Ümit Kıvanç *
Gazeteciliğimizin geldiği aşama: Twitter takip et, oradan ilgi çekici bir şey bulunca al haber yap. Kaynak maynak sorma, doğru mu değil mi bakma. Halen süren son skandal, "YPG gerillası Batmanlı Ceylan Özalp IŞİD'in eline düşmemek için son kurşunu kendine sıktı" haberi. "Basında Güven" abidesi gazetemiz Milliyet'e göre olayımız Kobanê'de geçiyor.
Bahsedilen kadın, 19 yaşında bir YPJ gerillası. Anadilindeki adı Bêrivan. Gabriel Gatehouse'un BBC için yazdığı bir haber-röportajla ("The Kurdish female fighters bringing the fight to IS") kendisini tanıdık (burada adı "Diren" olarak geçiyor, güvenlik nedeniyle). Gatehouse'un çektiği, BBC'nin de kullandığı fotoğrafta görüldüğü üzre, Bêrivan'ın yüzü çok güzel. (Bêrivan'ın, uyduruk haberlere eşlik eden ikinci bir fotoğrafı daha var; o da yine Gatehouse'un video röportajından alınma bir kare.) Zaten önce Milliyet'in, sonra Radikal'in bu Kürt gerillayla bu kadar ilgilenmelerinin ilk sebebi elbette bu; yani Bêrivan, güncel gelişmelerden de uzak kalmaksızın "kadın unsuru" kontenjanını doldurmak ve sayfaları şenlendirmek amacıyla kullanılıyor. Ben bunları yazdığım sırada T24 bile konvoya katılmış, hikâyeye gösterilen ilginin ikinci sebebini, Ceylan'ın acıklı ve kahramanca sonunu dünyaya duyurmakla meşgûldü (sonradan kaldırdılar).
Asgarî gazetecilik reflekslerinden yoksun koca bir güruhun üzerine atladığı bu haber, -muhtemelen BBC sitesindeki fotoğrafı pek beğenen birileri tarafından- uydurulupTwitter aracılığıyla yayılmaya kalkışıldığında, başka birileri YPG'lilerle görüşmüş, onlar da böyle bir olayın geçmediğini, Bêrivan'ın yaşadığını söylemişlerdi. (BenTwitter'da buna şahit oldum.)
Fakat belki bu yalanlamaya bile gerek yoktu. Çünkü Bêrivan'ın Kobanê'de bulunması ihtimali çok zayıftı. BBC adına Gatehouse'ın YPJ gerillalarıyla görüştüğü, Bêrivan'ın fotoğrafını çektiği yer, Kobanê değil, Cezza'ydı. Burası Kobanê'den hayli uzakta, Şengal'e yakın bir yer. Röportajın yapıldığı günden bugüne, oradan Kobanê'ye Kürt gerillaların gelebilmesi mümkün müydü, ne kadar uğraştıysam da tam öğrenemedim. Çünkü arada İD'in elindeki topraklardan geçmeleri gerekiyor görünüşe göre. Bir geçit varsa da biz sıradan faniler bilmiyoruz en azından.
Milliyet'in, sadece Kobanê ile Cezza'yı karıştırmakla kalmadığı, PYD (parti) ile silahlı kolu (gerilla) YPG'yi de tersyüz edip "PYD'nin siyasî kolu YPG" diye yazdığı uyduruk haber, ben bu satırları yazarken, yıldırım hızıyla ve içindeki yanlışlarla birlikte her tarafa yayılmış durumdaydı. "Batmanlı Ceylan Özalp" ifadesi için Google araması, 1400 sonuç veriyordu. YPJ gerillası Bêrivan o arada "kadın PKK'li" filan gibi değişik sıfatlar edinmişti. Bu haber konusundaki medya zehirlenmesinin boyutları sahiden tüyler ürperticiydi, çünkü Batmanhaber.com sitesi bile bu uydurma hikâyeyi aynen alıp kullanmıştı. Bêrivan'ın Sason doğumlu olduğunu belirterek.
Habere yer veren siteler arasında, Milliyet'in "kaynağımdır" diye gösterebileceği, "YPG'ye yakın" herhangi birine rastlamadım. Oysa Milliyet böyle bir kaynağı olduğunu iddia ediyordu. Tabiî esas "kaynağını" yanına "Twitter hesapları" şeklinde ekleyerek: "PKK'nın Suriye kanadı olarak anılan PYD'nin siyasi kolu YPG'ye yakın internet siteleri ve Twitter hesapları..."
