“Dostlar arasında casusluk olmaz.” Almanya Başbakanı Angela Merkel, cep telefonunun Amerikan Ulusal Güvenlik Kurumu NSA tarafından dinlendiğinin ortaya çıkmasının ardından bu sözlerle tepki vermişti. Şimdi ise Alman dış istihbarat teşkilatı BND’nin NATO müttefiki Türkiye’yi izlemeye aldığı ortaya çıktı. Der Spiegel dergisinin haberine göre hükümetin talimatı üzerine Türkiye 2009 yılından bu yana BND’nin izlediği ülkeler arasında yer alıyor.
Skandalın ikinci boyutu ise ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ve selefi Hillary Clinton’ın telefon konuşmalarının da yanlışlıkla dinlemeye takılmış olması. Dost ülkeler ile ilgili tesadüfen dinlemeye takılan görüşmelerin normalde derhal silinmesi gerekirken bu görüşmelerden en az birinin silinmediği iddia ediliyor.
Dolaylı doğrulama
Türkiye'nin dinlenmesi konusunda ise hükümet kaynaklarından dolaylı olarak doğrulama geldi. Frankfurter Allgemeine pazar gazetesine konuşan hükümet kaynakları Türkiye’nin listede yer almasını savunarak, Türkiye’nin ABD ya da Fransa ve İngiltere gibi AB ülkeleriyle karşılaştırılamayacağını belirtti. Hükümet kaynakları Türkiye’de olup bitenlerin Almanya’nın iç güvenliğini doğrudan etkilediğini vurgulayarak, PKK, Almanya’daki aşırı sağ ve sol Türk gruplar ile uyuşturucu ve insan kaçakçılığına dikkat çekti. Ancak bu, NATO müttefiki ve AB üye adayı bir ülkenin sistematik ve hedefli bir şekilde dinlenmesine gerekçe olabilir mi?
Alman siyaseti bu soru karşısında ikiye bölünmüş durumda. Alman Federal Meclisi’ndeki NSA Araştırma Komisyonu'nun Başkanı Patrick Sensburg şunları söyledi:
“Hassas olarak sınıflandırılabilecek ve kriz bölgelerinde bulunan ülkelerde istihbarat faaliyetlerinde bulunmamız doğrudur. Ve son dönemde yaşananlar, Türkiye ile Irak arasındaki bölgede de istihbarat faaliyetlerinin gerekli olduğunu açıkça göstermektedir.”
'BND aklını kaçırmış'
Sol Parti Meclis Grup Başkanı Gregor Gysi ise BND’nin aklını kaçırdığı görüşünde: “Türkiye sonuçta bir NATO müttefiki. Türkiye ve Erdoğan’a sert eleştirilerde bulunuyorum. Örneğin IŞİD teröristlerini sınırdan kolayca geçirttikleri için. Ama bu karşılıklı casusluk için gerekçe değil. Yani gerçekten de düşünemiyorum bile. Gerçekten de istihbarat dünyası aklını kaçırmış.”
Merkel'in partisi Hristiyan Demokrat Birlik'ten Meclis İçişleri Komisyonu Başkanı Wolfgang Bosbach ise hükümeti konuya bir an önce açıklık getirmeye çağırdı: “Federal hükümet, Türkiye’nin 2009’dan beri hangi nedenlerden dolayı ve ne kapsamda dinlendiğine dair ve bu dinlemenin sıkça sarf edilen ‘Ortaklar birbirini dinlemez’ cümlesiyle nasıl bağdaştırılabileceğine dair tatmin edici bir açıklama getirebilirse iyi olur.”
'Meclis denetimi sorunlu'
Bosbach, BND’nin faaliyetlerinin meclisteki denetiminde de sıkıntılar bulunduğunu belirterek şunları söyledi: “Son haberler tabii şu soruyu yeniden gündeme getiriyor: İstihbarat birimlerimizin meclisteki denetimi olması gerektiği gibi mi? İstihbarat birimleri, denetçilerine söylemek zorunda oldukları şeyleri değil, sadece kendi söylemek istediklerini söylüyor. Uzun süredir içimde bu kuşku var.”
Federal Meclis İstihbarat Birimleri Denetleme Komisyonu da son haberlerden rahatsız. Komisyonun Sol Partili Başkan Vekili Andre Hahn, Türkiye’nin dinlenmesi iddialarıyla ilgili olarak Başbakan Angela Merkel’i bir hükümet açıklaması yapmaya çağırdı. Türkiye’nin şiddet eğilimli İslamcılar nedeniyle BND’nin takibinde olmasına şaşırmadığını belirten Hahn, ancak Türkiye’nin hükümetin izleme listesinde yer alması konusunda Meclis Denetleme Komisyonu’na şimdiye kadar hiçbir bilgi verilmediği eleştirisinde bulundu.