Türk müteahhitleri, 2021'de 67 ülkede 384 projeyle 29,3 milyar dolarlık yeni iş hacmine ulaştı.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) , "Yeni Yıl, Bildik Endişeler: Salgın Belirsizliği ve Yüksek Enflasyon" başlıklı, "Ocak 2022 İnşaat Sektörü Analizi Raporu"nu yayımladı.
Raporda, inşaat sektörünün, 2021'in ilk yarısında oldukça sınırlı da olsa büyüdüğü belirtilerek, üçüncü çeyrekte, yeniden ve keskin biçimde daralma yaşandığına işaret edildi.
Finansal zorluklarla sektörde kısa vadeli öngörülerin oldukça zorlaştığı ifade edilen raporda, özellikle kamunun yatırım programlarının bu çerçevede yol gösterici olmasına ihtiyaç duyulduğunun altı çizildi.
Raporda, maliyet artışlarıyla ağırlaşan yük nedeniyle gelecek dönemde kamunun altyapı ve üstyapı projelerinde ciddi aksamalar olacağı savunularak, konut alanında yüksek olan fiyatların daha da artmasıyla ihtiyaç sahiplerine ekonomik konut sunumunun mümkün olamayacağı uyarısında bulunuldu.
TMB tarafından, kamu projelerindeki artan maliyet artışlarının hükümet tarafından ilave fiyat farkı ödenmesi suretiyle giderilmesi amacıyla bir girişim başlatıldığı kaydedilen raporda, şu ifadelere yer verildi:
"Rapor yayıma hazırlanırken 4 Ocak 2022'de TBMM'ye sunulan ve firmalara sadece Temmuz 2021-Ocak 2022 dönemi için fiyat farkı ödemesi ile tasfiye yerine devri hakkı içeren kanun tasarısı ise yürürlüğe girmesi halinde beklentileri karşılamaktan uzak bulunmuş olup, sorunun çözümü için büyük bir beklenti içinde olan sektör üzerinde hayal kırıklığı yaratmıştır."
TMB 2021 değerlendirmeleri
Raporda, Türk müteahhitlerinin, 2021'de 67 ülkede 384 projeyle 29,3 milyar dolarlık yeni iş hacmine ulaştığı belirtilerek, "Böylece inşaat sektörünün ilk kez 1972 yılında Libya ile yurt dışı pazara açılmasından bu yana ulaştığı uluslararası proje portföyü büyüklüğü, 131 ülkede üstlenilen 11 bin 93 projeyle toplam 451,5 milyar dolar olmuştur." değerlendirmesinde bulunuldu.
Sektör açısından Rusya pazarının lider olduğu bildirilen raporda, üçüncü ülkelerle iş birliği fırsatlarına işaret edildi.
Raporda, yurt dışı projelerde istihdam edilen ve yaklaşık 35 bin olarak ifade edilen Türk iş gücü sayısının, salgının ardından 100 bine çıkarılmasının amaçlandığı belirtildi.
Sektör için iş modellerinde değişim gerekliliğine işaret edilen raporda, şunlar kaydedildi:
"Konut alanında ihtiyaç sahibinden çok yatırımcı ilgisi dikkati çekerken sektörle birlikte akılcı ve uzun vadeli stratejilerin geliştirilmesi ihtiyacı artmıştır. Olağanüstü bir dönemden geçişin ağırlıklı etkisiyle dengesizliklerin izlendiği piyasa koşullarında ülkede orta ve dar gelirli kesim için konut sahipliği zorlaşmaktadır. Bu kesim için konut piyasasında döviz kurundaki artış nedeniyle 'bekle, gör' eğilimi izlenmekte, düşen alım gücünün öne çıktığı ve konut fiyatlarının maliyet artışlarının da etkisiyle alım kararları kaçınılmaz olarak ertelenmektedir. Özellikle ilk el satışları hareketlendirecek adımlar önem taşımaktadır. "
Raporda, finansal koşullardaki belirsizlikle birlikte sektörde hak ediş ödemelerinde dikkati çeken uzun süreli gecikmeler ve artan vergi yüküyle yüksek borçluluğun sürdüğü ifade edildi.
Sektörün içinden geçmekte olduğu zor dönemin şartları ve yüksek finansman maliyetlerinin dikkate alınması gerektiğinin altı çizilen raporda, "Yükseltilmiş olan stopaj ve KDV tevkifat oranları eski düzeylerine çekilmelidir." talebinde bulunuldu.
"Girdi malzemelerinde Mayıs 2020'den itibaren ortalama fiyat artışı yüzde 278 oldu"
Sektördeki gelişmelere ilişkin değerlendirmeleri paylaşılan TMB Başkanı Erdal Eren, kamu projeleri yürüten müteahhitlerin uzun zamandır beklediği fiyat farkı düzenlemesinin görüşüldüğü TBMM Genel Kurulu'nda tasarı kapsamına sadece TOKİ ihalelerine özel bir düzenlemenin dahil edilmesine değindi.
Eren, "Üstyapı işlerinde ağırlıklı olarak kullanılan girdi malzemelerinde Mayıs 2020'den itibaren ortalama fiyat artışı yüzde 278 olmuştur. Bu nedenle eğer üstyapı/bina inşaatı işlerinde istisnai bir uygulama kaçınılmaz olarak değerlendirilmişse, bu kapsamda TOKİ'nin yanı sıra üniversiteler, hastaneler gibi kamu kurumlarının 4734 sayılı Kanun kapsamında veya haricinde ihale ettikleri işler için geçerli olacak şekilde bir düzenleme yapılması adil ve doğru bir uygulama olacaktır." ifadelerini kullandı. (AA)