Ekonomi

Türkiye'nin ekürileri olası krize hazırlanıyor

Türkiye'nin Avrupa-ABD'deki gibi acil kurtarma paketine ihtiyacı olmadığı iddia ediliyor. Ancak yüksek cari açığıyla Türkiye ile aynı kategoride değerlendirilen gelişmekte ola

19 Ekim 2008 03:00
Türkiye'nin Avrupa ya da ABD'deki gibi acil kurtarma paketine ihtiyacı olmadığı iddia ediliyor. Ancak yüksek cari açığı ile Türkiye ile aynı kategoride değerlendirilen gelişmekte olan piyasalar olası bir krize karşı önlem üstüne önlem alıyor.

Türkiye'nin ekürileri küresel kriz karşısında hem para birimlerini güçlendirmek hem de bankacılık sektörünü korumak için önlem üstüne önlem alıyor. Türk bankacılık sektörünün AB ve ABD benzeri kurtarma paketlerine ihtiyacı olmadığını savunan kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in yanı sıra Goldman Sachs da Türkiye'nin küresel krizden "daha derin bir düzeltme" ile karşı karşıya kalacağını söylüyor ama Türkiye'nin gelişen piyasalar içinde halen uzun dönemde en güvenilir piyasalar arasında olacağını da iddia ediyor.

Ancak yüksek cari açıklarından ötürü Türkiye için de gösterge kabul edilen Brezilya ve Macaristan geçen hafta kalkanlarını iyice güçlendirdi. Uzmanlara göre ise bir çok orta ve doğu Avrupalı gelişen piyasanın bankacılık sektörünü bir çöküşten kurtarmak için yeterli mali gücü ve teknik altyapısı yok. İzlanda'dan sonra bankacılık sektörü patlaması en muhtemel gelişen piyasaların başında Kazakistan,Macaristan, Brezilya ve Peru da var. Ekim ayında gelişmekte olan piyasa tahvilleri ile ABD Hazine Tahvilleri arasındaki risk farkını gösteren spreadler yüzde 1,9 artarak Rusya'nın moratoryum açıkladığı 1998 yılından bu yanaki en hızlı çıkışı yakaladı. Yani gelişen piyasalar hem bankacılık hem de tahvil piyasası açısından zor günlerin eşiğinde.

İzlanda serbest kurdan vazgeçti

* Hükümet, toplam 61 milyar dolar zarar yazan ülkenin üç büyük bankasına el koydu.
* Borsa, 3 işlem günü üst üste kapatıldı, işlemin başladığı gün endeksi yüzde 76 düştü.
* Krona krizin patlak verdiği hafta dolar karşısında yüzde 27 gibi ciddi bir kan kaybı yaşadı.
* Krona'ya kredi derecelendirme kuruluşları tarafından verilen notlar Zimbabve ve Türkmenistan'ın para birimlerine verilen notların altına indi.
* Döviz rezervlerine destek ise merkez bankasına sırasıyla 5 milyar dolar ile 702 milyon dolar kredi veren Rusya ve İsveç'ten geldi.
* ING'nin İngiltere kolu ING Direct Kaupthing'den 2.5 milyar sterlinlik, Heritable'dan da 538 milyon sterlinlik mevduat alımı gerçekleştirdi.
* Merkez Bankası serbest kur uygulamasından vazgeçerek, para birimi kronu bir euroya karşı 131 kron düzeyinde çıpaladı.
* IMF'den ithalat maliyetlerini karşılamak, bankalara fon desteği vermek ve para birimi realin kan kaybını engellemek için borç para almak niyetiyle görüşmelere başladı.

Rusya şirketlere döviz rezervinden fon ayırdı

* Rus devlet bankası VEB, küresel krizden darbe alan Globex'i satın almaya hazırlanıyor, bankacılık sektöründe devlet etkinliği artıyor.
* Küçük boylu bankalarda likidite sıkıntısı daha fazla ve yeni dönem vergi ödemeleri ile şirketlerin borçlarını finanse etmek için banka kredilerine saldırması bankacılık sektöründe krizin tetiğini çekebilir.
* Yurtdışından fon bulma sıkıntısı çeken şirketlerine döviz rezervinden 50 milyar dolarlık bir fon ayıracak.
* Reel ekonominin sadece kilit sektörlerindeki firmalar stratejik önemdeki projelerini finanse etmek ya da Rusya içinde varlık alımı yapmak amacı ile bu fonlardan kullanabilecek.
* Devlet kredisi kamu bankası VEB aracılığıyla verilecek, şu ana kadar ise 50 milyar doları aşan 35 başvuru gerçekleşmiş durumda.
* Moskova 200 milyar dolarlık bir kurtarma planı açıkladı.
* Goldman Sachs'ın tahminlerine göre ruble öneli para biirmleri karşısında önümüzdeki 6 ila 12 ay içerisinde yüzde 5 değer kaybedecek.
* Rusya'nın dış borcu 500 milyar doların üzerinde, kamu borcu ise 34 milyar doların üzerinde bulunuyor.

