Merakla beklenen Yunanistan’daki halkoylamasında seçmen bariz bir şekilde kreditörlerinin acı reçetesini ret etti. Bütün para musluklarının kesildiği Yunanistan bu durumda nakit Euro ihtiyacını nasıl karşılayacak? Referandum sonucu üçüncü yardım programını da tehlikeye soktu. Yunanistan vadesi gelen borç taksitlerini ödeyecek durumda değil. Başbakan Tsipras istediği sonucu aldı ama bu sonucun borç ve reform görüşmelerinde elini güçlendireceği şüpheli. Yunanların demokratik kararına saygılı olduklarını söyleyen ortakları sonuca sert tepki gösterdiler. Yunan trajedisinin bundan sonraki seyrini Euro Bölgesi olağanüstü zirvesinde alınacak kararlar belirleyecek. 20 yıldır Atina’da yaşayan Alman analiz uzmanı Jens Bastian DW’ye, Başbakan Tsipras’ın referandum sonucunu abartmaması gerektiğini söyledi.
‘Sonuç sağduyuyu bastırmamalı'
Yıllardır Yunanistan başkentinde ekonomik ve mali danışmanlık yapan analiz uzmanı Jens Bastian Yunanların bu kadar yüksek oranda kreditörlerin tasarruf taleplerine karşı çıkacaklarını tahmin etmemiş. Bastian, referandum sonucunun yanlış yorumlanmaması gerektiğini şöyle dile getirdi:
“Sonuç Başbakan Tsipras için zafer sayılır ve ortaklarıyla müzakere pozisyonunu da belirlemiştir. Ancak Tsipras bu zaferden hatalı sonuçlar çıkarmamalı ve ülkesinin ve halkının çıkarlarını, referandumda büyük başarı kazanan partisinin çıkarlarından önemli olduğunu unutmamalı.”
Alman analiz uzmanı Bastian, ‘evet' ve ’hayır’ oylarının başa baş gittiğini duyuran kamuoyu araştırma şirketlerini de eleştirdi:
“Evet'çiler de hayır'cılar da sonucun bu kadar net olacağını tahmin etmemişti. Sonuç bir bakıma siyasi sansasyon sayılır. İktidar kanadı 25 Ocak genel seçiminde bile bu kadar fark yapamamıştı.”
246 Yunan iktisat profesörü halkoylamasından önce açık bir mektup yayınlayarak Yunanistan’ın Euro Bölgesi’nden ayrılmasının son derece olumsuz sonuçlar doğurabileceğini dikkat çekmişti. Bu çağrı işe yaramadıysa da Alman uzman Bastian halkoylamasında ideolojinin akla galip geldiği iddiasına katılmıyor Ona göre Yunanların çoğu öfkesini sandığa yansıttı. Son yıllardaki gelişmelerin işsizlik ve reel gelir kaybı üzerinde ne kadar etkili olduğunu gördü. Yunan halkı referanduma doğrudan müdahale eden Komisyon Başkanı Juncker ya da Avrupa Parlamentosu Başkanı Schulz’un Yunanistan’a artık karışmamasını istiyor. Dışarıdan müdahale geri tepti ve tasarruf programına karşı olanlara yaradı.
‘Drahmi'ye dönmekle bir şey değişmez'
Yunanistan’ın 20 Temmuz’da Avrupa Merkez Bankası’na 3,5 milyar Euro ödemesi. Ama bu para ödenmeyecek. Merkez bankası da mecburen Yunanistan’ın temerrüde düştüğünü ilan edecek ve Atina bundan böyle merkez bankasının acil likidite yardımlarından da faydalandırılmayacak. Euro muslukları kapanacak ve Yunanistan kimse tarafından Euro Bölgesi’nden kovulmadığı halde teknik nakavt olacak. Alman mali danışman Jens Bastian oy kullanan her Yunan’ın bu muhtemel sonuçtan haberdar olmadığını belirtti ve ekledi:
“Çoğunluk ‘hayır’ kararının nelere yol açabileceğinden haberdar değildi. Seçmen başka saik ile oy kullandı. Başbakan Tsipras’ın Yunan kamuoyuna, kalan iki hafta içinde hem görüşmelere yeniden başlamak, hem de anlaşmaya varıp kredi yardımı taleplerini kabul ettirmek zorunda olduklarını anlatması gerekir. Aksi takdirde Yunanistan, Uluslararası Para Fonu’ndan sonraki en büyük alacaklısına da ödeme yapamayacak.”
Halkoylamasından önce Yunanlara ‘evet’ oyu kullanmalarını tavsiye eden AB Komisyonu kreditörleriyle Yunanistan’a arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu duyurdu. Komisyon yetkilileri, son derece zor olmasına rağmen çözüm bulunabileceğini ve Yunanistan krizinin ortak para bölgesindeki mali istikrara zarar veremeyeceğini belirtiyorlar. Yunanistan’ın Euro Bölgesi’nden çıkmasının ortak para birimi için daha hayırlı olacağını iddia edenlere karşılık veren eski Alman Sosyal Demokrat Partisi milletvekili ve Komisyon üyesi Günter Verheugen Deutschlandfunk radyosunda şunları söyledi:
“Yunanistan’ın Euro’suz bırakmak isteyenlere sorarım: Yunanistan Drahmi’ye dönerse ne düzelir? Euro üzerinden aldığı borçlar olduğu gibi kalacaktır. Drahmi aşırı değer kaybeder. Yunanistan düşük ücret ve fiyatla dünya piyasasında rekabet gücüne kavuşabilecek ne üretiyor ki? AB liderleri kimseyi kaderine terk etmeyeceklerini açıkça dünyaya ilan etmeliler. Alman siyasi partileri de ciddi durumlarda Avrupa değerlerine mi yoksa milli ve siyasi çıkarlarına mı önem verdiklerini göstermek zorundadırlar.”