Ticaret Bakanlığı, sosyal medya fenomenleri ve influencer'lara, markalarla işbirliklerini açıklamadan "örtülü reklam" yoluyla gelir elde ettikleri için ağır cezalar uyguladı. Son olarak, Şeyma Subaşı'na 550 bin lira, Cem Özkök'e ise 500 bin lira ceza kesildi. Bu durum, sosyal medya reklamlarında uyulması gereken kurallar, yasaklar ve cezaların önemini gündeme getirdi.
Sosyal medya fenomenlerine ağır vergi cezaları
Sosyal medya platformlarının büyümesiyle birlikte markalar, ürün tanıtımları için influencer'larla işbirliği yapmaya başladı. Artık bir sektör haline gelen bu alanda, influencer'lar kendi web siteleri veya Google Adsense reklamları aracılığıyla gelir elde ediyorlar. Ancak, işbirliklerinin açıkça belirtilmemesi, yani "örtülü reklam" yapılması tüketicileri yanıltma potansiyeli taşıyor.
"Örtülü Reklam" tanımı ve yasağı
Hürriyet'ten Oya Armutçu'nun aktardığına göre, Avukat Dr. Burak Aslanpınar, örtülü reklamı, ürün veya hizmetin tanıtımının reklam olduğunun açıkça belirtilmemesi olarak tanımlıyor. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un ilgili maddesine göre, reklam amaçlı yapılan her türlü paylaşımın reklam olduğunu belirten açık ifadeler içermesi gerekiyor. Sosyal medya etkileyicileri genellikle ürünleri doğal bir şekilde hayatlarına entegre ederek tanıtıyorlar, ancak bu tanıtımların reklam olup olmadığı bazen belirsiz kalabiliyor.
Reklam olduğu belirtilmeli
Sosyal medya etkileyicilerinin paylaşımlarında reklam yapıldığında bu durumun tüketiciler tarafından açıkça anlaşılabilir şekilde belirtilmesi gerekiyor. Örnekler arasında "#reklam", "#işbirliği", "#ortaklık", "#sponsor" gibi ibareler bulunuyor. Bu ibareler, paylaşımda tüketicinin görebileceği şekilde belirtilmeli.
Ticaret Bakanlığı'nın denetimi
Ticaret Bakanlığı, rutin denetimleri ve şikayetler üzerine influencer'lara yönelik incelemeler yapıyor. Reklam Kurulu, ilgili savunmalar alındıktan sonra cezai işlem uyguluyor. Eğer ceza kesildiyse, bu karara karşı idare mahkemesinde dava açılabiliyor.
Cezaların adilliği ve şartları
Şeyma Subaşı ve Cem Özkök gibi ünlü isimlere kesilen cezalar, adil olup olmadığı konusunda tartışmaları beraberinde getirdi. Cezalar, takipçi sayılarına veya gelirlere göre değişmiyor; herkese eşit miktarda uygulanıyor. Ancak, cezaların yüksekliği bazı influencer'lar için yıllık gelirlerinden daha fazla olabiliyor, bu durum cezaların adilliği konusunda soru işaretleri yaratıyor.
Reklam Kurulu'nun yetkileri
Reklam Kurulu, örtülü reklamın tekrarlanması durumunda cezayı 10 katına kadar artırma yetkisine sahip. Bu, influencer'lara önemli mali yükümlülükler getirebilir. Ayrıca, sosyal medya hesaplarına yönelik olarak durdurma kararı veya erişimin engellenmesi gibi ek yaptırımlar da uygulanabilir.