Bilindiği üzere Çin de üretim, düşük teknolojiden dolayı emek yoğun olarak gerçekleşir. Fakat Çin yüksek teknoloji mallarının ihracatında giderek teknoloji basamaklarını yükseltiyor. Çin dünya yüksek hızlı tren pazarında söz sahibi olmaya başladı.
Çin on yıl önce hızlı tren şebekesini kurmaya karar verdiğinde bu proje ülkenin en büyük yerli sanayi projesi sayılıyordu. Daha önce Alman Siemens, Japon Kawasaki ve Fransız Alstom'dan tren satın alıyordu. Bugün hızla gelişen Çin tren şirketlerinin ürettiği teknoloji bütün dünyadaki rakiplerine kafa tutabiliyor.
Çinli lokomotif ve raylı sistem üreticisi CRS firması Asya'nın en büyük tren imalatçısı. Kısa süre önce Makedonya ile de anlaşma yapan şirket bu ülkeye 6 hızlı tren sattı. Romanya ve Macaristan gibi birçok doğu Avrupa ülkesine de Çin şirketleri tarafından hızlı tren hattı kuruluyor. Pekin aynı zamanda hızlı tren altyapısını ve teknolojisini Asya ve Afrika gibi başka bölgelere de taşımaları için şirketlerine teşvik veriyor.
Alıcıdan yapıcıya
Çinin satışları yüksek yatırımlar sayesinde artıyor. Ülke şimdiye kadar hızlı tren altyapısına 500 milyon dolar harcadı. 2011 yılında meydana gelen ve 40 kişinin hayatını kaybettiği kazaya ve yolsuzluk iddialarına rağmen Pekin yaklaşık 11 bin kilometrenin üzerindeki hızlı tren hattına muazzam kaynak aktarıyor. Çin başlangıçta yabancı ülkelerden aldığı tren ve ekipmanı ile saatte 350 ila 400 kilometre hıza ulaşabilen trenleri adeta kopya eder gibi kendi imal etti. Bu durum, patlamadan kâr elde edeceğini umut eden Siemens ve Alstom firmalarını hayal kırıklığına uğrattı. Yabancı teknolojileri kopyalamakla suçlanan Çin kendi usulüyle Batı'dan teknoloji transferi yapmaya devam etti.
Haksız avantaj mı?
Çin'in yerli hızlı tren hattı Almanya ve Fransa gibi ülkelere rakip çıktığı gibi üretim maliyetlerinin de düşmesini sağladı. Rekabet sadece bu pazarla sınırlı kalmadı. Avrupa Birliği Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nün (EUISS) Asya uzmanı Nicola Casarin’e göre Avrupa Çin karşısındaki rekabet gücünü hızla kaybediyor. Çin artık Avrupa ile teknolojisini yarıştırabilecek düzeye geliyor. Analizcilerin tartıştığı bir başka nokta da, satışı artırmak amacıyla devletin kol kanat gerdiği Çin şirketlerinin yabancı şirketler karşısında rekabet avantajı elde etmiş olması.
‘Fırsat patlaması'
Hızlı nüfus artışı ve kentleşme sebebiyle gelişmekte olan Çin pazarında iç talebin devam etmesi bekleniyor. Rusya, Hindistan ve Brezilya gibi ülkelerde kendi demiryolu hattı siparişleri için Çin kuruluşlarıyla pazarlığa başladı. Avrupa ülkelerinde de pazar payını büyüten Çin tren endüstrisi, hızlı tren imalatında önemli bir rakip haline geliyor. Asya ekonomik analiz firmasının (IHS) başkanı Rajiv Biswas, Çin'in ucuz maliyetle elde ettiği maliyet avantajını kalkınma halindeki ülkelerde etkin bir şekilde kullanarak rekabet gücünü arttıracağını söylüyor.