ABD'de Donald Trump yönetiminin yaptığı açıklamalar George Orwell'ın "Bin Dokuz Yüz Seksen Dört” adlı ünlü eserini çok satan kitaplar listesinde 1 numaraya taşıdı. Roman internet üzerinden alışveriş devi Amazon.com'un listesinde salı akşamı en çok satan kitap oldu. Talebin hızla artması üzerine Britanyalı yayınevi Penguin Books, kitabın 75 bin kopyalık yeni bir baskısını yapmaya karar verdi. The Hollywood Reporter dergisi de Sony'nin yapımcılığı ve Paul Greengras yönetmenliğinde kitabın yeniden sinemaya uyarlanacağını duyurdu. 'Bin Dokuz Yüz Seksen Dört' böylece üçüncü kez beyazperdeye taşınacak.
"Alternatif olgular"
ABD kamuoyunda hakikat tartışması Trump’ın bir basın toplantısında CNN'e "yalan haberler” yakıştırması yapması ve CNN muhabirine soru hakkı vermemesiyle başladı. Ardından Beyaz Saray Basın Sözcüsü Sean Spicer'ın açıklaması gündeme oturdu. Spicer, Trump’ın yemin töreninin gelmiş geçmiş en yüksek katılımlı yemin töreni olduğunu ileri sürdü. Ancak bu iddianın doğru olmadığı bağımsız kaynaklar tarafından kanıtlarla ortaya kondu. Tartışma burada da kalmadı. NBC yayınına katılan Trump’ın danışmanı Kellyanne Conway "Siz buna yalan ifade diyorsunuz. Sean Spicer burada alternatif olguları sundu" diyerek sözcüyü savundu. Bunun üzerine sosyal medyada #alternativefacts etiketiyle kullanıcılar tepkilerini dile getirmeye başladı.
Olgu kavramından ne anlaşılması gerektiğine dair sosyal medyada başlayan tartışmaya İngilizce dilinde referans niteliği taşıyan sözlük Merriam-Webster's Dictionary bile dâhil oldu. Sözlüğün hesabından şu tweet atıldı: "Olgu, objektiv gerçeklik olarak sunulan bir parça enformasyondur.”
Çeşitli kullanıcılar da İngiliz yazar George Orwell'ın kitabına ve sözlerine gönderme yaptı. London School of Economics öğretim görevlisi Dr. Brian Klaas sık sık yapılan bir Orwell alıntısını paylaştı: "Evrensel yalancılık çağında, hakikati söylemek devrimci bir eylemdir."
İlk kez 1949 yılında yayımlanan 'Bin Dokuz Yüz Seksen Dört', bir distopya anlatısı. Roman, sürekli gözetim altında, gerçeklerin manipüle edildiği veya yalan haberlerle bastırıldığı, propaganda yoluyla insanların beyinlerinin kolektif olarak yıkandığı, totaliter bir toplumu anlatıyor. Romanın konu edindiği toplumda hakikati tahrif etmekten sorumlu bir Doğruluk Bakanlığı bulunuyor; bu bakanlığın temel ilkeleri "Savaş Barıştır. Özgürlük Köleliktir. Cahillik Güçtür” sözleriyle ifade buluyor. Büyük Birader, düşünce polisi gibi günümüzde sık sık başvurulan kavramlar da Orwell tarafından bu romanda şekillendirilmişti.
Satış patlaması yaşayan tek roman 'Bin Dokuz Yüz Seksen Dört' değil. Sinclair Lewis'in otoriter bir başkanın seçilmesini anlatan 1935 tarihli romanı 'It Can't Happen Here' 46'ncı, Aldous Huxley'in 1932 tarihli distopya romanı 'Cesur Yeni Dünya' da satış listesinde 71'inci sıraya yükseldi. Alman siyaset bilimci ve filozof Hannah Arendt'in 'Totalitarizmin Kaynakları' da satış sıralamasında yükselen eserler arasında.
©Deutsche Welle Türkçe
DW, AP, AFP / EC, BK