Türkiye İnsan Hakları Vakfı, Doğu ve Güneydoğu’da ilân edilen sokağa çıkma yasakları ve sivillere yönelik yaşam hakkı ihlallerini içeren bir rapor hazırladı. 16 Ağustos 2015 - 21 Ocak 2016 tarihleri arasındaki süreçte yaşananları değerlendiren rapora göre, en az 1 milyon 377 bin kişinin en temel yaşam ve sağlık hakkı ihlal edildi. Ayrıca son 5 ay içinde en az 198 sivil sadece resmi sokağa çıkma yasağı ilânı olan zaman dilimleri içerisinde yaşamlarını yitirdi. 198 sivilin yanısıra bir bebek anne karnındayken hayatını kaybetti.
TİHV’in raporuna göre, hayatını kaybeden 198 sivilin 39’u çocuk, 29’u kadın, 27’si ise 60 yaşın üstünde. Raporda, 11 Aralık 2015 - 21 Ocak 2016 arasında uygulanan yasakların ve hak ihlallerinin, 16 Ağustos 2015 - 21 Aralık 2015 arasında uygulanan yasaklara göre çok daha geniş kapsamlı olduğu belirtildi.
Son 40 günde 113 kişi öldü
21 Aralık - 21 Ocak’a kadar geçen 40 günlük sürede, yasakların uygulanış biçimi, ilân edilen bölgelerin kapsamındaki genişlik, ilân sürelerinin ucu açık olmasıyla birlikte yapılan askerî sevkiyat ve hükümet ile devlet yetkililerinin sertleşen söylemleri sonucunda 19’u çocuk, 19’u kadın, 17’si 60 yaş üstü 113 kişinin yitirdiğine dikkat çekildi.
Beş aylık süreçte, tanıklarca beyan edilen ölüm biçimlerine göre ise, en az 40 kişi kendi evlerinin sınırları içerisindeyken, açılan ateş veya tanklardan atılan top mermilerinin evlerine isabet etmesi veya sokağa çıkma yasağının yarattığı ortamın doğrudan etkisi ile sağlık sorunları sonucu yaşamını yitirdi.
21 kişiye ambulans göndermediler
Rapora yansıyan verilerden bir diğeri ise şöyle: 21 kişi güvenlik güçleri tarafından ambulansların engellenmesi nedeniyle hayatını kaybetti.
Ayrıca, güvenlik güçlerinin engellemeleri nedeniyle AİHM’in haklarında ‘acil önlem alınmalı’ diyerek tedbir kararı vermesine rağmen müdahale edilemeyen Hüseyin Paksoy ve Serhat Altun’un yaşamını yitirdiği de hatırlatıldı. Hakkında tedbir kararı bulunan Orhan Tunç’un akıbetiğinin bilinmediği de rapora yansıdı.
TİHV, sokağa çıkma yasaklarının sürmekte olduğu ilçelerde 21 Ocak’a kadar hayatını kaybedenlerin listesini de yayınladı. Liste şöyle:
SUR – 44.gün (10 Aralık 2015 gecesi verilen 17 saatlik ara öncesiyle birlikte 53.gün):
1.Serhat Doğan(19)
2.Mesut Seviktek
3.Salih Baygın(70)
4.Sezgin Demirok
5.Şoreş Mutlu
6.Cüneyt Yeni
7.İsa Oran(21)
8.Aziz İlhan(47)
9.Ramazan Öğüt(16)
10.Melek Apaydın(38)
11.Rozerin Çukur(17)
12-13.Henüz kimliği bilinmeyen 2 kişi
CİZRE – 41.gün:
1.Hediye Şen(30)
2.Doğan Aslan(24)
3.İbrahim Akan(15)
4.Selahattin Bozkurt(70)
5.Yılmaz Erz(42)
6.Lütfü Aksoy(25)
7.Zeynep Yılmaz(40)
8.Cahide Çıkal(35)
9.Doğan İşi(18)
10.Mehmet Tekin(35)
11.Mehmet Saçan(38)
12.Emine Duman(75)
13.Azime Aşan(59)
14.Dikran Sayaca(25)
15.Ferdi Kalkan(20)
16.Abdülmecit Yanık(27)
17.Hacı Özdal(25)
18.Ramazan İnce(80)
19.Miray İnce(3 aylık bebek)
20.Ali Tetik(34)
21.Kumru Işık(85)
22.Hüseyin Ertene(16)
23.Hüseyin Selçuk(5)
24.Zeynep Demir(65/70)
25.Abdülaziz Yural(28)
26.Kazım Tonğ(51)
27.Hediye Erden(60)
28.Cabbar Taşkın(40)
29.Sezai Burçin(43)
30.Besna Zırığ(50)
31.Fatma Acet(40)
32.Bişeng Goran(12)
33.Nidar Sümer(17)
34.Halis Sümer(45)
35.Osman Tekin(50)
36.Tayfur Yaşlı
37.Şivan Cebrail Mungan
38.Murat Ekici(22)
39.Murat Egül(24)
40.Şükrü Coşkun
41.Nebi Katlav
42.Ali Bağdur(25)
43.Ahmet Zırığ(35)
44.Mehmet Hacı Tongut(32)
45.Mehmet Şirin Erdinç
46.Garip Mubarız(18)
47.Veysi Elçi
48.Abdulmenaf/Abdulselam Yılmaz(50)
49-50.Henüz kimlikleri bilinmeyen 2 kişi
51.Yakup Isırgan
52.Mehmet Şahin(70’lerinde)
53.Emame Şahin(70’lerinde)
54.Yusuf Akalın(12)
55.Büşra Akalın(10)
56.Veli Müjde(38)
57.Abdullah İvedi
58.Henüz kimliği bilinmeyen 1 kişi
59.Hayrettin Şınık(10)
60.Mehmet Rıdvan Kaymaz(36)
61.Hüseyin Paksoy(16)
62.Mehmet Kaplan(35)
63.Serhat Altun(yetişkin)
64.Abdulhamit Poçal(yetişkin)
65.Selman Erdoğan(yetişkin)
66.Ahmet Tunç(50)
SİLOPİ – 41.gün (37.gün olan 19 Ocak 2016 itibariyle gece boyu yasak uygulamasına dönüştürülmüştür):
1.Hüseyin Güzel(70)
2.Yusuf Abi(80)
3.Reşit Eren(17)
4.Axin Kanat(16)
5.İbrahim Bilgin(18)
6.Şiyar Özbek(25)
7.Süleyman Çoban(70)
8.Taybet İnan(57)
9.Yusuf İnan(40)
10.Ayşe Buruntekin(40)
11.Mehmet Mete Kutluk(11)
12.Ömer Sayan(70)
13.Hasan Sanır(75)
14.Salih Erener(75)
15.Seyfettin Sidar(yetişkin)
16.İsmail Yevşan(55)
17.Necati/Nejat Öden(18)
18.Ömer Yalman(45)
19.Ömer Maslu
20.Yusuf Yağcı
21.Pakize Nayır
22.Sêvê Demir
23.Fatma Uyar
24.İslam Atak(20)
25.Hasan Yağmur(42)
26.Aydın Mete(16)
27.Henüz kimliği bilinmeyen 30’lu yaşlarında bir erkek