17 Aralık operasyonu sonrasında Bank Asya’dan çektiği mevduat ile gündeme gelen Türk Hava Yolları’nın (THY) Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, şirketin çalıştığı tüm bankaların kredibilitesini gözden geçirerek gerekli aksiyonları aldığını ifade ederek, “Paralarımızı değerlendirirken her türlü olasılığı düşünürüz”dedi. Topçu, vadesinden önce mevduatın çekilmesi nedeniyle ‘kâr payı’ndan vazgeçtikleri, böylece şirketin gelir kaybına uğradığı yönündeki eleştirileri de, “THY’nin herhangi bir kaybı söz konusu değil” ifadesini kullandı.
Türk Hava Yolları’nın (THY) Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, 17 Aralık operasyonundan Bank Asya’ya, Lufthansa ile yaşadıkları mil sorunundan kurlardaki artışa, 3. havalimanından uzun süredir tartışılan personel kıyafetlerine kadar birçok konu hakkındaki soruları yanıtladı. Topçu'nun Milliyet'ten Eylem Türk'e verdiği söyleşi şöyle:
17 Aralık sonrası Türkiye piyasaları, gelişmekte olan ülkelerden negatif anlamda ayrıştı. Peki THY, bu süreçten nasıl etkilendi?
Son olayların etkisini hemen göremeyiz. Rezervasyonlara etkisi ise bir iki ay sonra ortaya çıkıyor. Ancak Gezi olaylarının rezervasyonları etkilediğini söyleyebilirim. THY tarihinde ilk defa Ağustos ayında hedeflediği getiriyi elde edemedi. Ağustos ayı itibariyle eksi yazdık. Aldığımız önlemlerle bu kaybı telafi ettik. Bu da ülkede yaşanan olayların şirketlere nasıl yansıdığının bir göstergesi. Son olaylara da baktığımız zaman borsada yaşanan gerilemeyle THY’nin değerinde 700 milyon dolara yakın bir erime oldu.
THY’nin kurlardaki artışla birlikte yakıt giderleri nasıl etkilendi?
Yakıt giderlerimizde bir etkilenme olmadı. Dolarla alış, dolarla satış yaptığımız için gelirlerimizin yüzde 70’i dövizle oluyor. Harcamalarımızın da bir kısmı dolarla olduğu için bunlar birbirini karşılıyor. Uluslararası finansmanda da şu anda leasing haricinde bir yükümlülüğümüz yok. Yurtiçinde herhangi bir kredi borcumuz söz konusu değil. Ancak uçak finansmanında Türkiye’nin kredibilitesinde bir etkilenme bize olumsuz olarak dönebiliyor. Her yıl uçak finansmanına çıkıyoruz. Bu finansmandaki oranlar Türkiye’nin kredi notuyla doğru orantılı bir şekilde bize yansıyor. Kısa süreli bu dalgalanmaların fazla uzun sürmeyeceğine inanıyorum. En büyük güvencemiz güçlü bir hükümetimizin oluşu.
Peki yaşanan bu sürecin ne zaman rayına gireceğini düşünüyorsunuz?
Bu zorlukların da kısa sürede aşılacağını düşünüyorum. Küçük bir hareketin bile global ölçekte takip edilen Türk ekonomisine yaptığı tahribat ortada. Bize bir başkasının rekabetle yapamadığını maalesef kendi içimizdeki didişmeyle biz yapıyoruz. Bedelini de kendimiz ödüyoruz. Ülkede zor şartlarda değer oluşturan şirketlerin, ekonominin böyle heba edilmesi herkesi üzüyor. Biz de üzülüyoruz. Çünkü biz uluslararası pazarda rekabet etmek ve ülkemize değer kazandırmak istiyoruz. Bu yolda emin adımlarla giderken yaşanan olaylar bizi de maalesef olumsuz yönde etkiliyor.
Güçlü bir hükümetin oluşu, Türkiye’nin en büyük şansı. En azından Türkiye’de karar almada bir belirsizlik yok. Bu nedenle çok kısa sürede toparlanacaktır. Biz Türkiye’de ekonomiye hakim bir hükümetin olması güvencesiyle 2014 hedeflerimizi revize etmeden, artırarak yol alıyoruz.
Nedir bu hedefler?
Bu yıl 16 yeni hat daha açmayı hedefliyoruz. Hem uçtuğumuz hatlarda frekans sayısını artıracağız, hem de yeni destinasyonlara uçacağız. Bunlar içinde Hakkari de var. Bu yıl 267 uçakla tamamlamayı planlıyoruz. 60 milyona yakın yolcu taşıyacağız. Ciro hedefimiz ise 11.5 milyar dolar.
Mevcut hatlardan kapamayı düşündüğünüz var mı?
Hayır, planımızda bir hat kapama yok.
Geçen hafta yaptığınız açıklamada, Bank Asya’dan para çektiğiniz yönündeki iddiaların gerçeği yansıtmadığını söylediniz. Peki gerçek nedir?
