İSTANBUL, (DHA)- Yapay zeka ve makine çevirisi teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin, çevirmenlik mesleğine etkilerini ele alan Avrupa Makine Çevirisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Mikel L. Forcada, “Makine çevirisi tamamen insan gücünü silemez. Makine çevirisi profesyonel çevirmenlere alanlarında yardımcı olabilir” dedi.
İstanbul Arel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi İngilizce Mütercim-Tercümanlık Bölümü öğrencilerinin bir araya gelerek kurduğu İstanbul Arel Üniversitesi Çeviri Kulübü (ARÇEV) tarafından ‘İnsan Çevirisi ve Makine Çevirisi: Rekabet mi İşbirliği mi?’ başlıklı uluslararası bir konferans düzenlendi. Konferansa, çeviri ve dil bölümlerinde eğitim gören öğrenciler, akademisyenler, araştırmacılar ile çeviri ve dil hizmetleri sektörü çalışanları katıldı. Konferansın ana konuşmacısı ise European Association for Machine Translation - EAMT (Avrupa Makine Çevirisi Derneği) Başkanı ve İspanya Alicante Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mikel L. Forcada oldu.
Yeni makine çevirisi teknolojileri üzerine konuşan Forcada, yapay zekada büyük bir gelişme olduğunu ve öğrencilerin geri kalmamak için buna ayak uydurması gerektiğini söyledi.
Konferansın açılış konuşmasını yapan İstanbul Arel Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ergül Berber, çevirinin sadece bir iletişim yolu olmadığının altını çizerek, “Çeviri uluslararası ilişkilerin gelişmesinde de muazzam rol oynar ve önemlidir. Çok boyutlu etkileri vardır” diye konuştu.
“MAKİNE ÇEVİRİSİ PROFESYONEL ÇEVİRMENLERE YARDIMCI OLABİLİR”
Yapay zekada büyük bir gelişme olduğunu ve öğrencilerin geri kalmamak için buna ayak uydurması gerektiğini dile getiren EAMT (Avrupa Makine Çevirisi Derneği) Başkanı Prof. Dr. Mikel L. Forcada, makine çevirisinin profesyonel çevirmenlere yardımcı olabileceğini söyledi.
Forcada, “Yapay zeka profesyonel çevirmenlerin çeviri yapmaları için gerekli bir şey. İngilizceden Türkçeye ya da Türkçeden İngilizceye çeviri yaparken iyi bir kalite sunabilir. Makine çevirisi dünyada daha az konuşulan diller için şimdilik çok kullanılmıyor ama geliştikçe ileride bu da olacak. Makine çevirisi de çevirmenlerin performansını doğru kullanıldığı takdirde artırabilir. Nöral makine çevirisi 2016’da Google Translate ile daha fazla ve daha temiz bir veri ile işlemeye çalışıyor” diye konuştu.
“İNTERNETTE İNSAN DEĞİL, MAKİNE ÇEVİRİSİNE İHTİYAÇ DUYULUYOR”
Bazı çeviri alanlarının rekabet gerektirdiğini ve makine çevirisinin insan gücünü tamamen sileceğini düşünmediğini vurgulayan Forcada, “İnternette gezinirken bir insan çevirisine değil, makine çevirisine ihtiyaç duyarsınız ve bütün işlemlerinizi hızla halledebilirsiniz. Makine çevirisi profesyonel çevirmenlere alanlarında yardımcı olabilir. Çeviri alanında çok fazla talep var ve makine çevirisi bu taleplerin hepsini karşılayamayacaktır. Bu yüzden de profesyonel çevirmenlere hala ihtiyaç duyuluyor. Ancak çevirmenlerin makine çevirisi modellerini de bilmesi gerekmektedir” ifadelerini kullandı.
“MAKİNENİN YAPTIĞI ÇEVİRİYİ İNSANLAR DÜZELTECEK”
İstanbul Arel Üniversitesi Mütercim Tercümanlık Bölümü öğretim elemanlarından Dr. Öğretim Üyesi Senem Öner Bulut, makinelerin yaptığı çevirilerin, profesyonel çevirmenler tarafından düzeltilmeye devam edecek olduğunu ve insan gücünün yapay zeka ile beraber kaybolmayacağını ifade etti.
