Suriye'de iç savaş derinleşirken, bunun sonuçlarından doğrudan etkilenen Türkiye, muhalifleri de uyardı.
Deniz Zeyrek'in Radikal gazetesindeki haberine göre; Batı’nın bütün desteğine rağmen dağınık bir görüntü veren Suriye Ulusal Konseyi’nin temsilcilerine Ankara’da ‘Suriye bölünmemeli, toparlanın artık’ uyarısı yaptı. Kürt bölgesinin yönetiminin PKK ’ya yakın partilerin kontrolüne geçmesi de Ankara ’nın bu kadar hızlı beklemediği bir gelişmeydi.
Suriye’de ve Türkiye sınırlarındaki kamplarda yaşanan sıcak gelişmeler Ankara’nın da hareketli saatler yaşamasına neden oldu. Türkiye ’nin Halep Başkonsolosu Adnan Keçeci, Halep’te güvenlik riski oluştuğu için istişare amacıyla Ankara ’ya çağrıldı. Suriyeli muhalifleri çatısı altında toplayan Suriye Ulusal Konseyi’nin temsilcileri de dün Ankara ’ya gelerek Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile görüştü. Türk tarafı Suriye muhalefetine, “Türkiye , Suriye’nin toprak bütünlüğünden yanadır. Esad gidecek diye ülkenin bölünmesine sıcak bakmıyoruz. Muhalif gruplar toparlanmalı ve Esad ile mücadele sürerken bir yandan da Baas sonrası dönem için hazırlanmalı” uyarısı yaptı.
Ankara ’nın kendi istihbaratı ile muhalif gruplardan topladığı bilgiler, dün itibariyle Halep’in kuşatıldığını, şehrin kısa bir süre içinde muhaliflerin eline geçebileceğini gösterdi. Hama ve Humus bölgelerinde de kontrolü sağlayamayan Esad, Kürt bölgesini de kaybetti. Çevresinde bu gelişmeler yaşanırken Şam da çatışmalardan nasibini alıyor ve Esad ile yakın kabinesi için çember daha da daralıyor.
Kimyasal riski
Türkiye, Suriye’de yaşanan gelişmelerin olumsuz yansımalarını iki boyutta görüyor. Bunlardan ilki, 1988’de Saddam Hüseyin’in Halepçe’de kimyasal silah kullanması gibi köşeye sıkışan Esad’ın da aynı yönteme başvurması riski. Böyle bir saldırı, Türkiye sınırına yakın bölgelerde gerçekleşirse, Türkiye ’yi de doğrudan etkileyebilir. Dışişleri Bakanlığı ile MİT’in bu yöndeki değerlendirmeleri ışığında TSK bölgede faaliyetlerini arttırdı.
Göç Suriye’de kesilebilir
İkinci boyut ise göç sorunu. Türkiye bu kapsamda ‘tampon bölge’ ya da daha düşük profilli söyleyişiyle ‘güvenli bölge’ kavramlarını artık sıkça dillendiriyor. Kızıl Haç örgütünün de “İç savaş yaşanıyor” tespitinde bulunduğu Suriye’den göç daha da artarsa, Ankara BM’nin de desteğini alarak akını Suriye topraklarında kesmek istiyor. Bu amaçla BM nezdinde girişimler başlatıldı. Ancak Rusya’nın son vetosundan sonra BM’den umutlar kesilmiş. Söz konusu adımların Cenevre Anlaşması çerçevesinde de atılabilir ama Türkiye bu konuda ilk adımı atan ülke olmak istemiyor.
Ankara, Hatay ve Kilis’teki kamplarda yaşananların ‘abartılmaması gerektiğini’ savunuyor. Bölgedeki hava sıcaklığının yüksekliği, sıcağa bağlı olarak klima, buzdolabı gibi ihtiyaçların tam karşılanamaması, çadır ve konteynerlerde kamp hayatı yaşayan Suriyeliler’in kendi evlerindeki rahatı beklemesi, isyanların başlıca nedenleri olarak görülüyor.
Batı Kürdistan rahatsızlığı
Türkiye, Suriyeli Kürtlerin Esad’dan uzaklaşmasından memnundu ancak, Suriye’deki Kürtler PKK ’nın desteklediği siyasi grupların etrafında toplandı. Türk tarafı, bu durumu “beklenmedik gelişme” olarak görüyor ve daha da derinleşip Türkiye için soruna dönüşmemesi için adım atmaya başladı. Barzani’nin bu gruplar üzerindeki nüfuzunu kullanması ilk seçenek. Diğer bir seçenek ise Ankara ’nın Suriye’nin Kürt bölgesindeki grupların liderleriyle temasa geçmesi. Üst düzey bir yetkili, bölgede PKK kontrolünde bir bölgesel Kürt yönetimine göz yummayacaklarını, ancak Kuzey Irak ’taki gibi bir yapı gerçekleşirse de teması arttıracaklarını söyledi.