THY’nin elindeki nakdi nasıl yöneteceği konusunda yönetmeliklerle alınmış kararlar var. Bu kararları genel müdürlük finansman bölümümüz uyguluyor. Paralarımızı değerlendirme metotlarından birisi de kısa süreli ihaleler. Geçmişte olduğu gibi ortaklığımız hem yurtiçinde hem de yurtdışında para piyasasındaki gelişmeler ışığında çalıştığı tüm bankaların kredibilitesini, çalışma esaslarını gözden geçirerek gerekli aksiyonları alıyor. Mevcut prosedürlerimiz ışığında ilgili birimlerimiz paranın nerede olacağına ve olamayacağına karar veriyor.
Vadesinden önce mevduatın çekilmesi nedeniyle ‘kâr payı’ alamadınız. Bu da şirketin ve yatırımcılarının gelir kaybına uğraması anlamına gelmiyor mu?
Türk Hava Yolları olarak paralarımızı değerlendirirken her türlü olasılığı düşünerek dip toplamda oluşacak getirinin sonucuna bakarak karar veririz. Mevduatımızı bozdururken bunun şirketimize katkısına bakar ve getirisinin daha fazla olacağını görürse bu aksiyonu alırız. Son olayları bu açıdan değerlendirdiğimizde THY’nin herhangi bir kaybı söz konusu değildir.
Kamu kuruluşlarının parasının ancak kamu bankalarına yatırılacağı yönündeki 5234 sayılı yasaya rağmen, THY’nin parasının başka bir bankada olmasından dolayı eleştiriliyorsunuz. Niye böyle bir tercih yaptınız?
THY, yüzde 51’i halka açık, anonim bir şirket. Mevduatlarını da en çok getiriyi nereden sağlıyorsa, ihalelerle orada değerlendiriyor.
‘3. havalimanının iptali ihanet olur’
3. havalimanı olmazsa THY’nin büyüme planları nasıl etkilenecek?
3. havalimanı olmayacak diye bir durum yok. Ancak Türkiye’de bugün insanların hoş olmayacak metotlarla iştahları azaltılıyor. Bu proje Türkiye’nin bir ihtiyacıdır ve hayata geçecektir. Yapılmaması ihanettir. Türkiye bunu başaracak güçtedir.
‘Her yıl 650 pilota ihtiyacımız olacak’
THY, önümüzdeki dönemde personel ihtiyacını nasıl karşılamayı planlıyor?
THY’nin bünyesinde toplam 3 bin 417 pilot var. Bunlar arasında 40’ı aşkın ülkeden 465 yabancı pilot var. Bünyemizde 7 bini aşkın da kabin memurumuz var. Aydın’da bir uçuş okulumuz var. Bu okulu kısmi olarak kullanıyoruz. Pisti rehabilite ettik. Önümüzdeki aylarda burayı bağımsız bir uçuş okulu haline getireceğiz. Yılda 300 pilot kapasitesi hedefliyoruz. ABD’li bir üniversiteyle işbirliği yapıp uluslararası seviyede bir uçuş okulu haline getirmeyi istiyoruz. Bu yılın ilk yarısında hizmete başlayacak. THY’nin bundan sonra her yıl 650 pilot ihtiyacı olacak. Okul, bu ihtiyacı karşılamaya yönelik olarak faaliyet gösterecek.
‘Kıyafetler konusunda tarihleri tutturamadık’
THY’nin tartışmalara sebep olan yeni kıyafetleri ne oldu?
Verdiğimiz tarihleri maalesef tutturamadık. Ama şubatta kesin kararımızı vereceğiz. Koltuk şirketimiz de uçaklara konulacak ekonomi koltuğunda uluslararası testleri geçerek sertifikasını aldı. İlk uçak önümüzdeki hafta itibariyle THY uçaklarına konmaya başlayacak.
2013 nasıl bir yıl oldu?
2013, THY için iyi bir yıl oldu. Geçen yılı 233 uçak, 243 uçuş noktasıyla tamamladık. Bu yıl sefer yaptığımız ülke sayısı 105’e çıkardık. Geçen yıl yüzde 20 büyüme gerçekleştirdik. Yeni nesil ve geniş gövdeli uçaklarla birlikte 2020’ye kadar filomuza dahil olacak uçak sayısı 264. Geniş gövdeli uçakların tamamı 2016’ya kadar gelmiş olacak. 2020’de 400 uçağı aşkın bir filoyla hizmet vermiş olacağız. Uçak yaşımız da 5’e inmiş olacak.
‘Lufthansa ile ipler kopmadı’
THY ile Lufthansa arasındaki mil problemi çözüldü mü?
Lufthansa bizim aynı zamanda ortağımız. Hem Sunexpress şirketinde ortağız hem de Star Alliance ittifakında birlikteyiz. Lufthansa mil programının uygulanmasında bazı kısıtlamalara gitti. Bunu kabul etmemiz mümkün değil. Bunu muhataplarımıza da bildirdik. Biz aynı pazara hitap ediyoruz. Bu nedenle şirketin yeni üst yönetimiyle bağlantıya geçip, ortak bir sinerji yaratma konusunda görüşmeler yapacağız. İki şirketin ilişkileri anlamında iplerin kopması söz konusu değil. Bu durumun düzeleceğini ümit ediyorum.