Türkiye tarihinde en yaygın haliyle ilk kez tam gün boyunca elektrik kesintisi yaşandı. Kesintiye ilişkin birçok spekülasyon ortaya atılırken, hükümetten yapılan açıklamalar bu spekülasyonları çözmeye yetmedi. Elektrik Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Emre Metin, günün sonunda DW’ye konuşurken “Teknik bir arıza yaşandı ve yönetim beceriksizliği yüzünden bu arıza tüm ülkeyi etkiledi” dedi.
Tüm Türkiye’yi karanlığa boğan elektrik kesintisi sabah saatlerinde başladı ve doğudan batıya, kuzeyden güneye her bölgeyi etkiledi. Elektrik kesintisi; trafikten sağlığa, iletişimden bankacılığa kadar hayatın tüm alanlarını sarstı. Saatler ilerledikçe elektrik kesintisi ülke geneline yayıldıkça yayıldı. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun “siber saldırı da dahil” her türlü ihtimalin araştırıldığına ilişkin açıklamasına Enerji Bakanı Taner Yıldız da destek verdi. Elektrik kesintisinin nedenlerine dair 6 maddelik bir açıklama yapan Elektrik Mühendisleri Odası, hükümeti ‘gerçekçi’ olmaya çağırdı. Elektrik kesintisi mağdurları, yaşadıkları sıkıntıları dile getirmek için Facebook’u, Twitter’ı çare gördü.
“Beceriksizlik”
Peki, tüm Türkiye’yi karanlığa boğan elektrik kesintisinin nedeni neydi? Türkiye’de gerçek anlamda ne yaşandı? Elektrik Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Emre Metin, bir gün boyunca yaptıkları analizlerin, değerlendirmelerin sonucunu Deutsche Welle ile paylaştı. Metin, “Evet, teknik bir arıza yaşandı. Bu arıza bir-iki saatte giderilebilecekken, giderilemedi. Bunun adı da beceriksizliktir” derken, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Türkiye’de trafo merkezlerinin işletilmesi özel şirketlere verilmişti. Yani; özel şirketler şebekelerde ne olduğunu bilmiyorlar ve şebekeleri yönetemiyorlar. Frekans çökmesi yaşadık evet ama bu sistemin ayağa kaldırılması bir gün boyunca sürmemeliydi. Türkiye'nin enterkonnekte sisteminin Avrupa'da bile zaman zaman sorunlara neden olduğu son 2-3 yıldır biliniyordu. Nitekim geçtiğimiz günlerde de Avrupa enterkonnekte sisteminden anlık olarak Türkiye’nin çıktığı bilgisi vardı. Avrupa enterkonnekte sisteminde Türkiye'nin frekans bozukluğuna yol açmış olması nedeniyle sistemin kesintiye uğramış olması yaşanan elektrik kesintisinin temel nedeni olarak günün sonunda karşımıza çıktı. Taşeron işçiyle, personel sayısını azaltarak elektrik sistemini yönetmeye çalışmanın sonucunu hep birlikte gördük. Arıza normal olabilir ama bu arızayı gün boyu giderememek anormaldir, beceriksizliktir”
“Sorumlu AKP'dir”
Enerji uzmanı Necdet Pamir de Türkiye’de neden bu denli büyük bir elektrik kesintisi yaşandığı sorusunu Deutsche Welle’ye yanıtlarken, “Sorun tamamen AKP’nin kötü enerji politikalarından kaynaklanmıştır” diyor. AKP’nin enerji politikalarının iflas ettiğini söyleyen Pamir, AKP’nin iktidara geldiği 2002’de elektrikteki santral kurulum ve üretim gücünün yüzde 70’inin kamuya aitken, 2015'te yüzde 70’inin özel sektöre geçtiğine dikkat çekiyor.
“Kamu; sistemin yüzde 30’unu elinde tutarsa hiçbir şekilde sistemi yönetemez, sorun çıktığında müdahale edemez, çözüm üretmek için planlama yapamaz” değerlendirmesi yapan Necdet Pamir, ‘kötü özelleştirme politikasının’ son günlerde doların lira karşısında değer kazanmasıyla birlikte kendisini daha çok gösterdiğine dikkat çekiyor. Pamir, “Santral sahibi özel şirketler, elektriği piyasa haline getirmişler. Bir gün önceden teklif bile veriyorlar, elektriği satarım, satmam hareketi çekiyorlar. Yaşanan karanlık gün; özünde bir özelleştirme sorunudur ve sorumlusu AKP’dir. Türkiye’de özelleştirmeleri 13 yıldır AKP yapıyor, yönetiyor. Her şey özel sektörün kazanç dürtüsüne bırakılırsa, sistem böyle yönetilemez hale gelir” diyor.
Elektrik Mühendisleri Odası’nın yaptığı belirlemelere gönderme yapan Necdet Pamir, İskenderun’da kurulu gücü 1200 megavat olan Atlas Termik Santrali’nin devreden çıkmasıyla, tüm santrallerin tek tek arızadan etkilendiğini anlatıyor. Pamir, “Tek bir santral devre dışı kaldığında, başka bir santral devreye girebilmeli ama giremiyor. Çünkü hükümet santralleri yönetemiyor. Özel yönetimler de kafasına göre iş yapıyor” diyor.
Soruşturulacak
Enerji Bakanı Taner Yıldız, elektrik kesintisi nedeniyle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la birlikte yaptığı yurtdışı seyahatini yarıda keserken, Başbakan Ahmet Davutoğlu günün sonunda “İletim ve dağıtım hatlarıyla ilgili sistemik bir sorun yaşanıyor. Gereği yapılacak, soruşturma tamamlanacak ve kamuoyuna net bilgiler verilecek” açıklaması yaptı. Davutoğlu, gece yarısından hemen önce yaptığı açıklamada, “Elektrik kesintileri tamamen durmuştur. Elektrik arzımızda hiçbir sıkıntı yok. Tamamen teknik bir sorun yaşadık” diye konuştu.