Dünya ticareti daralırken, dolar kurundaki yükselişle darbe yiyen Türkiye'nin ihracatı da 2015'in ilk çeyreğinde alarm verdi. İlk 3 ayda toplam yüzde 6,8 gerileyen ihracat, mart ayında ise yüzde 13,4 düştü. Türkiye'nin en büyük ticari partneri olan Almanya'ya ihracatı ise yüzde 18,7 gerileyerek son yılların rekorunu kırdı. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre yılın ilk 3 ayında toplam ihracat 35 milyar 816 milyon dolar olarak gerçekleşti. Son 12 aylık ihracat ise geçen yılın aynı dönemine göre değişmeyerek 153 milyar 309 milyon dolar oldu.
Kur zararı aylık 1,3 milyar dolar
İhracattaki bu düşüşün en önemli nedeni dolar kurundaki dalgalanma oldu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, geçen yılın mart ayına göre bu ay yüzde 21,5 oranında gerileyen paritenin ihracata negatif etkisi aylık 1,3 milyar doları buldu. Ancak ihracatçılar, daralan pazarlar ve Türkiye çevresindeki çatışmalı ortama rağmen AB ile artan ticaretten umutlu. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, yaptığı yazılı açıklamada, 2015 yılının geneli için tahminlerin dünya ticaretinin yüzde 4 ila 5 oranında gerileme kaydedebileceği yönünde olduğuna işaret ediyor. 2015'te dünyanın büyük ekonomilerinin de ihracat kaybı yaşadığını vurgulayan Büyükekşi, “Örneğin Almanya'nın ihracatı ocak ayında yüzde 15 düşerken, İngiltere'nin yüzde 20,5, İspanya'nın yüzde 21,3, İtalya'nın yüzde 18,2, Brezilya'nın yüzde 14,5, Hindistan'ın yüzde 11,2, Rusya'nın yüzde 30,5 ve Çin'in ihracatı yüzde 3,3 geriledi” diyor.
AB'ye ihracat Euro bazında arttı
Buna karşın Türkiye'nin yılın ilk 2 ayında 28 AB ülkesine gerçekleştirdiği ihracatta Euro bazında yüzde 7,5 artış sağladığını vurgulayan Büyükekşi, “Amerikan Doları'nın tüm dünya para birimlerine karşı son 11 yılın en değerli seviyesine ulaştığı ve dünya ticaretinin dolar bazındaki fiyat gerilemelerine bağlı olarak gerileme trendine girdiği bir dönemde AB'de pazar payı kazanmamızı son derece sevindirici bir gelişme olarak görüyoruz. Almanya'ya da ihracatımız Ocak-Mart döneminde yüzde 15 düşerken, Euro bazında ihracatımız yüzde 4 arttı” diye konuşuyor.
TİM Başkanı Euro bazında ihracatın artıyor olmasının ‘sevindirici bir gelişme' olduğunun altını çizerek, “Avrupa Merkez Bankası da parasal genişlemeye giderek, aylık 60 milyar Euro devlet tahvili alımlarına başladı. Bu genişlemenin AB'deki büyüme beklentilerine hız kazandırmasını bekliyoruz” şeklinde konuşuyor. Büyükekşi, Türkiye'deki 61 bin ihracatçı firmayı temsil eden Türkiye İhracatçılar Meclisi olarak kur hareketleri ile birlikte Rusya, İran, Orta Doğu, Afrika, Arap Yarım Adası'ndaki olası riskleri de dikkatle izlediklerini kaydediyor.
'İhracattaki gerileme devam edecek'
Öte yandan Türkiye ekonomisinin lokomotifi konumundaki ihracattaki kan kaybı devam edecek gibi gözüküyor. DW Türkçe Servisi'ne konuşan Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, 1980-2014 arası ortalama yıllık ihracat artışının yüzde 12,5 olduğunu hatırlatarak, “Ancak geçen yılki ihracat artışı yüzde 3,8'de kaldı” diyor. Son 2 yılda AB
ekonomilerindeki toparlanma sayesinde AB'ye ihracatın 59 milyar dolardan 68 milyar dolara yükseldiğine işaret eden Gürsel, “Ancak ihracattaki iki temel sorun devam ediyor. Türkiye yeterince teknolojik mal üretmekten hâlâ çok uzak. Ayrıca Türkiye'nin dört bir yanındaki gelişmeler ihracat pazarlarını çok olumsuz etkiliyor” değerlendirmesinde bulunuyor. Rusya-Ukrayna krizi ve Rusya ekonomisindeki darboğaz ile birlikte Suriye, Irak, Mısır ve Libya gibi önemli pazarlarda yaşanan ciddi gerilemenin ihracatı olumsuz etkilediğini vurgulayan Gürsel, şunları söylüyor: “Türkiye için çok önemli olan Rusya ekonomisi 2015'te küçülecek. İhracattaki düşüş devam edecek. AB ve özellikle Almanya iyi bir performans sergilese de bölgesindeki siyasi krizlerin de devam etmesiyle 2015'te Türkiye ihracatını zor günler bekliyor. Bu olumsuz tablo, 2015 büyüme oranlarına da negatif yansıyacak.”