Yeni anayasa çalışmaları devam ederken 5 maddelik bir değişiklik paketi hazırlayan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, Yargıtay, Askeri Yargıtay, Danıştay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin tek bir çatı altında toplanmasını, mahkemenin adının da “Yüksek Mahkeme” olmasını teklif etti.
Hürriyet'ten Oya Armutçu'nun haberine göre, TBMM yeni anayasa çalışmalarını sürdürürken, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 5 maddelik bir anayasa değişikliği önerdi. Tartışma yaratacak öneride, Yargıtay, Askeri Yargıtay, Danıştay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin tek bir çatı altında toplanması ve mahkemenin adının “Yüksek Mahkeme” olması ve “Yüksek Mahkeme Cumhuriyet Başsavcılığı” kurulması yer aldı. “Yargı birliğine geçelim” önerisinin gerekçesinde, “Nasıl ki tek bir yasama organı veya tek bir yürütme organı varsa, tek bir yargı organı olması gereklidir” denildi.
İlk önce başsavcılıklar birleşsin
Yargının tek çatı altında toplanmasının şu an sağlanamaması halinde başlangıç olarak başsavcılıkların birleştirilmesi önerildi ve şöyle denildi: “Bunun ülkemizin şu anki koşulları nedeniyle sosyal, siyasi veya fiili sebeplerle mümkün olmaması halinde, bir başlangıç olarak anayasa yargısı, adli yargı, idari yargı ve askeri yargı da yüksek mahkeme savcılıklarının Yüksek Mahkeme Cumhuriyet Başsavcılığı adı altında birleştirilmesi, geçici ama kötünün iyisi bir çözüm tarzı olarak düşünülebilecektir.”
2 dereceli yargılama sistemi
Öneriye göre, Başsavcılığın görev, çalışma usul ve esasları ise kanunla düzenlenecek. Öneri gerekçeleri ise özetle şöyle:
- “Türkiye’de Anayasal anlamda yargı; adli, idari, anayasa ve askeri yargı şeklinde kurulmuş ve bölünmüş yapıdadır. Yargı birliğinin sağlanması halinde, 1982 Anayasası’nda yüksek mahkeme olarak düzenlenmiş olan Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gerek kalmayacak, tek bir yüksek mahkeme ve alt derece mahkemeleri sistemi kurularak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde de öngörülen 2 dereceli yargılama sisteminin bir gereği olarak da bölge adliye (istinaf) mahkemeleri yapılandırılabilecektir.
Kalite, sürat, etkinlik artar
- Birleştirilen ve yüksek mahkeme adı altında bütünleştirilen sistemde farklı hukuksal normların derecelerin ve faaliyet alanlarının ihtisas mahkemeleri ve daireleri aracılığı ile düzenlenmesi mümkün olabilecektir. Yargı birliğine geçildiğinde, ihtisas mahkemelerinin kurulmasıyla ilk derece mahkemelerinde kalite, sürat ve etkinliğinin artırılması mümkün olacaktır.
AB’ye paralel yapı için adım
- Tek bir ‘Yüksek Mahkeme’nin kurulması veya öneride yer aldığı şekilde Yüksek Mahkeme Cumhuriyet Başsavcılığı’nın kurulması; mevcut yapıdaki parçalanmadan kaynaklanan birçok sorunu kendiliğinden bertaraf edecek, mali kaynakların verimli bir şekilde kullanılması sağlayacak ve sistem için daha güçlü bir konuma sahip olacaktır. Ülkemizin aday ülke konumunda olduğu AB’deki savcılık kurumu ile diğer uluslararası yargı organları nezdindeki savcılıklara örneğin Uluslararası Ceza Divanı’na paralel bir yapı için önemli bir adım oluşturacaktır.”