Özetliyorum:
• BBC adına yabancı bir gazeteci Cezza'daki YPG ve YPJ'lilerle görüştü.
• Bêrivan'ın fotoğrafı bu haber-röportajın yanında BBC sayfasında kullanıldı.
• İD-kadınlar-tecavüz haberlerinden kendine ekmek çıkarmaya kalkan bir uyanık, güzel yüzlü bir kadın gerilla fotoğrafı bulunca, oturup "son kurşunu kendine sıktı" hikâyesini uydurdu.
• Twitter'da birileri bunu yaymaya başlayamadan haber yalanlandı.
• Bêrivan (Ceylan) ölmemişti. Böyle bir olay geçmemişti. Kadın zaten Kobanê'de değildi.
• Milliyet binasında birileri Bêrivan'ın fotoğrafının eşlik ettiği uyduruk tweet'lerden birini gördü, üstüne atladı. Belki benim şimdi ulaşamadığım, yine Twitter kaynaklı biryerlerde de ilave uyduruk ayrıntılar buldular veya kendileri uydurup eklediler, orası meçhul.
• Gatehouse'un, benim de buraya aldığım, üstüne imza konmuş fotoğrafı dışında başka bir "Ceylan" fotoğrafı kullanılsa iyi olacağını da akıl eden Milliyet elemanları, video röportajdan bir kare alarak bu ihtiyaçlarını da giderdiler.
• Bêrivan'ın yüzünü ve hem ilgi uyandıran hem yürek burkan "hikâyesini" gören-duyan, üstüne atladı ve hiç yaşanmamış bir olay, mesleğinin en basit gereğini yerine getirmeyen meslektaşlarımız tarafından yayılmış, Milliyet'inki başta olmak üzere web siteleri bu sayede bilmem şu kadar tık almış falan oldu.
• BBC adına Cezza'da YPG ve YPJ'lilerle röportaj yapan Gatehouse'un fotoğrafının, videosundan bir karenin, kısaca emeğinin çalınması da olaya başka bir çeşni kattı.
Bu absürd durum giderilir umuduyla, bunları yazdıktan sonra yayımlamayıp üç saat kadar bekledim. Son baktığımda, haber Milliyet'te de manşetler arasında yoktu. Aşağıda, "iPhone 6 alabilmek için bekaretini satışa çıkarttı" gibi haberlerin bulunduğu bölgede de rastlamadım. O kargaşa içerisinde ben görememiş olabilirim diye,Radikal'den de bakıp, kaldırmışlar mı anlayayım, dedim. Evet! Kaldırmışlardı. FakatMilliyet sadece kaldırmakla yetinirken, Radikal "yalanlandı" haberi yapmıştı. Şöyle:
'IŞİD'in eline düşmemek için intihar
eden Ceylan' haberi yalanlandı
Kobani'de 19 yaşındaki Batmanlı Ceylan Özalp'in IŞİD'in eline düşmemek için son kurşunuyla intihar ederek yaşamına son verdiği öne sürülmüştü. Ancak bu haberlerin doğru olmadığı açıklandı.
RADİKAL - Kobani bölgesinde IŞİD ile savaşan YPG içinde Türkiye'den giden bazı Kürt gençleri de yer alıyor. Bu gençlere ilişkin bazı haberler de sosyal medya üzerinden yayılıyor. Son olarak, IŞİD ile savaşmak için Batman'dan Kobani'ye giden 19 yaşındaki Ceylan Özalp adlı genç kadının IŞİD’in eline esir düşmemek için kendini öldürdüğü öne sürülmüştü. Ancak bölgedeki gelişmeleri yakından izleyen Kürt kaynakları haberin doğru olmadığını belirterek, çıkan haberlere tepki gösterdiler.
Şu satırlarda "biz yanlış yaptık"ın kırıntısına rastlayabiliyor muyuz? Hayır. Lütfen şu kısa haberi dönüp tekrar okuyun. İşte bu pişkinlik mesleğin bütün güvenilirliğini yok ediyor, meslektaşlarımızın haberi yok.
* Ümit Kıvanç'ın bu yazısı riyatabirleri.blogspot.com sitesinden alınmıştır.