Küresel krizin uluslararası piyasaları vurduğu dönemde merakla beklenen ihalede operatörler Turkcell, Vodafone ve Avea yarıştı. Devlet, lisansların satışından toplam 969 milyon Euro, yani yaklaşık 2 milyar yeni lira gelir sağladı. Turkcell, 358 milyon Euro'ya en değerli lisans olan A lisansına sahip olurken, B lisansı 250 milyon Euro'ya Vodafone'un, C lisansı ise 214 milyon Euro'ya Avea'nın oldu. D tipi lisans ise talipli olmadığı için satılamadı. İhalesi gerçekleştirilen 3N şebekeleri ile üzerinden ses hizmeti sunulacak olsa da esas ağırlık, hızlı ve zengin içerikli veri ve internet uygulamaları olacak. e-devlet uygulamaları önemli bir ivme kazanacak.
Üçüncü Nesil (3N) cep telefonu ihalesi, dün Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nda yapıldı. İhaleye Turkcell, Vodafone ve Avea katıldı. İhaleyi, İhale Komisyonu Başkanı Orhan Öge yönetti. İlk olarak 40 Mhz'lik A lisansının ihalesi gerçekleşti. Önce yazılı teklifler sırayla açıldı. Vodafone 298 milyon Euro, Turkcell 287 milyon Euro, Avea 285 milyon Euro teklifte bulundu. Yazılı tekliflerin ardından, Komisyon Başkanı Öge açık artırmaya geçileceğini açıkladı. Artırma aralığının da 10 milyon Euro ve katları olabileceğini kaydetti. İlk turda Avea, teklifini 318 milyon Euro'ya çıkardı. Vodafone ise çekildi. Turkcell'in teklifi ise 328 milyon Euro oldu. Avea, ikinci turda teklif tutarını 348 milyon Euro'ya yükseltirken, Turkcell, 358 milyon Euro teklif verdi. Turkcell'in teklifini gören Avea, üçüncü tura girmedi ve çekildiğini açıkladı. Böylece, 40 Mhz'lik A lisansı 358 milyon Euro ile Turkcell'in oldu.
Komisyon, kısa bir aranın ardından 35 Mhz'lik B lisansının ihalesini gerçekleştirdi. B lisansı ihalesinde ilginç bir gelişme yaşandı. İki operatör de 250'şer milyon Euro'luk yazılı teklifte bulundu. Bunun üzerine Başkan Öge, şirketleri açık artırmaya davet etti. Her iki şirket de açık artırmaya katılmayacaklarını açıkladı. Teklifler eşit olduğu için lisans kura yoluyla sahibini buldu. Bir vazoya, '1' ve '2' yazılı kâğıtlar atıldı. Önce Vodafone, daha sonra da Avea kâğıt çekti. Kurada, 1 numaralı kâğıdı çeken Vodafone, 250 milyon Euro ile 35 MHz'lik B lisansının sahibi oldu. 30 MHz'lik C lisansı ihalesine yalnızca Avea katıldı. Avea, asgari bedel olarak belirlenen 214 milyon Euro'luk yazılı teklifte bulundu. Komisyonun tutarı artırıp artırmayacağı sorusu üzerine Avea, artırmayacağını belirterek C lisansını aldı. İhale Komisyonu kararı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından onaylandı.
Cep telefonu gibi kablosuz cihazlar, iletişimi sağlarken bir frekans kullanıyor. A tipi lisans alan şirket 45 Mhz, B tipi 35 Mhz, C tipi ise 30 Mhz hız sağlıyor. A tipi lisans ihalesini almaya hak kazanan Turkcell'in avantajı, haberleşme sırasında daha iyi ve kaliteli hizmet verecek olması. Ayrıca bu tip lisansla kapalı mekânlarda ses ve bilgi aktarımında hız kaybı ve kesinti azalıyor. Frekansın yüksek olması uzaklığa bağlı olarak hız düşüşünü de azaltıyor. Frekans ne kadar yüksek olursa bilgi aktarım hızı o kadar iyi ve kesintisiz oluyor. A tipi aynı zamanda daha fazla aboneye daha çeşitli servis imkânları sunabiliyor.
3 Nesil için ilk ihalenin 25 Mayıs 2007'de yapılması planlanmış, ancak yeterli başvuru olmaması sebebiyle 7 Eylül 2007'ye ertelenmişti. 7 Eylül'deki ihaleye Turkcell tek katılımcı olarak girmiş ve A grubu lisansı için 321 milyon Euro teklif vermişti. İhaleye tek katılımcı olması sebebilye Telekomünikasyon Kurulu, yeterli rekabet şartlarının oluşmadığı gerekçesiyle ihaleyi iptal etmişti.
