Ekonomi

Varlık barışında fiyasko şoku

Yurtdışından ve yastık altından sisteme para sokulmasını amaçlayan Varlık Barışı Yasası, skandallar dizisine dönüştü.

22 Nisan 2009 03:00
Hükümetin, ekonomik krize karşı önlem olarak çıkardığı, yurtdışından ve yastık altından sisteme para sokulmasını amaçlayan Varlık Barışı Yasası, skandallar dizisine dönüştü. Maliye Bakanlığı’nın yastık altından ve gurbetten çıkan varlık tutarını 13.5 milyar TL olarak açıkladığı uygulamanın sonuçları, bir dizi skandalı ortaya koydu. Varlık Barışı uygulamasıyla ilgili büyük hayal kırıklığı yaşanırken, Maliye Bakanlığı, uygulamanın piyasa tokatçılarına da zemin olması nedeniyle büyük şaşkınlık yaşıyor. 

‘Kod 5’de Unakıtan ve hukukçular ters düştü

Maliye’nin sisteme girecek dediği varlığın 8.5 milyarı hayali

Uygulama detayları netleştikçe yaşanan ilk skandal, sisteme sokulabilecek tutarın Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı gibi 13.5 milyar TL değil, en çok 5 milyar TL olduğu anlaşıldı. Buna göre getirileceği beyan edilen 13.5 milyar TL’lik tutarın 8 milyar TL civarındaki kısmı “hayali” çıktı.
Varlık Barışı Yasası’ndan yararlanarak banka, aracı kurum ve vergi dairelerine bildirim yapma süresi 2 Mart’ta sona ermişti. Bu paranın getirilmesi için de bir aylık süre verilmişti.

Diğer taraftan dün Maliye Bakanlığı’nda büyük telaş yaşandı. 2 Mart günü yurtdışından Türkiye’ye toplam 5.2 milyar TL getireceğini beyan eden Ali Türkan isimli işadamının bu beyanının “balon” olduğu anlaşıldı. 5.2 milyar liranın sadece tek bir şahıs tarafından beyan edildiği Zaman Gazetesi’nde çıkmış, ancak söz konusu kişinin kimliği belirlenememişti. HaberTürk Gazetesi söz konusu kişinin Ali Türkan adında biri olduğunu duyurdu. Şahıs gazeteye yaptığı açıklamada paranın yolda olduğunu gecikmeden dolayı Maliye Bakanlığı’ndan mükteza aldığını iddia ediyordu.

Türkan’ın iddia ettiği müktezayı Maliye bulamadı

Maliye Bakanlığı, tüm kayıtlarda Türkan’ın verildiğini iddia ettiği “müktezayı” aradı. Türkiye’ye getireceğini beyan ettiği 5.2 milyar TL’deki gecikmeyle ilgili Maliye’den mükteza aldığını ve ceza kesilmeyeceğini açıklayan Ali Türkan’ın sözettiği mükteza hiçbir yerde bulunamadı. Tüm kayıtlarını inceleyen Maliye Bakanlığı üst düzey yetkilileri, bu konudaki sorulara, “Araştırıldı. Böyle bir mükteza olmadığı anlaşıldı. Bakanlık tarafından Ali Türkan isimli kişiye herhangi bir mükteza verilmiş olması söz konusu değildir” açıklaması yaptılar.

İsmini vermek istemeyen bazı üst düzey bürokratlardan alınan bilgilere göre Türkan, Ankara Bakanlıklar Vergi Dairesi’ne 29 Şubat’ta, Varlık Barışı Yasası’ndan faydalanmak istediğini belirterek, dilekçeyle başvurdu. Türkan’ın getireceğini taahhüt ettiği 5.2 milyar TL’lik varlıkla ilgili, 31 Mart mesai saati bitimine kadar 104 milyon TL vergi ödemesi gerekiyordu. Ancak Maliye Bakanlığı yetkilileri bu verginin ödenmediğini belirttiler. Türkan, 2 Nisan’a kadar getireceğini taahhüt ettiği parayı da getirmedi. Böylece Varlık Barışı’yla ilgili 5.2 milyar TL’lik Türkan balonu gerçekte 2 Nisan’da patladı.

Varlık Barışı, piyasa tokatçılarına fırsat mı?

VarlIk Barışı Yasası’yla başlayan süreçte bir başka skandal, Maliye Bakanlığı’nda büyük şaşkınlık yarattı. Buna göre yasa, uygulamada, piyasadan para toplamak isteyen dolandırıcılara da geçim kapısı yarattı. Maliye Bakanlığı’ndan bazı yetkililer, “Yasayı kullanarak piyasayı tokatlamışlar” şeklinde yorumlar yaptılar. Buna göre Türkan’ın 5.2 milyar TL’lik hayali beyanından ayrı, 3 milyar TL’ye yakın beyanın daha hayali olduğu anlaşıldı.

Edinilen bilgilere göre sistem şöyle işledi: Varlık Barışı Yasası’nı, piyasadan para toplamak için fırsat bilen dolandırıcılar bankalara veya vergi dairelerine giderek “Şu kadar tutar getireceğim” taahhüdünde bulundular. Beyan işleminin ardından, tahakkuk işlemine ilişkin belgeleri alan dolandırıcılar yaptıkları başvuruyu göstererek, “Param bir iki güne gelecek” diyerek, piyasadan para topladılar ve topladıkları paralarla ortadan kayboldular. Bu arada getireceklerini beyan ettikleri tutarlar da Maliye Bakanlığı kayıtlarında hayali varlıklar olarak yerini aldı. 5.2 milyar lira getireceğini taahhüt eden Ali Türkan’ın motorlu taşıtlar vergi dairesine dahi borcu olduğu öğrenildi.

Esrarengiz milyarder 40 milyon doları 3.5 milyar dolar yaptı

Şayet beyanı doğru ise Türkiye’nin sayılı zenginlerinden bile daha zengin çıkacak Ali Türkan tam bir muamma. 1980’li yıllarda Konya’da toplu konut inşaatları yaptığı, daha sonra şansını yurtdışında aradığı belirtiliyor. Suudi Arabistan’da iflas ettiği konuşuluyor. Ali Türkan’ı geçmişte tanıyanların “Kendisini zengin sanan bir şizofren. 3 kişinin maaşını ya da aracının vergisini ödeyecek bile parası olmayan biri” şeklindeki tarifleri dikkat çekiyor.

Ali Türkan, kendi ifadesine göre Suudi Arabistan’da 40 milyon dolar civarında para kazandı ve bu parayı petrol fonlarında değerlendirerek 3.5 milyar dolara çıkardı. Türkan parayı hedge fonlarda büyüttüğünü söylese de çelişkili açıklamaları dikkati çekiyor. Hedge fonlarda büyüyen parasıyla ilgili olarak kara para soruşturması geçirdiğini öne sürüyor. Uzmanlar hedge fonda büyüyen bir para ile ilgili kara para araştırmasını biraz tuhaf buluyor. Türkan ise gecikmenin yurtdışı bankaların araştırması yüzünden olduğunu, gecikme ile ilgili olarak da Maliye Bakanlığı’ndan mükteza aldığını iddia ediyor.