T24- AB ülkelerinden Yunanistan, Portekiz ve İspanya'nın borçluluğuna ilişkin endişelerin Euro/dolar paritesinde sert düşüşe neden olması ve global olarak artan riskten kaçış eğilimi dolar/TL'nin yükselmesine, borsaların düşmesine neden oldu.
Euro/dolar paritesi 1,3658 ile Mayıs 2009'dan bu yana en düşüğü gördü. Paritedeki hareketin etkisiyle bankalararası piyasada dolar/TL kotasyonları 1,5245'le 1.5 ayın en yükseğini gördü.
Dün spot kapanışta 1.50'nin altında olan dolar/TL kotasyonları valörlü işlemlerde 1,5035 seviyesindeydi.
Kurdaki hareketi ntvmsnbc'ye değerlendiren ABank Hazine Pazarlama Müdürü Ebru Balkan Koçak şunları söyledi: "Euro Bölgesi'ne ilişkin kötümserlikle risk algılaması değişti. Riskten kaçınma şeklinde tavır aldılar. Borsalarda ciddi düşüşler oldu, dolar arttı. Parite etkisiyle bizdeki hareket hızlı oldu. En belirleyici faktör parite olacak. Dolarda 1,5250 tepe noktası olabilir. Aşağıda da ilk etapta 1,5050 seviyesine kadar gevşeme olabilir. Euro/dolar paritesi 1,36-1,37 arasında dinlenmeye geçecektir."
Endişeler borsalarda da sert düşüşler görülmesine neden oldu. ABD borsaları dokuz aydan uzun bir sürenin en kötü kayıplarıyla düşerken, Dow Jones sanayi endeksi kısa bir süre için kritik 10 bin puan seviyesinin altına indi. Dow Jones 10 bin puanda günü kapatırken, düşüş yüzde 2.61 oldu. S&P 500'de de düşüş yüzde 3'ü aştı.
Yunanistan, Portekiz ve İspanya'nın borç ödeyebilme yeteneklerine ilişkin kaygılar yatırımcıların hisse senetlerinden güvenli liman olarak gördükleri dolara kaçmalarına neden olurken bu durum değeri dolarla ifade edilen emtia fiyatlarına olumsuz olarak yansıdı.
İMKB'DE KAYIPLAR HIZLANDI
İMKB haftanın son işlem gününe yüzde 2 kayıpla başladı. Saat 10.20 itibariyle borsadaki kayıp yüzde 3'ün üzerine çıktı. Saat 11.00 itibariyle kayıplar yüzde 3'e yakın. Avrupa borsalarında ise yüzde 1'e yakın düşüşler görülüyor.
Asya'da borsalar, Avrupa'da bazı ülkelerin borç sorunu ve ABD'de işsizlik maaşı başvurularının artmasının küresel toparlanmanın resesyona dönüşebileceği endişeleri nedeniyle geriledi.
Japonya'da Tokyo Borsası haftanın son işlem gününü düşüşle kapadı. Borsanın temel göstergesi Nikkei 225 endeksi yüzde 2.89 (298,89 puan) değer kaybederek, 10 bin 57 puana indi.
Asya'da ayrıca Çin'de Şanghay Borsası yüzde 1,8, Hong Kong Borsası yüzde 2.9, Güney Kore Borsası yüzde 3.1, Tayvan Borsası yüzde 4 ve Avustralya Borsası yüzde 2.5 düştü.
PETROL VE ALTIN ÇAKILDI
Petrol, dün Temmuz ayından bu yana yaşadığı en büyük günlük düşüşün ardından, doların Euro karşısında son sekiz ayın en yüksek değerine ulaşmasıyla yatay seyir izliyor. Petrolün varili, 73 dolara yakın seviyeden işlem görüyor.
Altın fiyatları, bazı Avrupa ülkelerinin borçlarıyla ilgili artan kaygılar nedeniyle yatırımcıların risk alma konusunda ihtiyatlı davranmalarıyla üç ayın en düşük seviyesinin biraz üzerinde seyrediyor. Dün 2008'den bu yana görülen en büyük günlük düşüşü gören altının ons fiyatı 1,063 dolar seviyesinde işlem görüyor.
İRLANDA DA RİSK ALTINDA
Yunanistan, İspanya ve Portekiz'in ardından, Avrupa'da başka ülkelerin de kamu finansmanı konusunda sıkıntı yaşayabileceği tahmin ediliyor.
Sorun yaşama potansiyeli en yüksek ülke olarak İrlanda gösteriliyor. İrlanda'nın bütçe açığı/milli gelir oranı halen yüzde12 civarında bulunuyor. İrlanda, son olarak, harcamaları 4 milyar Euro kısarak bütçe açığı/milli gelir oranını yüzde 12'nin altında tutacağını açıkladı.
Sorun yaşayabilecek bir diğer ülke ise İngiltere. İngiltere'nin bütçe açığı/milli gelir oranının bu yıl yüzde 12 düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Muhafazakar Parti'den George Osborne, kamu maliyesi konusunda adım atılmaması halinde, İngiltere'de Yunanistan'a benzer bir durum yaşanabileceği uyarısında bulundu.
Yüksek bütçe açığı nedeniyle sorun yaşayabilecek bir diğer ülke ise Fransa. Fransa'nın bütçe açığı/milli gelir oranının bu yıl yüzde 8.2 ile rekor kırması bekleniyor.
Avrupa Birliği'nde geçerli olan Maastricht kriterlerine göre bir ülkede bütçe açığı/milli gelir oranının yüzde 3'ü geçmemesi gerekiyor. Ülkelerde bu oranın yüzde 3'ü geçmesi durumunda AB ülkeyi uyarıyor ve bu düzeye çekmesi için harekete geçiyor.