T24 Dış Haberler
Almanya ve Rusya arasındaki “Petersburg Diyalogu” resmî olarak yıllar önce sona erdi. Ancak Kremlin’e bağlı üst düzey yetkililerin etkili Alman siyasetçiler ile görüşmelere devam ettiği ortaya çıktı. Oysa Almanya Ukrayna savaşı ile Rusya’yı dış siyasette izole etme kararı almıştı.
Alman Birinci Kanalı ARD ve haftalık gazete die Zeit, Alman ve Rus siyasetinde etkili bir grup siyasetçinin 20 Ekim’de Bakü’de buluşacağını, ertesi gün de iki ülke arasındaki iş birliğini görüşeceklerini ortaya çıkardı. Buluşmanın yayımlandığı programda “Petersburg Diyalogu”nun resmî logosu kullanılıyor. Bu buluşma, hem “Petersburg Diyalogu”nun bitmediğine yönelik şüpheleri arttırırken hem de Almanya’nın resmî dış politikasının Rusya’yı siyasî olarak izole etme hedefinin samimiliğini sorgulatıyor.
Programda yer alan Alman katılımcılardan hiçbiri, ARD ve Zeit’a bu toplantıya katılacaklarını doğrulamadı.
Petersburg Diyalogu
“Petersburg Diyalogu”, 2001 yılında dönemin Almanya Başbakanı Gerhard Schröder ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından başlatılmıştı, Alman ile Rus sivil toplumlarını birbirine yaklaştırmayı amaçlıyordu. Ancak, Rusya 2021’de diyaloga katılan bazı kuruluşları “istenmeyen” ilan edince Almanya ile diyalogu resmen sona erdirmişti. Şubat 2022’deki Ukrayna işgalinden sonra ise Almanya bu diyalogla ilgili örgütlenmeyi tamamen feshetmişti.
Önemli Almanlar katılımcı listesinde
ARD ve Zeit’ın ortaya çıkardığı programa göre, eski Sosyal Demokrat Parti (SPD) Başkanı ve Brandenburg Eyaleti Başbakanı Matthias Platzeck, Hristiyan Demokrat CDU’lu Başbakanlık Dairesi eski Başkanı Ronald Pofalla ve “Petersburg Diyalogu”nun eski yöneticisi Martin Hoffmann toplantıya katılacak.
Platzeck, uzun yıllar “Petersburg Diyalogu” yönetiminde yer almıştı. Pofalla ise diyalogu 2015’ten 2021’e kadar yönetti.
Listede ayrıca iki İsviçreli katılımcı da yer alıyor; İsviçre’nin eski Berlin büyükelçisi Tim Guldimann ve eski Avrupa Güvenlik ve İşbirliği (AGİT) Genel Sekreteri Thomas Greminger. Greminger, yakın zamanda Neue Zürcher Zeitung gazetesine verdiği bir röportajda, Rusya ile “gizli diyalog formlarına” ihtiyaç olduğunu vurgulamıştı.
Ronald Pofalla, Matthias Platzeck ve Tim Guldimann, Zeit ve ARD’nin sorularını yanıtsız bıraktı. İsviçreli Guldiman ve Hoffmann, toplantıların özel bir girişimden ibaret olduğuna dikkat çekerek, katılımlarını ne doğrulayıp ne de yalanladılar.
Yaptırıma tâbi Rus, toplantıyı doğruladı
Toplantıya Rusya adına, eski Rusya Başbakanı ve Putin’in uzun süreli yol arkadaşı Viktor Zubkov’un katılması bekleniyor. Zubkov, 2008’den beri Gazprom’un denetim kurulu başkanlığını yürütüyor.
Rusya’nın Azerbaycan Büyükelçisi Mihail Evdokimov’un da programda adı geçiyor. Putin’in danışmanı ve Rusya Devlet İnsan Hakları Konseyi Başkanı Valeri Fadeev de katılımcılar listesinde.
Avrupa Birliği, Fadeev’i, Ukrayna’ya yönelik Rus saldırısını meşrulaştırmak amacıyla “dezenformasyon ve propaganda” yaydığı gerekçesiyle yaptırım listesine almıştı.
Programı doğrulayan Fadeev, toplantıdan sonra açıklama yapabileceğini belirtti ve kendisine yönelik propaganda suçlamalarının haksız olduğunu iddia etti. Putin’in yurtdışı kültürel iş birliği özel temsilcisi Mihail Şvıdkoy da toplantının gayrı resmi bir nitelik taşıdığını, katılımcıların yalnızca kendilerini temsil ettiklerini ve herhangi bir kurumu, “Petersburg Diyalogu”nu hele hiç temsil etmediklerini söyledi.
Ancak bu toplantının tamamen özel bir karakter taşıdığına dair şüpheler var. Özellikle Rus programında “Petersburg Diyalogu”nun resmî logosunun yer alması ve üst düzey Rus devlet temsilcilerinin katılacak olması bu şüpheleri artırıyor.
Ayrıca Zeit ve ARD muhabirleri, St. Petersburg Devlet Üniversitesi’nin “Petersburg Diyalogu Forumu” çerçevesinde etkinlikler düzenlenmesi için kamu ihalesi açtığını da ortaya çıkardılar.
Nisan ayında da Bakü’de toplantı yapılmış
Alman gazeteciler yaptıkları araştırmada, 21-22 Nisan 2024 tarihlerinde Bakü’de bir gizli toplantı daha yapıldığına da rastladılar. Mihail Şvıdkoy’un da doğruladığı bu toplantıda Rus ve Alman uzmanların, Rus-Alman ilişkilerinin bugünü ve yarınının tartıştığı belirtiliyor.
Nisan ayındaki katılımcılar arasında Platzeck, Hoffmann ve muhafazakâr Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti eski Başbakanı Armin Laschet’in kabinesindeki Avrupa İşleri Bakanı Stephan Holthoff-Pförtner’in yer aldığı iddia ediliyor. Holthoff-Pförtner, bu iddiaları yalanladı. Platzeck ve Hoffmann ise bu toplantıya ilişkin herhangi bir açıklama yapmadı.
Alman uzmanlar, Rus heyetinin, “Putin’in emperyal, saldırgan ideolojisini savunan ve bu doğrultuda hareket eden” kişilerden oluştuğunu hatırlatıyorlar. Uzmanlara göre asıl amaç denge değil, Rus çıkarlarını zorlamak.