Türkiye'den Libya'ya silah sevkiyatında kullanıldığı iddiasıyla Şubat ayından bu yana İtalya'nın Cenova limanında durdurulan Bana gemisi, bir dizi koşula uyması şartıyla bırakıldı.
Cenova Savcılığı'nın talimatıyla getirilen koşullar arasında, geminin Türkiye limanlarına yalnızca yük indirmek için yanaşabilmesi ve Libya'ya ancak bir AB ülkesinden geçerek gidebilmesi de yer alıyor.
İtalyan basınındaki haberlere göre, Lübnan bandıralı Bana gemisinin Türkiye tarafından Libya'ya silah ve askeri araç sevkiyatı için kullanıldığı iddiasıyla yürütülen soruşturmada, kaptan Youssef Tartoussi hâlâ ev hapsinde tutuluyor. Kaptana, uluslararası silah kaçakçılığı suçlaması yöneltiliyor.
Şubat'ta el koyulan Bana gemisinin ise savcılığın talimatlarına uyması koşuluyla, başka bir kaptanla Cenova limanından ayrılmasına izin verildi. Bu talimatlardan bazıları şöyle:
- Gemi her 6 saatte bir pozisyon bildirecek.
- Türkiye limanlarına ancak yük indirmek amacıyla yanaşabilecek.
- Libya'ya ancak bir AB ülkesinden gidebilecek ve yalnızca Misrata Limanı'na yanaşabilecek.
- Libya sularına girmeden önce İtalya Donanması'na haber verecek.
- İtalya Donanması, gemi Libya sularına girmeden önce ve bu bölgeden çıktıktan sonra güverteye çıkarak inceleme yapabilecek.
- Birleşmiş Milletler personelinin her an gemiye çıkmasına izin verilecek.
Savcılığın gemiye el koyulmasını iptal kararında, bu şartların "yeni suçların işlenmesini önleme" amacı taşıdığı belirtiliyor.
Mürettebat üyesi ihbar etti
Resmi kayıtlarda Bana gemisinin, Avrupa'dan kullanılmış otomobil alarak Kuzey Afrika'ya götürdüğü öne sürülüyordu. Gemi, yük almak için geldiği İtalya'nın Cenova limanında, mürettebattan bir kişinin ihbarı üzerine durdurulmuştu.
Lübnanlı olduğu belirtilen bu kişi, polise verdiği ifadesinde geminin İtalya'ya gelmeden önce Türkiye'den Libya'ya ağır silah taşımak için kullanıldığını iddia etmişti.
İddiaya göre Bana gemisi 21 Ocak'ta Beyrut limanından ayrıldıktan sonra, resmi güzergahında yer almayan Mersin Limanı'na yanaşmış ve burada gemiye tank, kamyon, tanksavar, roket, top ve tüfek gibi çok sayıda silah ve askeri araç yüklenmişti. Tanığın ifadesine göre gemide Türk ordusu ve istihbarat servisinden 10 kadar yetkili de bulunuyordu.
Bana gemisinin, Yunanistan'ın Girit adasını geçtikten sonra coğrafi konumunu gösteren sistemi kapattığı da öne sürülüyordu.
İddiaya göre geminin kaptanı mürettebata, Libya'ya neden gittikleri sorulursa, "gemide bir arıza çıktığı için Trablus'ta durmak zorunda kaldıkları yalanını söylemeleri" talimatını vermişti.
İhbarda bulunan mürettebat üyesi, İtalya'dan siyasi sığınma talep etmişti.
Macron, Türkiye'yi suçladı
Bana gemisinin Türkiye'den Libya'ya silah ve askeri araç sevkiyatı için kullanıldığı iddiası ilk olarak Ocak ayı sonunda Fransa medyasında çıkmıştı. Fransız basını, Türk Deniz Kuvvetleri'ne ait fırkateynlerin Türkiye'den Trablus'a eşlik ettiği Bana gemisinin, Fransa ordusu tarafından tespit edildiğini belirtmişti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da bu haberden bir gün önce, 29 Ocak'ta yaptığı açıklamalarda Türkiye'ye yönelik ithamlarda bulunmuştu.
Macron, "Suriyeli paralı askerlerle birlikte Türk savaş gemilerinin son günlerde Libya topraklarına ulaştığını görüyoruz. Bu, Berlin'de varılan anlaşmanın açık ve ciddi bir ihlalidir. Verilen sözler tutulmamıştır" demişti.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy ise Macron'un sözlerini "gerçek dışı" diye nitelemişti. Aksoy, "Libya'da krizin başladığı 2011 yılından bu yana yaşanan sıkıntılarda esas sorumluluk Fransa'nındır. Bu ülkenin Libya'daki doğal kaynaklar üzerinde söz sahibi olmak için Hafter'e koşulsuz destek verdiği bir sır değildir" ifadelerini kullanmıştı.