T24 - Hürriyet yazarı Sedat Ergin, 14 generalin görev süresinin uzatılmasıyla aşılan YAŞ krizinin şifrelerini yazdı.
Ergin'in Hürriyet gazetesinde yayımlanan bugünkü (5 Ağustos 2011)
Yüksek Askeri Şûra toplantısının sonuçlarını başlıca şu noktalarda değerlendirebiliriz.
YAŞ’IN SEMBOLİZMİ: Bu yılki YAŞ, sivil-asker ilişkilerinde sivil otoritenin ağırlığını daha çok hissettirerek karasularını genişlettiği bir toplantı olarak hatırlanacak. YAŞ’ı Başbakan’ın yönettiği keyfiyetinin görüntüsel olarak yeni baştan tanzim edilmiş olması bile taşıdığı sembolizmle toplantının en kalıcı sonucu olarak zihinlere kazınacaktır.
NORMALLEŞMEYE DOĞRU: Maruz kaldıkları uygulamalar nedeniyle astlarına haksızlık yapıldığını düşünen en tepedeki 4 komutan, çözüm bulamadıkları noktada çıkış stratejisi olarak istifa yoluna gitmiştir. Bu tür durumlarda geçmişte yaşanan sayısız örneğin aksine çatışma yerine bu kez istifa müessesesinin işlemesi Türkiye’de sivilleşmenin bir başka tezahürüdür.
EN HASSAS KONU: YAŞ’ta komutanları istifaya iten nedenler arasında belki de en önemlisi, tutuklu olup da terfi sırası gelmiş olan komutanların durumuydu. TSK Personel Kanunu, çok açık bir dille bu durumdaki subayların terfilerinin yapılamayacağını belirtiyor ama rütbelerinde uzatma alıp beklemelerine bir kısıtlama getirmiyor. Generaller normalde terfi sıraları geldiğinde arka arkaya üç yıl uzatma alabiliyor.
HÜKÜMETTEN ESNEKLİK: Hükümetin, başlangıç pozisyonu olarak uzatmaya karşı çıktığı ve 4 yılını tamamlamış olan tutuklu generalleri hemen emekliye sevk etmek istediği biliniyor. Ancak bulunan uzatma formülü, hükümetin pozisyonunu önemli ölçüde esnekleştirdiğini gösteriyor. Bu noktada Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın 4 yıl süreyle mesai yapacağı yeni Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’in başlangıç döneminde elini kuvvetlendirmek istediği de varsayılabilir.
YENİ KRİZLER UFUKTA: Uzatma formülü, aynı sorunun önümüzdeki yıl yeniden patlak vermesi olasılığını ortadan kaldırmıyor. Açıklamalara göre, terfi sırası gelen generaller ve kurmay albaylar için rütbelerinde -bir kez olmak üzere- uzatma verilmiştir. Oysa yasada üç kez uzatmaya engel bir durum yok.
İKİNCİ UZATMAYA EMSAL: Ayrıca, önümüzdeki yıl YAŞ’ta rütbelerinde 4 yılını doldurup terfi sırası ilk kez gelecek ikinci parti tutuklu generallerin durumu gündeme gelecektir. Bu durumdakilere örnek olarak rütbelerinde 4 yılı 2012’de tamamlayacak olan Kara Kuvvetleri’nden Korgeneral Yurdaer Olcan, Deniz Kuvvetleri’nden Koramiral Kadir Sağdıç ve Hava Kuvvetleri’nden Tümgeneral Nedim Güngör Kurubaş gösterilebilir. Balyoz davası 2012 Ağustos ayına kadar sonuçlanmadığı takdirde (-ki imkânsız gözüküyor) uzatmanın bu generallere de teşmil edilmesi gerekecektir. Sonuçta her halükârda 2012 YAŞ’ının da türbülansa aday olduğunu tahmin etmek hata olmaz.
EKSİK REKABET ORTAMI: Bu yılki YAŞ’ın önemli bir yönü, özellikle Deniz ve Kara Kuvvetleri’ndeki terfilerin ya rekabetsiz ya da eksik rekabet koşullarında gerçekleşmiş olmasıdır. Balyoz davası olmasaydı, Deniz Kuvvetleri’nde boşalan tek oramirallik kadrosu için Kuzey Deniz Saha Komutanı Koramiral Mehmet Otuzbiroğlu ile Güney Deniz Saha Komutanı Oramiral Nusret Güner arasında rekabet yaşanacaktı. Oysa Otuzbiroğlu tutuklu olduğu için, Koramiral Güner, YAŞ’ta bir üst rütbeye yarışma olmadan otomatik olarak çıkmıştır.
ALBAYLAR NE OLACAK?: Hava Kuvvetlerinde de boşalan orgenerallik kadrosu için yarış Korgeneral Korcan Polatsü, Korgeneral Ziya Güler ve Korgeneral Mehmet Erten arasında geçecekti. Oysa Polatsü ve Güler Balyoz’dan tutuklu oldukları için Erten tek başına orgeneralliğe çıkabilmiştir. Benzer sorunlar bütün kuvvetlerde generalliğe terfi sırası gelmiş olan tutuklu kurmay albaylar açısından da geçerlidir.
SERPİNTİLER UZUN SÜRECEK: Bu haliyle özellikle Deniz ve Hava’da bütün hesapların altüst olduğunu, böyle devam ederse pek çok devrenin birincilerinin yukarı doğru terfilerinin önünün kapanması gibi durumların yaşanacağını söyleyebiliriz; zaten yaşanmaktadır da... Kara Kuvvetleri’nin büyüklüğü bu şokları daha kolay atlatmasına yardımcı olacaktır. Jandarma’da sorunun boyutları daha sınırlıdır. Ancak Deniz ve Hava’da Balyoz davası nedeniyle serpintileri çok uzun yıllara yayılacak sıkıntılar yaşanması kuvvetle muhtemeldir.
DÜĞÜM DAVANIN SEYRİ: Burada her şey Balyoz davasının seyrine ve nasıl sonuçlanacağına bağlı. Yargılama sonunda sanıkların tümünün mahkûm olması burada ortaya çıkabilecek riskleri tümden sıfırlar. Ama mahkeme ya da temyiz aşamasında beraat edenler olduğu takdirde, onlar açısından telafisi mümkün olmayan zararlar ortaya çıkabilir.