Ukrayna IMF'nin kapısını çalıyor

* Enflasyon oranı mayıs ayında yüzde 31'e fırlayarak Zimbabve ve Venezüella dışında dünyanın en yüksek enflasyonlu ülkesi oldu. Oran eylül ayında yüzde 16'ya düştü.
* Ülkenin en büyük ihracat ürünü olan çeliğe karşı talebin düşmesi, halkın 1991'de Sovyetlerin çöküşü ile yaşadıkları hiperenflasyon tecrübesinin ardındna bankacılık sistemine güveninin kalmaması ülke ekonomisinin en önemli riskleri arasında.
* Mevduat sahipleri ellerindeki yerel para birimi hryvna'nın yüzde 20'den fazla değer kaybetmesi üzerine dolara çevirmeye başladı.
* Ekim'in ilk iki haftasında Ukrayna bankacılık sisteminden çıkan para 1,3 milyar doları buldu.
* IMF'den 14 milyar dolar kredi alabilmek için görüşmelere başladı.
* Prominvest bankası merkez bankası tarafından devralındı, Nadra bankasına ise 300 milyon dolarlık merkez banjkası kredisi verildi.
* Kredi kuruluşu Fitch, Uktrayna bankacılık sisteminin "zor zamanlar"dan geçtiğini açıkladı ve Nadra'nın notunu düşürdü.
* Ukrayna'da borsa sene başından bu yana yüzde 70 değer kaybetti, 200'de yüzde 130'luk rekor bir sıçrayış yapmıştı.

Macaristan 5 milyar $'lık repo anlaşması yaptı

* Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, cuma günü Macaristan'ın kredi notunu durağandan negatife çevirdi.
* Volksbank dövizle kredi vermeyi dondurdu, ardından bir banka dahakredilerini dondurmayı gündemine aldığını açıkladı.
* Avrupa Merkez Bankası(AMB) Macaristan'a yardım etmek amacıyla ile 5 milyar dolarlık bir repo anlaşması imzaladı.
* Hükümet, bankalardaki mevduat garantisini 67 bin dolara çıkardı.
* Uluslararası Para Fonu (IMF), tarihinde ilk kez bir AB ülkesine borç vermek için harekete geçti.
* Para birimi forintin değeri geçen haftalarda yüzde 10'un üzerinde kan kaybetti, Budapeşte borsasının kaybı bir ara yüzde 30'ları gördü.
* Önceki hafta perşembe günü ülkede tahvil piyasası bu yıl içinde ikinci kez durma noktasına geldi.
* 2006'dan beri dış borçlarını azaltmak için kemer sıkan Macaristan'ın büyümesi geçen yıl yüzde 4'ten yüzde 1,3'e geriledi.
* Merkez, forinti desteklemek için iki hafta önceki koordineli faiz artırımlarına katılmadı ve faizini yüzde 8,5'te tuttu.
* Ülkedeki işsizlerin sayısının 415 bin 617 ile tarihi zirvesine çıktı.

Brezilya bankaların rezerv zorunluluğunu düşürdü

* Para birimi realdeki kan kaybı karşısında Brezilyalı şirketlerin yılın üçüncü çeyreğinde 28 milyar dolar zarar yazması bekleniyor.
* Merkez bankası piyasadan 1 milyar dolar değerinde real satın alarak para biirminindeki düşüşü engellemeye çalıştı.
* Haziran ayına kadar en iyi performansa gösteren endeks olan Bovespa mayıs rekorundan bu yana hacminin yarısını kaybetti.
* Küresel yavaşlama ile birlikte ihraç ettiği petrol, metal ve şekere olan talepteki azalma en büyük risk.
* Bankaların yüzde 50 ile zaten yeterince yüksek olan rezerv zorunlukları son 3 hafta içinde 4 kez düşürüldü.
* Rezerv oranlarının düşürülmesinin ardından son 3 hafta içinde bankacılık sisteminde 60 milyar reallik kredi serbest kaldı yani likidite imkanı arttı.
* Banka rezervlerinin diğer bankalardan kredi almakta kullanılması için yeni bir uygulama başlatıldı.
* Küçük ve ortaboylu bankalar en fazla zararı görüyor, bankalar kimi zaman 36 aya kadar çıkan kredi vadelerini yarı yarıya kısaltıyor.
* FED, Brezilya Merkez bankasına 84 gün vadeli sınırsız fonlama vermek üzerinde çalışıyor.
* İhtiyacı olan bankalardan kredi satın almaya hazırlanan ekonomi kurmayları aynı zamanda ihracatı finanse etmek için de döviz rezervlerini kullanacak.
* Ülkenin döviz rezervi reali desteklemek için kullanıldı ve geçen hafta rezerv 3,3 milyar dolar azaldı.