Ufukta su savaşları var

Yatırımlar su şirketlerinin hisselerinin ağırlıkta olduğu fonlara yöneliyor, bu fonların getirileri yüzde 40'ları aştı.

Küresel yatırımcı riskli yatırımlardan kaçarken sığındığı güvenli limanlar ve emtia ürünlerinin arasına ilginç bir ürünü daha ekledi: Su. Altın, petrol, soya fasülyesi, pirinç ve buğday derken "su"ya da talep yükseliyor. Yatırımcılar su şirketlerinin hisselerinin ağırlıklı olduğu fonlara yatırım yapmaya başladı. Çin'den ABD'ye kadar halka yeni arz olan su şirketlerinin hisselerine olan talepte patlama yaşanıyor. Çin'de haziran ayında halka arz edilen Duoyuan Global Water isimli su şirketi neredeyse beklediğinin iki katı talep gördü. Duoyan'ın 2009'un ilk üç ayında kârı yüzde 39, net satışları ise yüzde 92 arttı. Şu anda 39 dolar civarında işlem gören hisselerinin 40 dolara ulaşabileceği belirtiliyor.

2007 ortasında kurulan Poweshares Global Water isimli su fonu 2008 Eylül'ü sonrasına, yani Lehman Brothers'ın çöküşünün hemen sonrasında yatırımcı çekmeye başladı ve yıllık bazda yüzde 49'luk bir yükseliş kaydetti. Benzer bir fon olan Water Resources da yüzde 21 yükseldi. 2007 ve 2008 yıllarında halka arz olan su şirketlerinin hisse senetleri de son bir yıl içinde yüzde 18 ile yüzde 36 arasında yükseliş kaydetti. Aynı dönemde MSCI Tüm Ülkeler Dünya endeksi yüzde 22 yükseldi.

Gelecekte petrole rakip

Palisades Water Index Associates kuruluşunun direktörü Steve Hoffmann, MarketWatch da yayımlanan açıklamasında, "21'inci yüzyılda su dünyanın en önemli kaynağı oldu. Sosyo-ekonomik gelişmelerin geniş ölçekli değerlendirilmesi halinde suyun gelecekte petrolle rekabet edeceği görülüyor. Su sektörü dünyada elektrik, petrol-doğalgaz ve turizmden sonra en büyük sektör" dedi. İsviçreli varlık yönetimi uzmanı Urs Schön de 500 milyar dolarlık küresel su pazarının küresel ekonomiden daha hızlı büyüdüğünü belirterek, dünya genelinde şirketlerde yıllık yüzde 7 gelir artışı beklenmesine karşın su şirketlerinde bu beklentinin yüzde 10'a kadar yükseldiğini dile getirdi. Ayrıca dünya genelinde şirketlerin hisse senetlerinin değeri su şirketlerinin hisse senetlerinden daha yüksek ancak su şirketlerinin hisse senetlerinde daha hızlı bir artış görülüyor. Bu hızlı artış su şirketlerine yatırım yapanların daha fazla gelir elde etmesine neden oluyor.

Nüfus artışı, ekonomik kalkınma, çevre kirliliği, iklim değişikliği, tarım ve ürünlerin sürdürülebilirliği gibi faktörler su talebinin hızla yükselmesinde önemli rol oynuyor. Gelişmekte olan ülkelerde içme suyu talebi artışına bağlı olarak altyapı çalışmalarının da hız kazandığına değinen uzmanlar, gelişmiş ülkelerde de altyapıların ve su kullanımının iyileştirilmesine yönelik çalışmaların yoğunlaştığına dikkat çekiyor.

Küresel güvenlik meselesi

Su siyasi açıdan da her geçen gün daha önemli bir konu haline geliyor. Sinema dünyasının ünlü ajanı James Bond'un Quantum of Solace isimli filmine de konu olan Güney Amerika ülkesi Bolivya'da, 2000 yılında su kaynaklarının özelleştirilmesinin ardından fiyatlar artmış ve 'Cochabamba Su Savaşları' olarak bilinen bir dizi protesto yapılmıştı. Su dağıtım hizmetlerinin özelleştirilmesi sonrasında fiyat artışları görülen ülkeler arasında Arjantin, Uruguay, Güney Afrika ve Mali de bulunuyor. Jeopolitik uzmanlar su kıtlığının sadece kamu sağlığını tehdit etmekle kalmayıp, küresel güvenlik için de sakıncalı olduğunu belirtiyor. Dünyada halihazırda yaklaşık 1.1 milyar insan, yani dünya nüfusunun 6'da 1'i, temiz su bulma sıkıntısı çekiyor. Yatırım bankası Goldman Sachs'ın Mart 2008'de yayınladığı bir rapora göre su tüketimi her 20 yılda bir 2 kat artıyor.

Londra merkezli bağımsız bir barış örgütü olan International Alert'ün yaptığı bir araştırmaya göre ise, dünyada 46 ülkede 2.7 milyar insan, gelecek 20 yıl içinde su için çatışmaya girebilir. İklim değişikliğiyle beraber dünyanın belli bölgelerinde su kaynaklarının ciddi oranda azalması beklenirken, Afrika'nın büyük bölümünün, Asya ve Güney Amerika'nın bu durumdan büyük zarar göreceği tahmin ediliyor.

Ufukta su savaşları var

Küresel su pazarının büyüklüğü 500 milyar dolar
Dünyada şirketlerde yıllık yüzde 7 gelir artışı beklenirken su şirketlerinde bu oran yüzde 10
Yeryüzünde içilebilir su miktarı sadece yüzde 3, bu da hızla tükeniyor
Dünya su tüketimi her 20 yılda bir 2 kat artıyor
Dünya nüfusunun 6'da 1'i temiz su bulma sıkıntısı çekiyor
Yaklaşık 3 milyar kişi sağlıklı ve temiz su ihtiyacını karşılayamıyor
Sağlıklı ve temiz su olmaması nedeniyle her gün yaklaşık 35 bin kişi hayatını kaybediyor.
46 ülkede 2.7 milyar insan, 20 yıl içinde su için savaşabilir
Dünyadaki şişe suyu tüketimi 1997-2005 arasında iki kat arttı, 164.5 milyar litre oldu