Üniversite olarak teknolojik dönüşümleri ve gelişimleri yakından takip ettiklerini vurgulayan Öner Bulut, “Akademik programımızda da bu yönde güncellemeler yaptık. Bu alanla ilgili farklı 5 ders koyduk. Çevirmenlerin mesleki profili değişime uğrayacak. Çeviri eğitiminin de bu konuya özel olarak eğilmesi gerekmektedir. Biz İstanbul Arel Üniversitesi Mütercim Tercümanlık Bölümü olarak tüm bu önlemleri almaya çalışıyoruz. Farklı donanımlarda makine çevirisi yazılımları geliştirilirken mühendislerle ve yazılımcılarla bir arada çalışabilecek donanımda çeviri öğrencileri eğitmeye çalışıyoruz” dedi.
“İNSAN, YAPAY ZEKA TEKNOLOJİSİ İLE İŞ BİRLİĞİ İÇİNDE OLMALI”
Makine çevirisi sürecinin öncesinde ya da sonrasında hep insan gücünün olacağını, insan çevirmenin ya da editörün hiçbir müdahalede bulunmadığı bir makine çevirisinin mümkün olamayacağını düşündüğünü söyleyen Öner Bulut, “Yapay zeka alanında giderek makine çevirisi teknolojilerine yapılan yatırımlarla birlikte makinelerin çeviri performansının giderek artacağı bir gerçek. Ama insansız hiçbir zaman olmayacaktır. İnsan ile yapay zeka teknolojisi iş birliği içerisinde olmalıdır” diye konuştu.
Yapay zekaya çeviri konusunda tek bir seferde güven sağlanamayacağını dile getiren Öner Bulut, “Çevirmenler bundan sonra öyle bir donanımla yetişmeli ki nerede güvenilip, nerede güvenilmeyeceğine karar verebilecek uzmanlar olmalılar. Bilgilendirici ve teknik metinler bağlamında makine çevirisi oldukça etkili ve uygun sonuçlar verebiliyor. Teknik olmayan metinlerde ise farklı sorunlar ortaya çıkabiliyor. Bu sorunları çözmek de insan çevirmenlerin işi olacak. Hangi tür metinlerde, hangi projelerde makine çevirisine ne ölçüde ihtiyaç duyulabileceğine insan çevirmenler karar verecek ve çevirmenlik mesleği kapsamındaki yeni uzmanlık alanlarından biri bu olacak” dedi.
“MAKİNE İLE KARMAŞIK VERİLER ÇÖZÜMLENEBİLİR”
Yapay Zeka Yazılım Mühendisi Ales Tamchyna, bulut bazlı çeviri yönetim sistemi ve küresel bir müşteri yönetimi için oldukça yoğun çalıştıklarını vurgulayarak, “Makine ile karmaşık çevirileri çözümleyebiliyoruz. Nöral ağlar ve makine öğrenmesi için teknolojiyi yeni yapılanmalarla ölçeklendirmeleri üzerine büyümekte olan bir camia var. Makine öğrenme modelleri camiası içerisinde açıklar bulunuyor. Makine öğrenmesinin özünde veri var. Bence makine çevirisinin insan çevirisinin yerini alması için uzun zamana ihtiyaç var” diye konuştu.
İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi İngilizce Mütercim-Tercümanlık Bölümü Başkanı Prof. Dr. Işın Bengi-Öner, makine çevirisi ve makine öğrenmesi alanındaki gelişmelerin yakından takip edilmesi ve çeviri eğitiminde bir paradigma değişikliğine gidilmesinin zorunlu olduğunu ifade etti.
Dragoman Çeviri Şirketi Genel Müdür Ümit Özaydın ise yaptığı konuşmada makine çevirisinin tüm dünyada yaygın bir şekilde kullanılmakta olduğunu, üniversitelerin ve çeviri öğrencilerinin bu konuya ilgi göstermelerinin ve girişimci biçimde yaklaşmalarının öneminin altını çizdi.
İstanbul Arel Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Ferdi Sönmez ise çeviri öğrencilerinin, mühendislik biliminin alanlarından olan yazılım gereksinim analizi ve sistem analiz ve tasarımı konularını bilmeleri gerektiğini dile getirdi.