Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ile Şam'da yaptığı söyleşi dünya gündemine de yansıyan Cumhuriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Utku Çakırözer, jet krizi için önemli bir duyumunu paylaştı. Çakırözer, diplomatik kaynaklara dayandırdığı yazısında, ABD ve Rusya'nın elindeki uydu görüntülerinin "Türkiye'nin jetinin Suriye'nin hava sahası içinde düşürüldüğünü gösterdiğini" yazdı. Türkiye'den yapılan resmî açıklamalarda, jetin bir süre Suriye hava sahasını ihlal ettiği kabul edilmiş, ancak uluslararası hava sahasında düşürüldüğü öne sürülmüştü.
Çakırözer'in "Uydular 'Suriye hava sahası' diyor" başlığıyla Cumhuriyet'te yayımlanan (8 Temmuz 2012) yazısı şöyle:
Uydular 'Suriye Hava Sahası' Diyor
Suriye tarafından düşürülen F-4 uçağında şehit olan başarılı pilotlarımız Gökhan Ertan ile Hasan Hüseyin Aksoy önceki gün düzenlenen törenle toprağa verildi.
Yaşanan olayla ilgili Türkiye ve Suriye en üst düzeyde açıklamalar yaparak pozisyonlarını ortaya koydu. Uçağın Suriye tarafından uluslararası askeri angajman kuralları hiçe sayılarak uyarı yapılmadan vurulduğu kesin.
Uçağın nerede vurulduğu konusunda ise Ankara ve Şam’ın açıklamaları birbirinden çok farklı. Üçüncü taraflar da Türkiye’nin ‘uluslararası hava sahası’ tezini bugüne kadar teyit etmiş değil.
ABD ve Rusya’da görüntü var
Ankara’daki yabancı diplomatlar da uçağın düştüğü günden bu yana aralarındaki toplantılarda hep bu konuyu tartışıyor. Dün, krizin tarafı olmayan ancak tartışmayı yakından izleyen bir büyükelçi ile konuştum. Edindiğim bilgilere göre, başkent diplomasi kulislerinde uçağın düşürülüşü konusunda şunlar konuşuluyor:
1. ABD ve Rusya’nın elinde uydu görüntüleri var. Bu görüntülere göre uçak ‘Suriye hava sahasında’ vurulmuş gözüküyor.
2. Görüntülere göre uçak hava sahasına ilk girişte değil, çıktıktan sonra ikinci girişinde vuruluyor.
Ricciardone’den gelen teyit
3. ABD Büyükelçisi Francis Ricciardone’nin olayla ilgili açıklamasında uçağın vurulduğu yere değinmeksizin, sadece uyarı yapılmadan vurulmasını eleştirmesi de bu uydu bilgilerinin teyidi şeklinde algılanıyor. Amerikan yönetiminin elinde Türkiye’nin tezini destekleyen bulgular olsa Esad’a karşı çok daha sert tonda bir açıklama yapmaları gerektiği düşünülüyor.
İlk kuşku brifingde
4. Türk Dışişleri Bakanlığı’nda olayın ardından yabancı büyükelçilere verilen brifingdeki “Biz de 5 dakika süren hava ihlali yaptık” sözleri yabancı diplomatlarda ilk kuşkuyu yaratmış. Bahsedilen sürenin ‘yanlışlıkla ihlal’ tezi açısından çok uzun bir süre aralığı olduğu kanaatindeler.
5. Enkazın Suriye karasularında bulunması da vurulduktan sonra bulunduğu hava sahasını terk etmeye çalıştığının bir işareti kabul ediliyor.
6. Uçaksavar mı füze mi tartışmasında ise kimsenin elinde net bilgi yok. Bilinen tek şey şu, bölgeyi izleyen radarlarda füze izine rastlanmamış olması.
Kimse Esad’a hak vermiyor
7. Ankara’daki diplomatlar, uçağın Suriye hava sahasını ihlal etmesinin Esad’a onu vurmak için meşruiyet kazandırmayacağı konusunda da hemfikir. Uyarı yapılmadan ateş açılmasını “Esad bilerek vurdu” şekinde yorumluyor.
8. Esad’ın uçağı Türkiye ve ABD’ye ‘ben ayaktayım’ mesajı vermek için vurduğu anlayışı hakim.
9. Tüm bunlarda hemfikir gözüken yabancı diplomatlar tek noktada ikiye bölünmüş durumda: “Türkiye kısa sürede misilleme yapar” diyenler... Ve “Yapamaz çünkü turizm sezonu” diyenler...