'Haziran'da hizmete başlayacağız'
A tipi lisansı alan Turkcell'in genel müdürü Süreyya Ciliv, kriz ortamında millete 858 milyon yeni lira kaynak oluşturmaktan memnuniyet duyduklarını söyledi. İhaleye Turkcell Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emin Karamehmet ile birlikte katılan Ciliv, en geniş bandı aldıklarını belirterek, "3. nesil bizi gerçekten mobil çağına götürecek." dedi. En kısa sürede mobil network'ü kurup 3N hizmeti sunacaklarını kaydeden Ciliv, haziran ya da temmuzda 3N'ye başlayabileceklerini belirtti. Ciliv, teklif ettikleri tutarın yüksek olup olmadığı sorusunu, "Fiyat yüksek. Fakat A lisansı en geniş bant olduğu için bu iyi bir fiyat." şeklinde cevaplandırdı. Ciliv, ihale bedelini şartname gereğince peşin ödeyeceklerini açıkladı.
Uluslararası tecrübemizi aktaracağız
Vodafone Türkiye Üst Yöneticisi Iay Gray, B tipi lisans için verdikleri KDV dahil 600 milyon yeni liranın, uluslararası bir şirket kimliğiyle Türkiye'ye olan bağlılıklarını gösterdiğini söyledi. Dünyada 33 milyon abonelerinin 3N kullandığını anlatan Gray, hızlı interneti daha çok müşteriye götürmekten mutluluk duyduklarını ifade etti. Gray, uluslararası faaliyet gösteren şirketlerinin tecrübelerini Türkiye'ye aktaracaklarını vurgulayarak, "Vodafone olarak sadece bugünün değil, yarının teknolojilerine de yatırım yapıyoruz. Dünyanın en büyük 3N şebekesine sahibiz; 15 ülkede 33 milyon 3N cihazı kullanıcısına hizmet veriyoruz." dedi. Gray, 4N teknolojisi için de zamanı geldiğinde gereken ek yatırımları gerçekleştireceklerini açıkladı.
Hedef 67 milyon mobil internet
3N ihalesinde C tipi lisansa 214 milyon Euro teklif veren Avea'nın üst düzey yöneticisi (CEO) Cüneyt Türktan, "Amacımız C lisansını almaktı. Çok mutluyuz." dedi. Türktan, A tipi lisans için 'zorladıklarını ve belirli rakamlara kadar yükseldiklerini' söyledi. Türktan, "Lisans anlaşmaları onaylandıktan sonra en kısa sürede hizmete gireceğiz. Zaten altyapı yatırımlarımızı yapmaya başlamıştık. Amacımız bilişim toplumu olan Türkiye'de 'her eve internet'i oluşturmak. Burada bizim de katkımızın olması çok önemli. 67 milyon kullanıcı var. Neden 67 milyon kullanıcı mobil interneti evlerde kullanmasın?" şeklinde konuştu. İhalede verdikleri fiyatın KDV dahil 512 milyon yeni lira olduğunu dile getiren Türktan, haziran ayının ardından hizmet vermeye başlamayı hedeflediklerini ifade etti.
Türkiye'ye güveninin göstergesi
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, yapılan 3N ihalesinden memnun olduklarını söyledi. Antalya'da cuma namazını kıldığı Muratpaşa Camii girişinde basın mensuplarının sorularını cevaplandıran Bakan, ihalenin küresel sermayenin Türkiye'ye olan güvenini ortaya koyduğunu kaydetti. Ekonomik krizin küresel olarak her tarafı kasıp kavurduğunu ifade eden Yıldırım, "Bugünkü 3. nesil lisansları bir kez daha göstermiştir ki küresel sermayenin Türkiye bakımından herhangi bir endişesi yoktur. Türkiye'de 20 yıllık bir lisanstır. Küresel sermaye geleceğe yatırım yapmaya karar vermiştir. Ülkemiz için hayırlı uğurlu olsun." şeklinde konuştu. Binali Yıldırım, basın mensuplarının "İhaledeki rakam beklenen seviyeyi buldu mu?" sorusu üzerine sonuçtan memnun olduklarını açıkladı.
Türk Telekom, 3N ihalesinin gerçekleştirilmiş olmasını sektör adına olumlu bir gelişme olarak gördüğünü açıkladı. Lisansların dağıtılmasıyla telekom alanındaki yatırımların artmasının beklendiği ifade edilen açıklamada, "Yerli teknolojinin geliştirilmesi ve Türk teknolojisinin yurtdışına ihracı vizyonuyla sürekli bir şekilde teknolojiye yatırım yapan Türk Telekom ailesi olarak, 3N'nin oluşturduğu imkanları en hızlı şekilde Türk Telekom Grup şirketlerinin müşterilerine yansıtmayı amaçlıyoruz." denildi. 3. Nesil teknolojisinin, birçok yeni ürün ve hizmeti müşterilere sunmada katkıda bulunacağı ifade edilen açıklamada, 3N destekli cep telefonları ile Videofon arasında görüntülü konuşma imkanının yanı sıra pek çok yeni hizmetin sunulmaya başlanacağı kaydedildi.
Teknolojinin adına karar verilemedi: 3N mi, 3G mi?
