Brezilya, Venezuela hükümetinin Guyana'nın kontrolündeki bir bölgeyi topraklarına katma planını açıklaması ardından, Venezuela sınırına asker göndereceğini açıkladı.
Zengin petrol yataklarına sahip Essequibo bölgesi, Guyana'nın İngiliz sömürgesi olduğu 19'uncu yüzyıldan bu yana anlaşmazlık konusu.
Venezuela, birkaç yıl önce açık denizde petrol ve gaz rezervlerinin keşfedilmesi üzerine toprak talebini yeniden dile getirdi.
Pazar günü Venezuela'da yapılan referandumdan bu yana gerilim tırmandı.
Referandumda seçmenlerin yüzde 95'inden fazlası hükümetin Essequibo üzerindeki hak iddiasını destekledi ve bölgenin yeni bir eyalet olarak Venezuela'ya katılmasını onayladı.
Referandumda seçmenlerin sadece yüzde 10'u oy kullanmış olsa da Venezuela'nın bölge üzerindeki hak iddiası ülkede geniş bir desteğe sahip.
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, devlet petrol şirketine burada maden çıkarma ruhsatı için talimat verdi.
Maduro ayrıca Ulusal Meclis'e bölgeyi Venezuela'nın bir parçası haline getiren bir yasa tasarısını kabul etmesini tavsiye etti.
Guyana karşılık olarak savunma güçlerini teyakkuza geçirdi.
Guyana Devlet Başkanı Irfaan Ali, Facebook'ta paylaştığı bir mesajda Maduro'nun "yanlış adımlarını" eleştirdi, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri ile görüştüğünü ve BM Güvenlik Konseyi'nden müdahale etmesini istediğini söyledi.
Ali, "Bu Guyana'nın toprak bütünlüğüne, egemenliğine ve siyasi bağımsızlığına yönelik doğrudan bir tehdittir. Guyana bunu yakın bir tehdit olarak görüyor... ve topraklarını korumak için tedbirleri yoğunlaştıracak" dedi.
Devlet Başkanı ayrıca başta petrol şirketleri olmak üzere yatırımcılara paralarının güvende olduğu konusunda güvence vermeye çalıştı.
Brezilya, Guyana ve Venezuela sınırına daha fazla asker ve zırhlı araç sevk edeceğini söyledi.
Alınan tedbirler bölge genelinde endişe yaratıyor.
Ancak Venezuela'nın askeri müdahalesi lojistik açıdan zor görünüyor; Essequibo'ya asker göndermesi, zorlu arazi koşulları nedeniyle ancak Brezilya topraklarından geçerek olabilir.
AFP haber ajansına göre Brezilya ordusu, "bölgenin dokunulmazlığını garanti altına alma" çabasıyla bölgedeki varlığını güçlendirdiğini söyledi.
Çarşamba günü Venezuela sınırı yakınlarında Guyana ordusuna ait bir helikopterin içinde yedi kişiyle birlikte kaybolduğu bildirildi. Ancak Guyana Genelkurmay Başkanı Omar Khan, "Venezula'nın olaya karıştığını gösteren hiçbir bilgi olmadığını" söyledi.
Konu Uluslararası Adalet Divanı'nda
Yaklaşık 160 bin kilometrekarelik Essequibo bölgesi yüz yılı aşkın bir süredir Guyana'nın; ondan önce de İngiliz Guyanası'nın yetki alanındaydı.
Ancak Venezuela 1899'da bölgenin İngiltere'ye verilmesinin haksız olduğunu savunuyor ve uzun süredir burayı kontrol etmeye çalışıyor.
Konu şu anda Uluslararası Adalet Divanı'nın önünde, ancak Venezuela mahkemenin bu konuda karar verme yetkisi olmadığını söylüyor. Mahkeme Venezuela'yı Essequibo'daki statükoyu değiştirebilecek herhangi bir eylemde bulunmaması konusunda uyardı.
Essequibo açıklarındaki denizde 2015 yılında petrol bulunması anlaşmazlığın alevlenmesine neden oldu. Guyana Eylül ayında bu sularda arama ruhsatları için bir açık artırma düzenlediğinde gerilim daha da arttı.
Guyana'nın zenginliği büyük ölçüde petrol üretimi ve ihracatına dayanıyor ve bu da ekonomisini son yıllarda dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri haline getirdi.
Dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip Venezuela ise 2018'de Maduro'nun seçilmesi üzerine ABD'nin petrol satışlarına uyguladığı yaptırımlarla daha da ağırlaşan ekonomik krizden çıkmaya çalışıyor.