Uluslararası Af Örgütü, "Gözüm Patladı" adlı raporunda, güvenlik güçlerinin giderek artan oranda plastik mermi gibi "daha az ölümcül" silahlar kullanmasını eleştirdi; göz yaralanmalarının arttığına dikkati çekti.
Ulusararası Af Örgütü, "Gözüm Patladı" (My Eye Exploded) adlı bugün yayımlanan raporunda, dünya genelinde güvenlik güçlerinin protestoların bastırılmasında kullandığı yöntemleri eleştirdi.
Raporda, plastik mermi, göz yaşartıcı gaz gibi silahların ticareti ve kullanımında daha sıkı kurallar uygulanmasını talep ederken, "daha az ölümcül" olarak nitelendirilen bu tür silahların verdiği zararlara dikkati çekti.
Raporda, protestoların bastırılmasında bu tür silahlara başvurulmasının, "ağır yaralanmalara" hatta ölümlere yol açtığı belirtildi.
Söz konusu silahların kullanımının son yıllarda, "giderek daha da normalleştiği" ifade edilen raporda, "Güvenlik güçlerinin daha az ölümcül silahları sıklıkla 'saygısızca ve ölçüsüzce' kullanması nedeniyle binlerce gösterici ve gösteriye dahli olmayan insan sakat kaldı, onlarcası öldü" denildi. Özellikle "göz yaralanmalarının alarm verici şekilde artış gösterdiği" belirtilen raporda, bazı göstericilerin gözünü kaybettiği vurgulandı.
Rapor, son 5 yılda 30 ülkeden elde edilen verilerle hazırlandı.
Türkiye'ye haritada yer verildi
Uluslararası Af Örgütü'nün sitesinde yer alan interaktif haritada, Türkiye'den iki vakaya da yer verildi. 19 Ağustos 2019'da Diyarbakır, Mardin ve Van belediye başkanlarının görevden alınması sonrası düzenlenen protestolarda, Diyarbakır'da polis müdahalesi sonrası HDP milletvekillerinin yaralanması örnek gösterildi.
Ayrıca haritada 21 Mart 2022'de polisin Furkan Vakfı üyelerinin Adana'daki gösterisine sert müdahalesine de yer verildi. Furkan Vakfı'nın görüntülerine göre, polis göstericilere cop, biber gazı ve plastik mermilerle saldırmış, müdahale sonucu bazı kişiler yaralanmıştı.
İnsan Hakları Vakfı'nın verilerine göre, Türkiye'de 2013'teki Gezi protestoları sırasında da polis müdahalesi sonucu 13 kişi gözünü kaybetmişti.
"İnsanların uyanması için gözümü verdim"
Raporda, 2019'da hükümet karşıtı protestolarda metal çekirdekli plastik mermi isabet etmesi sonucu gözünü kaybeden 22 yaşındaki Şilili üniversite öğrencisinin sözlerine de yer verildi. "Gözümden su akıyormuş gibi hissettim ama o kandı..." diyen öğrencinin, "İnsanların uyanması için gözümü verdim" şeklindeki ifadeleri alıntılanıyor.
Raporda, Şili'nin yanı sıra ABD, Kolombiya, Fransa, Ekvador, Gazze, İran, Irak, Sudan, Tunus ve Venezuela gibi ülkelerdeki vakaların da incelendiği belirtildi.
BM'nin tespitlerine atıf
Raporda, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Komisyonu'nun "daha az ölümcül" silahlarla ilgili uyarısına da yer verildi. BM'nin açıklamasında, "BM üyesi ülkelere daha öz öldürücü silahlar da dahil olmak üzere tüm silahların bağımsız testlere tabi tutulmasını, bu silahları kullanan güvenlik güçlerinin özel bir eğitimden geçmesini garanti etmeli; ayrıca silahların değerlendirmesini yapmalı ve bu silahların mağdurların haklarına olan etkilerini gözlemlemelidir" ifadeleri yer alıyor.
DW/BÖ,JD