İhalesi dün gerçekleştirilen Üçüncü Nesil Mobil İletişim Sistemleri, isim karmaşasına sebep oldu. Devlet kurumları resmî yazışmalarda 3. Nesil (3N)'i kullanırken, sektör temsilcileri daha çok İngilizcede kullanıldığı gibi 3G (Third Generation) ifadesini tercih ediyor. Çünkü bilişim ve iletişim teknolojileri sektöründe çalışanlar, yeni nesil ürünlerin araştırma ve geliştirme çalışmalarını yaparken yabancı şirketlerle ortak çalışmalar yürütüyor. Medya organlarında da her iki kullanım tarzını görmek mümkün.
Günlük hayatla ilgili her şey cep'ten yönlendirilecek
* Sağlık hizmetleri ücra alanlara kadar yayılabilecek. Mobil doktor sistemiyle her cepte bir doktor olacak. Hastalara uzaktan teşhis, takip ve erken müdahale imkanı sağlanacak. Hastaneye gitmeden röntgen ve tahliller doktora gösterilebilecek.
* İnternet servislerinin mobil internete yönelmesiyle birlikte, reklam temelli servisler gibi yeni iş modelleri gündeme gelecek. Mobil ortam giderek daha cazip bir pazarlama mecrası olacak.
* Mobil eğitim imkanları yaygınlaşacak. Uzaktan eğitim uygulamalarıyla eğitimde fırsat eşitliği sağlanacak.
* Afet durumlarında acil müdahale ve kontrol sağlanabilecek.
* Cep telefonuyla televizyon izlenebilecek.
* Görüntülü görüşme yapılabilecek.
* Devlet ve özel sektör arasında yeni iş modelleri geliştirilebilecek.
* Kamu hizmetleri cep telefonundan yapılabilecek (m-sağlık, m-eğitim, m-devlet).
* Mobil ofis kavramı yaygınlaşacak. Ofisteki tüm dosyalara yüksek hızlarla cep telefonundan ulaşılabilecek. İnsan kaynakları uygulamaları cep telefonundan da yapılabilecek.
* Mobil ticaret kolaylaşacak.
* Cüzdan taşımaya gerek kalmadan her türlü alışveriş yapma imkanı yaygınlaşacak.
* Uzun vadede şehir merkezlerinde oturma mecburiyeti kalmayacak.
* Cep telefonundan istenilen yere yerleştirilen bir kameradaki görüntü anında izlenebilecek.
* Akıllı ev uygulamaları yaygınlaşacak (cep telefonundan eve gelmeden önce fırın ve benzeri aletlerin çalıştırılabilmesi gibi).
* İşteyken ya da yoldayken anaokulunda çocuklar, cep telefonu aracılığıyla izlenebilecek.
* Trafik, güvenlik gibi konularda veriler her yerden mobil olarak merkezlere iletilecek.
Acarer: Şeffaf ve adil bir ihale oldu
Bilgi Teknolojileri ve İletişimi Kurumu Başkanı Tayfun Acarer, Üçüncü Nesil Mobil İletişim Sistemleri (3N) hizmetlerinin yaz başında sunulmaya başlanacağını açıkladı. İhalenin tamamlanmasının ardından açıklamalarda bulunan Acarer, bu ihale ile Türkiye'de mobil alanın yeni ivme kazanacağını, özellikle içerik yönünden pek çok yeni servisin hizmete sunulacağını söyledi. İhalenin 'iyi ve şeffaf' olduğunu ifade eden Acarer, "Hepimizin önünde, gayet adil bir şekilde sorunsuz bir ihale yaşandı." dedi. İhale şartnamesinde tesis edilecek sistemlerin yazılım ve donanım açısından en az yüzde 40 yerli olması gerektiği yönünde bir madde yer aldığını dile getiren Acarer, "Şartnamede lisansı alacak operatör, üç sene sonunda 500 Ar-Ge elemanı çalıştırmak durumundadır. 500 elemanın özellikle Türk Ar-Ge'ciler olması bizim için son derece önemlidir." diye konuştu. Acarer, D lisansı için tekrar ihaleye çıkılıp çıkılmayacağı sorusunu cevaplandırırken, "Sayın Bakan'ımız ile görüşeceğiz. Şu anda elimizde 40 Mhz'lik bir bant var. Bunun 25 Mhz'i D lisansından, 15 Mhz'i de opsiyon olarak bırakılmıştır. 40 Mhz'i nasıl değerlendireceğimiz Sayın Bakan'la yapacağımız görüşme sonucunda ortaya çıkacak. Paylaştırma da söz konusu olabilir." değerlendirmesini yaptı. Bilgi Teknolojileri ve İletişimi Kurumu 2. Başkanı Galip Zerey de, ihalede verilen tekliflerin bekledikleri fiyatlar olduğunu söyledi. Zerey, amaçlarının makul bir lisans bedeli ile işletmecilerin yatırım da yapabilir halde gelmelerini sağlamak olduğunu kaydetti.