Edirne'nin Keşan ilçesindeki 15 metrekarelik atölyede Teke Yöresi'nde çalınan Yörüklere ait bir çalgı türü olan 3 telli saz yapan Kültür ve Turizm Bakanlığı Somut Olmayan Kültür Mirası Taşıyıcısı, 55 yaşındaki Ahmet Uğur Parmaksız, yetiştirecek çırak bulamadığını belirtti. Parmaksız, amacının 3 telli sazın gelecek kuşaklara da aktarılması olduğunu söyledi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, Türkiye'deki geleneksel sanatları ve sanatçıları desteklemek amacıyla somut olmayan kültürel miras taşıyıcılarına verilen 'Sanatçı tanıtma kartı' sahibi olan Ahmet Uğur Parmaksız, atölyesinde elle yaptığı 3 telli sazları Türkiye’nin yanı sıra Amerika, İtalya, İspanya ve Almanya gibi ülkelere de pazarlıyor. Parmaksız, 3 telli sazın ustasının göstermesiyle yaparak öğrenilebilecek bir enstrüman olduğunu ifade ederek, yeni ustaların yetişmesini istediğini kaydetti.
“Ciddi bir emek istiyor”
3 telli sazın Türkiye’de az sayıda usta tarafından yapıldığını dile getiren Parmaksız, “Benim bildiğim 6-7 kişi var. Bu sazı bir şekilde korumamız gerekiyor. Bu saz zaman içerisinde yok olacak. Türkiye’de uzun sap ve kısa sap sazlar popülerdir. Erdal Erzincan bir rakam açıkladı ve Türkiye’de yılda 2 milyona yakın saz satılıyormuş. Tabi bu sazların içerisinde el yapımı sazların oranı çok az. Seri imalat yapılan sazlar var. Tabi bunlar ucuz. İnsanlarda da ucuza sahip olma isteği var. Ama 3 telli sazı yapan çok az olduğu için ileride ortadan kaybolacağını düşünüyorum. Çırağı yetişmiyor. Bu böyle 2 günde evde kendi kendine yapılabilecek bir saz değil. İnsanlar dışarıdan baktığında diyor ki, ‘Bu küçük bir şey, ben bunu yaparım’ Öyle değil. Bunun içinde ciddi bir hesap kitap işi var. Her tarafında bir oran var. Güzel ses çıkarmasını istiyorsanız bunun için ciddi bir çalışma yapmanız gerekiyor. Bunu elle oyuyorsunuz. Ciddi bir emek istiyor. Malzemelerde rastgele sıradan bulunanlardan değil. Sıradan bir marangozdan alamazsınız. Profesyonel enstrüman malzemeleri satan yerlerden almanız gerekiyor. Her ağaçtan enstrüman olmaz” dedi.
“Umarım bu sanatın meraklıları artar, yeni ustalar yetişir”
3 telli saz yapımının okumak ya da araştırmakla olmadığını bire bir tecrübeye dayandığını kaydeden Parmaksız, “Ben Kemal Eroğlu’ndan öğrendim her şeyi. Bire bir atölyede yaparak öğrendim. Bana bütün ayrıntılarını gösterdi. Nasıl tesviye yapılır, nasıl simetrisine bakılır, kalıbı nasıl çıkarılır, sap nasıl inceltilir, kapağın bombesi, kalınlığı bütün ayrıntıları görerek öğrendim. Çok ince ayrıntılar var. Bunları görmeniz, yapmanız lazım. Her şeyi çok ayrıntıdır. Bu ayrıntıları da usta size göstererek aktarabilir. Bu konuda yazılan yazıları bende okuyorum. Ama yazılanlarla bir yere kadar. Umarım bu sanatın meraklıları artar, yeni ustalar yetişir” diye konuştu.
Kaynak: DHA / Ünsal Yücel