Dünya

Ukrayna krizi: Putin'in jeopolitik yapbozu

Moskova'daki BBC muhabiri Steve Rosenberg, Ukrayna kriziyle ilgili son gelişmeleri yorumladı

28 Ocak 2022 15:16

Hiç parçalarının yarısı kayıp olan bir yapbozu yapmaya çalıştınız mı?

Sinir bozucu. Kafa karıştırıcı. Resmin tamamını asla göremiyorsunuz.

Kremlin siyaset dünyasına hoşgeldiniz.

Vladimir Putin'in düşünce ve planlarını çözmeye çalışmak zorlayıcı bir şey.

Kremlin böyle seviyor: Herkes tahmin etmeye devam etsin.

Rusya Devlet Başkanı Putin'in Ukrayna için planı ne? Moskova tam ölçekli bir işgale mi hazırlanıyor? Yoksa daha sınırlı bir operasyon mu? Veya savaş tehdidi, sadece tırmandırma siyaseti mi?

Yapbozun var olan parçaları Batı'yı endişelendiriyor:

  • Ukrayna sınırında tahmini 100 bin Rus askeri var
  • Moskova'nın kara ve denizden askeri tatbikatları başladı
  • Şubat ayında gerçekleşecek Belarus-Rusya tatbikatı
  • Kremlin, ABD'nin reddedeceğini bildiği isteklerde bulunuyor (Ukrayna'nın NATO'ya girişinin engellenmesi ve NATO'nun Doğu Avrupa'daki askeri hareketlerini sonlandırması gibi)
  • Putin'in Rusların ve Ukraynalıların "Tek bir halk, bir bütün" olduğunu söylemesi

Tüm bunların ardından Washington, Moskova'nın güvenlikle ilgili isteklerine yanıt verdi. Kremlin ise Amerika'nın cevabını analiz ettiğini söyledi.

Bu sırada, sert konuşmalar devam ediyor.

Aynı zamanda Rusya Devlet Televizyonu'nda bir talk-show da sunan iktidar partisinden milletvekili Yevgeny Popov:

"NATO altyapısını Ukrayna topraklarında konuşlandırmayın. NATO'nun 'ortaklarımızdan' çıkmalarını istiyoruz. Sınırlarımızdan gidin. Eski Sovyetler Birliği ülkelerinden çıkın çünkü bu Rus halkını tehdit ediyor" dedi ve ekledi:

"Zaman daralıyor, bir karar vermelisiniz, hızlıca."

Popov, "Yoksa ne olur? diye sorduğumdaysa, "Yoksa tüm dünya için son derece tehlikeli bir tepki gelir. Bazı Batılı yetkililer Rusya'nın cesareti olmadığını söylediler. Arkadaşlar, gerçekten görmek istiyor musunuz?" yanıtını verdi.

Ukrayna sınırı yakınlarındaki Rostov bölgesinde Rus tankları.

Rusya yetkilileri, NATO'nun Rusya'nın milli güvenliği için tehdit olduğu konusunda ısrar ediyor.

Ben şüpheciyim. Moskova'nın ittifakı gerçekten bir tehdit olarak gördüğüne inanmakta güçlük çekiyorum.

Rusya sınırlanın sadece yüzde 6'sı NATO ülkeleriyle bağlantılı.

Kremlin'in İtalya ve Macaristan gibi bazı NATO ülkeleriyle iyi ilişkileri var. Hatta NATO üyesi Türkiye'ye savunma sistemleri bile satıyor.

Ayrıca, NATO'nun 70 yıldan uzun zamandır Rusya sınırlarında olduğunu unutmamak gerekir.

Öte yandan yakın gelecekte Ukrayna, Gürcistan ya da diğer eski Sovyet devletlerinin NATO'ya kabul edileceğine dair hiçbir işaret yok.

Peki, Kremlin neden NATO ittifakına takılıyor?

Kısmen iç sebeplerden. Nedenlerden biri Rus halkını sözde bir dış düşmana karşı birleştirmek.

Fakat aynı zamanda sebep belki de, bu durumu Avrupa güvenlik düzenini Moskova'nın yararına olacak şekilde yeniden kurmak için bir bahane olarak kullanmak ya da Rusya'nın etki alanını yeniden düzenlemek ve Soğuk Savaş'ın sonuçlarını yeniden yazmaya çalışmaktır.

Peki, sonraki adım ne olacak?

Yapbozun tüm parçaları olmadan, yalnızca tahmin yürütebiliriz.

Sonraki adım, Amerika'nın Rusya'yla Avrupa güvenliği üzerinde müzakere etme teklifinin, Vladimir Putin'i tatmin etmek için yeterli olup olmayacağına bağlı olabilir.

Kremlin lideri mevcut Avrupa güvenlik düzenini ortadan kaldırmaya kararlıysa, Doğu ile Batı arasında askeri çatışmalar ve uzun vadeli sürtüşmeler olması mümkün.

Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi Genel Direktörü Andrei Kortunov, "Umarım Putin şimdiye kadar elde ettiklerinden tatmin olur. Onun bir dereceye kadar başarılı olduğunu düşünüyorum" diyor ve ekliyor:

"Batı'yla bir diyalog kurdu. Ukrayna sınırındaki gerilimi korumak, Batı'yı Rusya'nın önerilerini dikkate almaya teşvik etmesine yardımcı oldu.

"Ama onun farklı bir yorumu olabilir. Batı'nın Rusya'yı sonsuz ve anlamsız müzakerelere sokmaya çalıştığını, Batı'nın Ukrayna'ya nüfuzunun devam edeceğini söyleyebilir.

"Ülke içinde ise Ruslar, Ukrayna'daki büyük bir askeri operasyona katılmaya istekli değil".