Sağlık Bakanlığı, 2024-2028 yılları için hazırladığı Strateji Planı’nda okul yemeği programına yer vermedi. Bakanlık, bir önceki Strateji Planı’nda ise çocuklarda bodurluk ve kronik açlığın azaltılması amacıyla okul yemeği programını ekledi ancak uygulayamadı. Program, pilot okullarla sınırlı kaldı.
Sağlık Bakanlığı, 2019-2023 eylem planına başta Doğu ve Güneydoğu olmak üzere tüm Türkiye’de çocuklarda bodurluğun (kronik açlık) önlenmesi amacıyla “Çocukluk Çağında Obezitenin Engellenmesi” başlığı altında okul yemeğinin yaygınlaştırılmasını hedeflemişti. Bakanlık eylem planında 2020 yılında başlatılması hedeflenen program, 2022-2023 eğitim döneminde Mayıs ayında 1320 pilot okulda “Okulumda Sağlıklı Besleniyorum Programı” kapsamında başlatıldı ve bu okullarla sınırlı kaldı.
Okulumda Sağlıklı Besleniyorum Programı, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından internet sayfasında şu ifadelerle tanıtılıyor:
“Okulumda Sağlıklı Besleniyorum Programı, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından okul öncesinden ortaöğretime kadar çocuklarımızın geleceğe güvenle adım atmaları, fiziksel, bilişsel ve sosyal yönden gelişimlerinin en iyi şekilde sağlanması için Sayın Emine ERDOĞAN Hanımefendi himayelerinde başlatıldı.”
Sağlık Bakanlığı, 2019-2023 eylem planında yer alan ve uygulayamadığı okul yemeği programını 2024-2028 yılları için hazırladı plana dahil etmedi.
Çocuk işçi oranı yükseliyor
CHP’nin TÜİK verilerinden derlediği rapora göre; Türkiye’de her 3 çocuktan 1’i yoksullukla karşı karşıya. Son 8 yılda suça sürüklenen çocuk sayısı 1 milyonu aştı. Çocuklar arasında uyuşturucu yaygınlaştı. Madde kullanımına bağlı suçlar nedeniyle hakkında işlem yapılan çocuk sayısı yüzde 22 arttı. 15-17 yaş grubuna mensup her 5 çocuktan 1’i çalışmak zorunda. TÜİK’in 2023 yılı çocuk istatistiklerine göre 15-17 yaş grubundaki çocuk işçilerin oranı yüzde 18,7’den yüzde 22,1’e yükseldi.
4 kişilik bir hanenin açlık sınırı ne kadar?
4 kişilik bir hanenin açlık sınırı; TÜRK-İŞ’e göre 17 bin 725 TL. Yani tek asgari ücret 4 kişinin dengeli beslenmesini sağlamıyor. Yoksulluk sınırı noktasında baktığımızda; 4 kişilik hane için yoksulluk TÜRK-İŞ’e göre 57 bin 736 TL. Yerel seçimlerin ardından mutfak harcamasında gerekli olan birçok ürünün fiyatı artış gösterdi. Sadece yılın ilk dört ayında bile mutfağa gelen ek yük 3.293,31 lira oldu.
TÜRK-İŞ Konfederasyonunun yaptığı araştırmanın 2024 Nisan ayı sonucuna göre;
-Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 17.725,19 TL’ye,
-Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 57.736,78 TL’ye,
-Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 22.991,90 TL’ye yükseldi.
TÜRK-İŞ’ in verilerine göre “mutfak enflasyonu” verilerindeki değişim Nisan 2024 itibariyle şu şekilde gerçekleşti:
-Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 5,55 oranında gerçekleşti.
-Dört aylık değişim oranı yüzde 22,81 oldu.
-Son on iki ay itibariyle değişim oranı ise yüzde 74,88 olarak hesaplandı.
6 Şubat depremleri gerekçe gösterilerek yönetmelik değiştirildi
2022-2023 Eğitim öğretim yılının başında Türkiye’de 1,5 milyon öğrenci ücretsiz yemekten faydalanırken, 6 Şubat itibariyle Kahramanmaraşlı 11 ili etkileyen depremler gerekçe gösterilerek uygulamanın 5 milyon öğrenciye ulaşması planlanmış, kademeli olarak uygulamanın ilköğretim ve ortaöğretimi de kapsaması hedefiyle valiliklere “Yemek/Beslenme Hazırlama ve Dağıtımı Kılavuzu” gönderilmişti.
Buna göre; anasınıfı bulunan birleştirilmiş sınıflı ilkokullara devam eden öğrenciler de günlük beslenme hizmetinden yararlandırılacak, yatılı bölge ortaokullarında eğitim alan ve yatılılık hizmetinden yararlanmayan gündüzlü tüm öğrencilere de günlük bir öğün ücretsiz beslenme desteği verilecekti.
Okul mutfağında yemek hazırlayacak anaokulları ile bünyesinde anasınıfı bulunan okul ve kurumların mutfak ihtiyaçları için ilgili okullara gerekli bütçe tahsisinin yapıldığı, kendi mutfağında yemek hazırlanması mümkün olmayan okullar için beslenme hizmetinin sadece MEB'e bağlı meslek liseleri ve öğretmenevleri ile yemek hazırlayan diğer kamu kurumlarından satın alınarak tedarik edilmesi sağlanacağı da duyurulmuştu Ancak Eylül 2023’te “Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği” değiştirilerek 6 Şubat depreminden etkilenen 11 il haricindeki illerde anaokullarındaki öğrencilere yemek verme uygulaması kaldırıldı.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın 2023-2028 Eylem Planında okul yemeği yok
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın "2023-2028 Türkiye Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı" belgesine göre; "Okul öncesi eğitimde ücretsiz olarak sunulan beslenme hizmetlerinin yaygınlaştırılması" hedeflenmişti. Ancak, bu hedef ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerini kapsamamıştı.