T24 - Goldman Sachs'ı dolandırıcılıkla suçlayan ABD sermaye piyasası düzenleme organı SEC, bazı diğer büyük bankaların da yatırımcıları benzer şekilde yanlış yönlendirip, yönlendirmediğini soruşturuyor.
SEC'in Cuma günü Goldman aleyhine açtığı dava, Wall Street ile ilgili herkesçe bilinen bir sırrı açığa çıkardı. Bazı büyük finans kuruluşları, bundan birkaç sene önce konut piyasasının sarsılmaya başladığı dönemde tasarladıkları yatırım ürünleriyle, hedge fonlar gibi önemli müşterilerinin konut sektöründe sert düşüş olacağına yönelik pozisyon almasının önünü açtı.
Kısa zamanda kötü performans gösteren mortgage destekli menkul değerlere dayalı bu sözleşmeleri yapan kurumlar arasında Alman Deutsche Bank, İsviçre bankası UBS ve daha sonra ABD'li Bank of America tarafından satın alınan yatırım ve danışmanlık şirketi Merrill Lynch de bulunuyordu. SEC'in hangi işlemleri soruşturduğu ise henüz netleşmedi.
Yanlış yönlendirme mi var?
Benzer davaların açılmasının gündeme gelmesi, SEC'in yalnızca bir müşterinin diğerine göre kayırılıp kayırılmadığı sorusunun ötesinde durumu yalnızca yanlış yönlendirmede bulunulması olasılığını sorgulamasına bağlı olabilir.
SEC'in, Goldman aleyhine açtığı davanın kritik noktalarından birini, konut balonunun patlayacağına yönelik şüpheleri bulunan hedge fon sahibi John Paulson'un, bu süreçte oynadığı rolü yatırımcılarına bildirmeyerek onları yanlış yönlendirmesi oluşturuyor.
Paulson, Goldman'ın sattığı yatırım sözleşmesinde yer alacak mortgage destekli varlıkların seçimine katkıda bulundu. Goldman ise yatırım yapılan varlıkların hepsinin açıklandığını, Paulson ile bağlantısını ifşa etmeye gerek duymadığını belirtti.
Mağdurlar da davacı
İşlemciler, bu kurumların yapılan işlemler neticesinde toplamda yaklaşık 1 milyar dolarlık kazanç elde ettiğini belirtiyor.
Bu ürünleri satın alan yatırımcılar çoğu zaman büyük paralar kaybetti. Şimdi ise SEC'in açtığı kamu davasının yanısıra mağdurların davaları da mortgage destekli menkul kıymetlere dayalı bu sözleşmelerin nasıl oluşturulduğunu da açıklığa kavuşturacak.
Mortgage'e dayalı sözleşmelerin değer kaybetmesi, ABD'li sigorta şirketi American International Group'u (AIG) da batmanın eşiğine getirmişti.
The Wall Street Journal ve konuya yakın kaynaklar tarafından incelenen belgelere göre, AIG, 2005 yılında Wall Street şirketleri tarafından yapılan en az 1 milyar dolar tutarında mortgage destekli tahvili sigortalamış ve bu durum hedge fonlara yaramıştı. AIG'nin kurtarılması için çıkan fatura ise vergi mükelleflerine kesilmişti.
SEC İcra Direktörü Robert Khuzami Cuma günü yaptığı açıklamada, diğer kuruluşların da Goldman Sachs'ın yaptıklarına benzer mortgage varlıklarına dayalı menkul kıymet işlemlerini yakından inceleyeceğini söyledi.
CDO’lar mercek altında
İncelemenin odağında ise teminatlandırılmış borç yükümlülükleri (CDO) olarak da bilinen yatırım araçları bulunuyor. Bu yatırım araçları mortgage tahvilleri ve tahvillerin performanslarına dayalı karmaşık türev ürünleri de içeren varlıkların birlikte paket olarak sunulmasıyla oluşuyor.
ABD'de konut sektöründe yaşanan balonun son dönemlerinde, bu yükselişin devamına yönelik şüpheleri olan bazı hedge fonlar, bankalar ile ortak hareket ederek, mortgage piyasasında düşüş yönlü hareket etmelerine olanak sağlayacak CDO ürünlerinin yaratılmasını sağladılar. Hedge fonlar çoğunlukla, bu ürünlerin ve içerdikleri tahvillerin değeri düştüğünde kâr elde etmelerini sağlayan sigorta sözleşmeleri (CDS) satın aldı.
SEC'in açtığı davanın merkezindeki Goldman'ın kurduğu yapıda ağırlığı olan menkul kıymetlerin kredi notu Ocak 2008'de derecelendirme kuruluşları tarafından düşürüldü.
Analist raporları, notu düşürülen CDO'lar arasınd Deutsche Bank, Merrill Lynch ve UBS tarafından oluşturulanların da yer aldığını ifade ediyor.