek Asgari Geçim İndirimi hesaplanır ardından hesaplanan gelir vergisi ödenmeden bu Asgari Geçim İndirimi oğluna mahsup edilir. Kalan tutar vergi dairesine yatırılır. Bu anlamda Asgari Geçim İndirimi hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilerek verilen bir tutardır. Daha da Türkçe bir ifadeyle hesaplanan gelir vergisi yoksa Asgari Geçim İndirimi de yok. Bu noktada net 4253 TL sayın Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen aylık net asgari ücret tutarında gelir vergisi istisnası da gündeme gelmesi münasebetiyle Asgari Geçim İndirimi hesaplanmaması gerekiyor. Ancak asgari geçim indirimiyle ilgili Cumhurbaşkanı bir konuşma yaparken şöyle bir şey dedi; 'Çocuğu evli olanlar, çocuk sahibi olanlar daha fazla düzenlemeyle alacaklar' ama şu anki mevcut düzenlememiz maalesef buna pek uygun değil. 'Her şeyin kanunla düzenlenmesi gerektiği' yönünden yola çıkarsak Cumhurbaşkanı'nın bu söylemi şu an itibariyle yerine getirilmesi mümkün değildir. Ancak aldığımız duyumlar çerçevesinde önümüzdeki haftadan itibaren torba yasa girişimi söz konusu olacak. Ve bu torba yasa girişiminde de bu kayba uğratılan AGİ'nin ödenmesi gibi bir durum söz konusu yani bunu telafi etme gibi bir durum söz konusu olacak. Ancak bunu nasıl yapacaklar bu AGİ yoluyla olmayacaktır. AGİ yoluyla yapılamaması münasebetiyle başka bir düzenleme olacak diye düşünüyorum."
'Diğer ücretliler'
"Az önce ben de sosyal medyada ve birkaç haber kanalında asgari geçim indiriminin hâlâ hesaplanacağı yönünde bazı söylemler var. Tamamen yanlıştır, bunu belirtmekte fayda var. Çünkü gelir vergisi hesaplanmadığı yerde Asgari Geçim İndirimi olma ihtimali yoktur. Bu noktada Asgari Geçim İndirimi hesaplanması 5004 TL brüt asgari ücret tutarındaki kişiler için söz konusu olacak. 5004 TL'ye kadar brüt asgari elde edecek kişiler içinse geçerli olmayacaktır. Öteki taraftan Gelir Vergisi Kanunu'nun 64. maddesi var bizim diğer ücretlilerle ilgili. Diğer ücretliler olarak adlandırılan yani piyasada kendi başına çalışan inşaat işçileri, özel şoförler gibi kendi başlarına çalışanlar kendi gelirlerini kendileri beyan ederler. 'Diğer ücretliler kendi ücretlerini kendileri beyan ederlerse Asgari Geçim İndirimi'ndeki istisnadan yararlanabilecekler mi?' bu da ciddi bir soru işareti. Açıklama beklenen bir sorun hatta sorun. Esas itibariyle gelmezse vergilendirmede adalet ilkesi gereği çok ciddi anlamda problemler yaşayacağız demektir."
İşverene getireceği yük
"Üçüncü temel problem aslında baktığınız zaman bu hesaplamanın işverene getireceği yükle alakalı bir durum. Bu çok ciddi bir problem değildir. Güzel bir düzenleme yapıldı bence sadece bu noktada. Çünkü işverene aslında brüt ödenen paradan başka ayrıca kendi yükümlülüğü söz konusu. Bu yükümlülüğü aslında bu brüt asgari ücret tutarı üzerinden yüzde 20.5'lik bir SGK işveren payı söz konusu, bu arada zaten hazine teşviği de karşılanıyor. Yüzde 15.5'ini ödemekte, yani yüzde 27.5'luk bir vergi yükü söz konusudur. Bu yük bu anlamda azalmış olacak aslında. Bu açıdan önem arz etmektedir. Bu yükle, yeni değişiklikle beraber yani yaklaşık 4300 civarındaki brüt asgari ücret tutarından 5004 TL'ye kadar gidişatta işverenin maliyetini aylık ortalama 251, 252 TL'lik bir artış olacak. En son kertede yıllık asgari geçim indiriminin hesabında da bu kez bu brüt asgari ücretin tayini bütün ücretli çalışanları alacağı Asgari Geçim İndirimi de etkileyecek çünkü gelir vergisinin ilgili maddesi gereği şu ifade geçer, 'Yıllık brüt asgari ücret tutarının belli oranlara, kişi çalışıyorsa yüzde 50, eşi çalışmıyorsa yüzde 10, çocuğu varsa çocuğu için 7.5, ikinci çocuk için 7.5, üçüncü çocuk için yüzde 10, dördüncü çocuk ve sonrakiler için yüzde 5, yüzde 85'e kadar bir oran söz konusu. Bu Asgari Geçim İndirimi hesaplamasında bu tutar dikkate alınacağı için 5004 TL'lik brüt asgari ücret tutarı aynı zamanda kişilerin alacağı Asgari Geçim İndirimi'ni de etkileyecek. Yani 5004 çarpı 12 ay 60 bin TL yapacak. Çalışmayan bekar bir kişi için konuşuyorum 30 bin TL kendisi için yüzde 50 yani 30 bin TL, bunu yüzde 15 ile çarptığımızda 4500 TL, bunu 12 aya böldüğümüz zaman ise alacağı aylık Asgari Geçim İndirimi yani ortalama baktığımızda 380'e yakın bir para elde etmiş olacak kişinin kendisi bu noktada."