Uluslararası likidite krizinde piyasalardaki çöküşe karşı dünya genelinde alınan açığa satış önlemleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nı (İMKB) bağlamadı. İMKB'nin 26 ayın en düşük seviyesini gördüğü 15-19 Eylül arasında açığa satış işlemleri yüzde 18,5, miktarı ise yüzde 36,7 oranında arttı.
2007 yılının kasım ayında başlayan, Lehman'ın batışı ve Merrill Lynch'in el değiştirmesinin ardından Goldman Sachs ile Morgan Stanley'in de havlu atmasıyla yatırım bankacılığını tarihe gömen finansal kriz, geçen hafta tüm dünya borsalarını yerle bir etti.
Piyasalardaki önlenemez çöküşe karşı merkez bankaları, güven sendromu yaşayan bankaların birbirlerine likidite vermemeleri nedeniyle, piyasalara 200 milyar doların üzerinde nakit enjekte etti. Piyasalardaki çöküşe karşı alınan ikinci önlem ise, borsalarda açığa satışın yasaklanması oldu. Dünya piyasalarında yaşanan kaos ortamına karşın, geçen hafta piyasadan dolar alan tek merkez bankası Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası olurken, İMKB'de de açığa satışlar devam etti.
2007'de 13.5 milyar YTL
İMKB'de 15-19 Eylül tarihleri arasında gerçekleşen açığa satış tutarı, bir önceki haftaya göre yüzde 18,5 oranında artarak 502 milyon 86 bin YTL'ye ulaştı. Açığa satış, miktar bazında ise yüzde 36,7 oranında artarak 174 milyon 35 bin adete çıktı. Açığa satış tutarı, İMKB'de geçen hafta gerçekleşen işlem hacminin yüzde 6'sına yükselirken, açığa satış miktarı ise toplam işlem miktarının yüzde 5,6'sına çıktı. Borsada geçen haftaki açığa satış tutarı, ağustos ayının tamamında gerçekleşen tutarın yüzde 40'ını aştı.
Açığa satış tutarı 9 milyar 221 milyon YTL
İMKB'de bu yılın ilk 6 ayında gerçekleşen açığa satış tutarı 9 milyar 221 milyon YTL ile toplam hacmin yüzde 4'üne, işlem miktarı ise 2 milyar 698 milyon adet ile toplam işlem miktarının yüzde 1,5'ine çıktı. İMKB'de temmuzda 1 milyar 898 milyon YTL'lik, ağustosta ise 1 milyar 243 milyon YTL'lik açığa satış yapıldı. Borsada 2007 yılının tamamında yapılan açığa satış tutarı 13.6 milyar YTL olarak gerçekleşti.
Rekor Garanti Bankası'nda
İMKB'de endeksin ilk 4 işlem gününde yüzde 13 oranında değer kaybettiği geçen hafta, açığa satışın en fazla yapıldığı hisse senedi Garanti Bankası oldu. Geçen hafta Garanti Bankası'nda İMKB'deki toplam açığa satış tutarının yüzde 44,6'sına karşılık gelen 224 milyon 250 bin YTL tutarında açığa satış yapıldı.
Sermayesini yüzde 100 bedelli artırarak 4.2 milyar YTL'ye çıkardıktan sonra borsada işlem hacmi en yüksek kağıt haline gelen Garanti Bankası geçen haftanın ilk dört işlem gününde yüzde 18 oranında değer kaybetti. Garanti Bankası'nda bu yılın ilk altı ayında gerçekleşen açığa satış tutarı ise 2 milyar 89 milyon YTL oldu. Garanti'de 2007 yılının tamamında 1 milyar 771 milyon YTL'lik açığa satış yapılmıştı.
Garanti Bankası'nın ardından geçen hafta en fazla açığa satış yapılan ikinci hisse senedi 79.4 milyon YTL ile İş Bankası C oldu. İş Bankası C geçen haftanın ilk dört işlem gününde yüzde 10,6 değer kaybetti. 2007 yılında 2.7 milyar YTL'lik açığa satış yapılan İş Bankası C'de, bu yılın ilk altı ayında ise 2.1 milyar YTL'lik açığa satış gerçekleşti. Geçen hafta 36.9 milyon YTL'lik açığa satış yapılan Akbank ilk 4 işlem gününde yüzde 19 oranında değer kaybetti. Akbank'ta bu yılın ilk altı ayında 570.9 milyon YTL'lik, geçen yılın tamamında ise 537 milyon YTL'lik açığa satış yapıldı. Geçen haftanın ilk dört işlem gününde yüzde 17 değer kaybeden Vakıfbank'ta 36.2 milyon YTL'lik, yüzde 7,5 düşen Yapı Kredi Bankası'nda ise 18.6 milyon YTL'lik açığa satış gerçekleşti.
Piyasanın düşüşe geçmesini bekliyorlar
Açığa satış, satıcının elinde olmayan hisse senetlerini satıp, vade sonunda satışını gerçekleştirdikleri hisseleri satın alan kişiye teslim etmesi olarak tanımlanıyor. Hisse senetlerini yüksek fiyattan satıp, düşük fiyattan yerine koyup kâr etmenin amaçlandığı açığa satışı, piyasanın düşüşe geçeceğine inanan yatırımcılar kullanıyor.
Açığa satışta ilk 20 hisse senedi (YTL)
Hisse Açığa satış Değ.(%)*
Garanti 224.250.304 -18,08
İş Bankası C 79.394.590 -10,68
Akbank 36.942.966 -19,33
Vakıfbank 36.266.471 -17,12
Yapı Kredi 18.664.228 -7,54
Halkbank 14.344.364 -16,94
Erdemir 11.497.130 -15,20
Turkcell 7.740.860 -2,10
Kardemir D 7.282.004 -17,65
Şekerbank 5.839.683 -22,97
İhlas Ev 4.989.255 -24,17
Sabancı 4.220.391 -8,23
Koza 3.953.826 -22,62
Tüpraş 3.425.894 -9,02
Koç 2.977.834 -10,31
İş Fin. Kir. 2.926.521 -17,11
Net Holding 2.191.119 -15,79
Ülker 2.000.300 -13,14
Doğan Holding 1.731.441 -13,07
GSD Holding 1.545.897 -25,00