Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, devlet medyasından Rus kamuoyuna yeni bir zafer ilan ediyor olabilir. Güney Akım doğalgaz boru hattı projesini bir çırpıda iptal ederek nankör Avrupalılara bir kez daha gününü gösterdi! Rusya enerji sevkiyatında diğer bölgelere kayacak, Rus doğalgazı olmadan bakalım Avrupalılar ne yapacak! Kremlin’deki güçlü adam Güney Akım ile ilgili kararını Rus kamuoyuna işte böyle sattı.
Stratejik hedef: Ukrayna’yı dışarıda bırakmak
Gerçekte ise bu son derece pahalı boru hattı projesinin sonu tabii ki Rusya’daki basit propaganda dünyasında anlatılanlardan farklı bir anlama geliyor. Bu ne Putin için bir zafer, ne de bazı Avrupalı yorumcuların iddia ettiği gibi bir yenilgi. Aslında Kremlin’in patronu sadece planlamayı esnek bir şekilde değiştirdi. Bunu yaparken kendi stratejik hedeflerini de Rus doğalgazının en önemli müşterisi olan Avrupa’yı da göz önünde tuttu.
Güney Akım’ın açıklanan hedefi, Rus anakarasından getirilen doğalgazın Karadeniz üzerinden Bulgaristan’a ve oradan da Avusturya’ya taşınması, Rusya’dan AB’ye doğalgaz sevkiyatında Ukrayna’nın devredışı bırakılmasıydı. Bunda piyasa ekonomisi açısından transit risklerinin azaltılması düşüncesinin yanı sıra jeopolitik nedenler de önemli rol oynuyordu. Kremlin'e göre Güney Akım’ın tamamlanması dikkafalı Ukrayna’nın Rusya’dan direkt sevkiyata bağımlılığını büyük ölçüde artıracaktı. Rus doğalgazı Ukrayna üzerinden Avrupa’ya aktığı sürece Kiev, Moskova'dan bir blokaj durumunda transit hatlardan gaz çekebilecekti.
‘Boru hattı öldü, yaşasın boru hattı'
Rusya ve Ukrayna’nın günümüzde içinde bulundukları savaş benzeri durum karşısında Güney Akım’ın stratejik hedefi Putin açısından daha da önemli hale geldi. Putin bu nedenle ‘Boru hattı öldü, yaşasın boru hattı’ mantığıyla hareket ediyor. Çünkü Ankara ziyareti sırasında bir yanda Güney Akım’ın öldüğünü ilan ederken, aynı anda yeni bir inşaat planını açıkladı. Şimdi aynı kapasitede, yılda 63 milyar metreküp doğalgazı Karadeniz üzerinden Türkiye’ye taşıyacak yeni bir hat döşenmesi gündemde.
Güney Akım’ın sansasyonel bir şekilde sona erdirilmesiyle meşgul olduklarından pek çok yorumcu işin bu boyutuna pek dikkat etmiyor. Hâlbuki Kremlin’in patronu şimdi yeni bir oyuna başlamış durumda. AB’ye Rus doğalgazının köprü başı artık Türkiye olacak. Yer altından geçecek bölümünün çok daha kısa olması nedeniyle daha düşük maliyetli yeni boru hattından Türkler kendileri için sadece yaklaşık 14 milyar metreküp ithal edecek. Bu, Botaş’ın şu an Ukrayna ve Balkanlar üzerinden aldığı Rus doğalgazıyla aynı miktar.
Transit ülke Türkiye
Geriye kalan yaklaşık 50 milyar metreküpün ise Türk toprakları üzerinden Yunanistan sınırına pompalanması planlanıyor. Yeni pazarlarmış! Rusya’nın yeni boru hattının alıcısı yine AB. Tek farkı transit ülke rolünü Ukrayna'nın değil, Türkiye'nin üstlenecek olması.
Sonuçta Avrupalı tüketici için boru hattının adı dışında pek bir şey değişmiş olmuyor. Bu oyunun kazananı, çok açık bir şekilde Türkiye. Türk ekonomi politikalarının en iddialı planlarından biri, Orta ve Yakın Doğu’dan Avrupa’ya enerji sevkiyatının merkezi haline gelmekti. TAP’a (Trans Adriyatik Boru Hattı) doğalgaz taşıyacak yeni hat başarılı bir başlangıç. Çok daha büyük olan yeni Rus hattı ise Türk topraklarında, ileride Irak ve İran doğalgazını da Avrupa’ya taşımaya yarayacak bir altyapı oluşturacaktır. Bu Rusya için güçlü yeni rakipler anlamına gelir. Avrupalılar içinse enerji sevkiyatının daha da çeşitlendirilmesi.