Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı, (TOHAV) yeni tip Koronavirüs (Covid-19) ile mücadele kapsamında başta cezaevleri olmak üzere tüm kapatılma alanlarında tutulan kişilerin yaşama ve sağlığa erişim haklarının savunulması için hukuki destek vermeye başladı.
Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği verilerine göre Türkiye’de bulunan 366 hapishanenin 263’ü kapalı, 76’sı açık, 4’ü çocuk eğitim evi, 9’u kadın kapalı, 72’si kadın açık ve 7’si çocuk kapalı şeklinde olup 233.194 kapasiteli bu hapishanelerde en az 282.703 mahpus bulunuyor. Meclis'te kabul edilen infaz paketi ile yaklaşık 90 bin kişi cezaevlerinden çıkacak. Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ise 13 Nisan'a yaptığı açıklamada açık cezaevlerindeki 3 hükümlünün Koronavirüs nedeniyle hayatını kaybettiğini duyurdu.
Pandemi sürecinde, hak ihlaline uğrayan mağdur ve ailelerine hukuki vereceklerini açıklayan vakıf, yaşanan ihlaller ve gelişmeleri haftalık bülten ile kamuoyuna duyuracaklarını açıkladı. TOHAV'ın açıkladığı, ilk bültende birçok ülkede Covid-19'a karşı alınan önlemler kapsamında mahpusların tahliye edilerek, ev hapsi gibi seçenek yaptırımlara başvurulduğu belirtildi.
Vakıf, Türkiye'deki cezaevlerinde Koronavirüs'ün hapishanelerde yayılmasının engellenmesi için alınan tedbirlerin, görüş, nakliye ve izinlerin yasaklanması ile telefon görüşme süresinin uzatılması olduğunu hatırlatarak, bunların sürelerini 30 Nisan'a kadar uzatıldığını kaydetti.
Koronavirüs’ün yayılmasının önlenmesi için hükûmetin acil tedbir alması gerektiğine dair pek çok uluslararası kurumun da çağrı yaptığını hatırlatan vakıf, ilk haftalık bülteninde şu hak ihlallerini duyurdu:
1.Urfa T Tipi Kapalı Hapishanesi’nde infaz koruma memurları koğuşlarda toplu olarak sayım yapmaya devam etmektedir. Yüksek ateş, kuru öksürük ve nefes darlığı şikayeti olan mahpuslara herhangi bir tıbbi yardım verilmemektedir.
2. Gümüşhane E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde tespit edilen Koronavirüs vakasından kaynaklı cezaevi karantinaya alınmıştır.
3. Adana Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesi yönetimi salgın tedbiri olarak mahpuslara ayda sadece tek bir çift eldiven ve bir maske dağıtmıştır.
4. Batman M Tipi Kapalı Hapishanesi’nde mahpuslar virüse karşı yeterli tedbir alınmadığı için isyan çıkarmıştır. Koğuşlara yapılan müdahaleler sonucunda isyan bastırılmış ve herhangi bir can kaybının olmadığı Batman Barosu tarafından teyit edilmiştir.
5. Patnos L Tipi Kapalı Hapishanesi’nde 12 kişilik koğuşta Koronavirüs semptomları gösteren bir mahpus olduğu ve herhangi bir önlem ya da tedavi uygulanmadığı aktarılmıştır.
6. Samsun Bafra Hapishanesi’nde tutulan mahpus M.Y. Koronavirüs nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Mahpusun oğlu yaptığı açıklamada babasının hem ölüm haberinin hem
de gömülmesinin ailesine haber verilmediğini belirtirken, mahpusun avukatı müvekkilinin virüsten öldüğüne dair elinde bulunan belgeleri kamuoyu ile paylaşmıştır.
7. Silivri 5 No’lu Kapalı Hapishanesi’nde siyasi mahpusların bulunduğu bir koğuşta 2 mahpusun Covid-19 testinin pozitif çıktığı ve buna rağmen mahpusların karantina koğuşları yerine kendi koğuşlarına geri yollandıklarına dair aileleri tarafından İnsan Hakları Derneği (İHD)’ne başvuruda bulunmuşlardır.
8. Kayseri Bünyan Kadın Kapalı Hapishanesi’nde kalan bir mahpusun ailesi ile yaptığı telefon görüşmesinde 4 mahpusta Koronavirüs belirtileri bulunmasına rağmen hastaneye götürülmediklerini aktarmıştır.
9. Silivri Kapalı Hapishanesi’nde bulunan bir mahpusun ailesine; biri diyabet hastası, 2 mahpusun karantinaya alınmış olduğunu, hapishanede yeterli maske ve eldivenin olmadığını ve hijyen ürünlerini fahiş fiyatlarla satıldığını aktarmıştır. Ayrıca 7 kişilik koğuşlarda, 27 kişi kalındığını, virüsten dolayı aile görüşü olmadığı için haftada 2 kez olması gereken telefon görüş hakkının haftada 1 kez sağlandığını aktarmıştır.
10. Rize Kalkandere Hapishanesi’nde tutulan bir mahpus ailesine maske, eldiven ve dezenfektan alamadıklarını aktarmıştır.
11. Bakırköy Kadın Kapalı Hapishanesi’nde bulunan bir mahpus ailesine maske ve eldivenin hapishanede bulunmadığını, dezenfektanların ise yüksek fiyata satıldığını aktarmıştır.
12. Adalet Bakanı Abdulhamit Gül 13.04.2020 tarihinde 5 açık hapishanede, toplam 17 mahpusta Koronavirüs vakasının tespit edildiğini ve bunlardan 3 mahpusun virüsten dolayı hayatlarını kaybettiklerini açıklamıştır.