Kalkınmanın eşiğinde olan ülkeler bir yandan ekonomik atılımlarla başarı öyküleri yazarken, diğer yandan hızla artan yolsuzluk tehlikesiyle boğuşuyorlar. Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün güncel verilere dayanarak hazırladığı rapora göre, Türkiye yolsuzlukla mücadele eden ülkeler sıralamasında, en fazla düşüş kaydeden ülke oldu. Yolsuzluk Algı Endeksi'nde, önceki yıl sıralamada 53'üncü olan Türkiye, şu anda 69'a yükseldi. Çin de listenin 104'üncü sırasına tırmanarak, durumunu daha da kötüleştirdi. Rusya 175 ülkenin yer aldığı listenin 144'üncü sırasında bulunuyor. Brezilya ve Güney Afrika da listenin üst sıralarında yer alıyorlar.
Berlin merkezli Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün araştırmalardan sorumlu direktörü Finn Heinrich, yolsuzluğun artmasındaki başlıca nedenler olarak, yolsuzluğa bulaşan siyasetçi ya da memurların takibatının yeterince yapılamaması, idarelerde şeffaflaşılamaması, halkın devlet yönetimine yeterince dahil olamaması ve yargı bağımsızlığının bulunmamasını gösteriyor.
Ekonomik gelişmelerin yolsuzlukları azaltacağı yönündeki görüşlerin her zaman gerçeği yansıtmadığını ifade eden Finn Heinrich, "Ekonomik gelişme gösteren ülkelerde yolsuzlukla mücadele gelişmiyor, aksine geriliyor. Ekonomik gelişmenin aksine bir durum oluşuyor. Gelişen ülkelerin Avrupa'ya veya diğer ülkelere yakınlaştığı söylenir. Ama bize göre durum böyle değil. Hatta bize göre, bu ülkelerde yolsuzlukla yeteri kadar mücadele edilmezse, ekonomik ilerleme de durur" diye konuştu.
Finn Heinrich, rüşvet ve yolsuzlukların cirit attığı ülkelere yabancı yatırımcıların ilgi göstermesinin beklenemeyeceğine işaret ederek, bu tür olumsuzluklarla mücadelenin önemine vurgu yapıyor.
Liste nasıl hazırlanıyor
Örgütün raporu, değerlendirmeye tabi tutulan ülkelerle ilgili ekonomi uzmanları ve şirket yöneticileriyle yapılan anketlere dayanıyor. Uzmanlar, faaliyet gösterdikleri ülkelerde memur ve politikacıların rüşvet ve yolsuzluk karşısındaki tutumlarına göre değerlendirmelerde bulunuyorlar.
Bu değerlendirmeler ışığında listede olumlu örnekler sınıfına girmeyi başaranlar arasında İskandinav ülkeleri dikkati çekiyor.
Yolsuzlukla mücadele sıralamasında Almanya ise bir önceki yılda olduğu gibi 12'inci sıradaki yerini korudu.
Uluslar arası Şeffaflık Örgütü'nün Almanya sorumlusu Edda Müller, Alman hükümetine çağrı yaparak kara para aklama konusunda daha dikkatli olunmasını istedi. Federal hükümetin, kara para aklama ile ilgili Brüksel'de alınan karara yeterince uymadığını ileri süren Müller, para aklamanın diğer yolsuzluklara da kapı araladığını ifade ediyor.
Dünya Bankası verilerine göre, dünya genelinde yılda yaklaşık bir milyar dolar rüşvet ödeniyor. Bu rakam dünyada elde edilen gayri safi milli hasılaların yüzde 12'sine denk geliyor. Toplam devlet yardımlarının ise yüzde 30'una eşdeğer.
En iyi teşvik
Yolsuzlukların önlenmesi durumunda kalkınmanın eşiğinde olan ülkelerin önünün açılacağını ifade eden Edda Müller, "Bu ülkelere yönelik en iyi teşvik, rüşvet paralarının gizlenmesini önleyerek, kara para aklama usulüyle bu paraların yeniden ekonomik piyasalara sunulmasınının önüne geçmek olacaktır" dedi.
Müller bunun için posta kutusu olarak tanımlanan firmaların daha iyi denetlenmesi gerektiğini söylüyor. Bu alanda öncülük eden Danimarka'nın yolsuzluklarla mücadele sıralamasında birinci durumda olduğunu vurgulayan Müller, İngiltere ve Ukrayna'nın benzer uygulamalara geçeceklerini ifade ediyor. Müller ayrıca kara para aklama konusunda ülkelerin aldıkları yaptırım kararlarını da deklare etmeleri gerektiğinin altını çiziyor.