İnsan hakları grupları ve Ukrayna'nın ABD büyükelçisi, Rusya'yı Ukraynalılara misket bombaları ve vakum bombalarıyla saldırmakla suçladı.
Büyükelçi Oksana Markarova, ABD Kongresi üyeleriyle yaptığı görüşme sonrasında gazetecilere verdiği demeçte, Rusya'nın ülkesini işgalinde vakum bombası olarak bilinen termobarik bir silah kullandığını iddia etti.
Uluslararası Af Örgütü ve ABD merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch) de Rus güçlerinin geniş çapta yasaklanmış misket bombaları kullandığı iddiasını gündeme getirdi.
Amerikalı yetkililer ise Rusya'nın vakum bombası fırlatma sistemlerine sahip olduğunu, ancak bunların kullanıldığını teyit edemeyeceklerini belirtti.
Bu iddialar, Rusya'nın bazıları yasaklanmış silahları kullanıp kullanmadığına dair soru işaretlerine ve endişelere neden oldu.
Vakum bombası nedir?
Termobarik silah ya da vakum bombası, yüksek ısıda bir patlama oluşturmak için çevredeki havadan oksijen emer.
Aerosol bombası olarak da bilinen bu silah, iki aşamalı bir mühimmattır.
İlk aşamada, karbon bazlı bir yakıt ile çok küçük materyallerden oluşan bir aerosol ortama yayılır.
İkinci aşamada ise bu aerosol bulut ateşlenerek bir ateş topu oluşur ve büyük bir şok dalgası ile çevredeki tüm oksijen emilerek bir boşluk (vakum) yaratılır.
Patlama dalgası, konvansiyonel patlayıcıdan çok daha uzun süreli olabilir ve insan vücudunu buharlaştırabilir.
Kullanıldığı teyit edilemedi
Bu tür silahların kullanımı henüz bağımsız olarak doğrulanmadı.
Beyaz Saray Basın Sekreteri Jen Psaki, konuyla ilgili haberleri gördüğünü ancak Rusya'nın bu tür silahları kullandığına dair bir teyit olmadığını söyledi.
Basın toplantısında konuşan Psaki, "Bu doğru olsaydı, potansiyel olarak bir savaş suçu olurdu" dedi ve bunu değerlendirecek uluslararası kuruluşların olduğunu kaydetti.
Reuters, Washington'daki Rus büyükelçiliğinin yorum taleplerine yanıt vermediğini yazdı.
Ancak Guardian gazetesinde yer verilen haberde, Ukrayna'dan alınan görüntülerin Rusya'nın TOS-1 araçlarında termobarik roketatarlar olduğunu gösterdiği belirtiliyor.
Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü'nde analist Dr Marcus Hellyer bu silahların Rusya tarafından Ukrayna'da konuşlandırılıp konuşlandırılmadığının henüz netlik kazanmadığını, ancak bunun sadece "an meselesi" olduğunu ifade ediyor.
Bu tür silahların farklı amaçlar için kullanılabileceğini ve farklı boyutlarda olabileceğini belirten Hellyer, Rusya'nın Ukrayna'da savunma mevzilerini yok etmek için bunları kullanabileceğini söylüyor.
Son derece büyük ve havadan fırlatılanları, mağaraları ve tünelleri yok etmek için tasarlanmış.
"Bunlar insanların ciğerlerindeki havayı emerek vakum yaratma etkisi nedeniyle oldukça korkunç, ama yasa dışı değil" diyor Hellyer.
Harkov'a misket bombası mı atıldı?
Reuters haberine göre, iki mühimmat uzmanı, sosyal medyada yayınlanan görüntüleri inceledikten sonra pazartesi günü Ukrayna'nın ikinci büyük şehri Harkov'a çok sayıda misket bombası (parça tesirli bomba) atıldığını söyledi.
Reuters, Ukrayna'nın kuzeydoğusundaki 1,4 milyonluk şehirde geniş bir yerleşim bölgesinde patlama anını gösteren iki ayrı videonun coğrafi konumlandırmasını doğruladı, ancak kayıtların saatini ve tarihini doğrulamak için orijinal görüntüleri elde edemediğini kaydetti.
Harkov, Ukrayna'nın 24 Şubat'ta Rus kuvvetleri tarafından işgal edilmesinden bu yana en ağır hava saldırılarından bazılarının hedefi oldu.
HRW'nin Dijital Araştırmalar Laboratuvarı başkanı Sam Dubberley, "Harkov dün çok sayıda misket bombası saldırısının hedefi olmuş gibi görünüyor" dedi.
İngiliz ordusunda eski asker olan, biyolojik ve kimyasal silah uzmanı Hamish de Bretton-Gordon da Harkov'da misket bombalarının büyük ihtimalle kullanılmış olduğunu söyledi
Reuters'a konuşan uzman, "Bunlar Irak ve Suriye'de patladığına tanık olduğum misket bombalarına benziyor" dedi.
Misket bombalarının kullanımı uluslararası sözleşmelerle yasaklanmış durumda.
Misket bombası nedir?
Parça tesirli mühimmat da denilen, çok sayıda küçük patlayıcı içeren bir silahtır. Misket bombaları havadan bırakılır veya karadan ateş edilmesiyle havada parçalanır.