Türkiye’nin Rusya’dan tahıl ürünlerinin ithalatını zorlaştırması, Ankara’nın son dönemde yaşadığı diplomatik gerginliklere bir yenisini daha ekledi. Son olarak Rusya Başbakan Yardımcısı Arkadiy Dvorkoviç, Türkiye'nin eylemlerine yanıt olarak Türkiye'den ürün sevkiyatına kısıtlama uygulanabileceğini açıkladı. DHA'nın haberine göre Dvorkoviç, gazetecilerin Rusya'nın Türkiye'ye aynı kısıtlamaları uygulayıp uygulamayacağı sorusu üzerine, "Eğer onlar bizim ürünlerimize kısıtlama uygulamaya devam ederlerse biz de aynı yanıtı vermek zorunda kalabiliriz. Bu durumda mantığın kazanmasını ümit ediyorum" dedi.
Türkiye'nin 15 Mart'tan itibaren Rusya'yı buğdayı vergisiz gönderme hakkına sahip ülkeler listesinden çıkarmasının ardından Rus ihracatçılar buğdayı Türk piyasasına yüzde 130'luk vergiyle göndermek durumunda kalmıştı.
Uzmanlar Rusya'nın bazı Türk tarım ürünlerine uyguladığı ambargoyu Rus tahıl ürünlerinin ithalatındaki engellemeleri aşmak için kaldıracağını düşünmüyor.
Rusya tüm yaptırımlarını devam ettiriyor
Türk Rus Araştırmaları Merkezi Kurucu Eş Başkanı ve eski diplomat Aydın Sezer DW Türkçe'ye yaptığı açıklamada "Rusya sadece tarım ürünlerinde değil uçak krizi sonrası koyduğu tüm siyasi yaptırımların hemen hemen hepsini devam ettiriyor” dedi.
Sezer krizden sonra uygulanmaya başlanan turistik veya iş vizesindeki kısıtlamaların, Rusya'da yaşayan 40 binin üzerinde Türk vatandaşının oturma izinleriyle ilgili sorunların ve Türk ürünlerine yönelik gümrük uygulamalarındaki sıkı denetimlerin devam ettiğine dikkat çekti. Anlaşmazlığın domatesle simgeleştiğini belirten Sezer, "Rusya'nın Türkiye ile ilişkileri mükemmel bazda gelişiyor ama Türkiye'nin Rusya ile ilişkileri uçak krizi seviyesinde. Putin bu olayı unutmadı, unutmayacak” diye konuştu.
Kasım 2015’te Rus jetini düşüren Türkiye, Rusya’nın ekonomik ambargolarla karşılık vermesi sonucu turizm gelirinde ciddi bir kayıp yaşamış ve iki ülke arasındaki ticaret zarar görmüştü. İki ülke ilişkileri Türkiye’nin geçen Temmuzda Rus jetini düşürdüğü için özür dilemesinden bu yana iyileşme göstermeye başlamıştı.
Kremlin Ankara’yı Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına aykırı hareket etmekle suçlarken, Ankara Rusya'dan tahıl ürünleri ithalatını yasakladığı iddialarını reddediyor.
Yasak değil engelleme
Türk tarafı bu ay başında çıkan ithalat yasağı haberlerinin gerçeği yansıtmadığını söylerken, uzmanlar vergi artışı değil, ancak ciddi bir engelleme olduğunun altını çiziyor.
Buna rağmen ithalat yapmak isteyen firmaların yüzde 130 olan cari gümrük vergisini ödeyerek bunu yapabileceği ancak pratikte hiçbir firmanın bunu fizibıl olmadığı için yapmak istemeyeceği değerlendiriliyor.
Daha önceden Türk firmaları Rusya’dan dahilde işleme rejimi kapsamında ithalat yapıyor ve bu rejimin öngördüğü gümrük vergisi uygulamasından muaf oluyordu.
Rusya Türkiye'nin Ocak ayında 1 milyar 480 milyon dolar ithalat ile Çin'in ardından en fazla ithalat yaptığı ikinci ülke olmuştu. İhracatta ise Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında 20'nci sırada yer aldı.
Suriye'de ilişkiler test ediliyor
Suriye'de iki ülke karşıt taraflarda yer alıyor. Rusya Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın tarafında yer alırken, Türkiye ise Suriyeli muhaliflerin yanında saf tutmuş durumda.
Ancak Türkiye yakın zamanda önceliklerini değiştirerek Rusya ile altı yıldır süren Suriye iç savaşını sona erdirmek ve ateşkes sağlamak için Astana barış görüşmelerinde yer aldı.
Risk araştırma şirketi Verisk Maplecroft Direktörü Anthony Skinner "Moskova'nın Suriye'nin kuzeyinde Ankara'yı ne ölçüde barındırabileceği, ikili ilişkilerin geleceğinde önemli rol oynayacak. Türkiye, Rusya'nın izniyle Ağustos 2016'dan itibaren Suriye'de mevzilenebildi” diye konuştu.
Türkiye, 24 Ağustos 2016’da başlattığı Fırat Kalkanı Harekatı’nı 29 Mart 2017'de sona erdirdiğini açıklamıştı. Türk Silahlı Kuvvetleri'nden yapılan açıklamada ulusal güvenliğin korunması ve "istenmeyen her türlü oluşumun engellenmesi” için faaliyetlerin sürdürüleceği belirtilmişti.
Sezer, Türkiye'nin Suriye politikasının Rusya ile ikili ilişkilerde belirleyici olacağının altını çizerek, "Bizim Suriye'deki performansımıza bakarak ikili ilişkilerin iyileştirilmesine karar verecek ya da hız verecek. Bize El Bab'ı da temizletti, şimdi de çekilmemizi istiyor. Şimdi çekilirsek Rusya bundan çok memnun olacak, Suriye konusunda Astana sürecinde güdümündeki ülke konumunda tutmaya devam edecek” ifadelerini kullandı.
© Deutsche Welle Türkçe
Seda Sezer Bilen