Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid'in yaptığı açıklamaya göre Amu Derya havzasında petrol çıkarma işini Sincan Orta Asya Petrol ve Gaz Şirketi (CAPEIC) üstlenecek. Perşembe günü başkent Kabil'de düzenlenen basın toplantısında konuşan Çin'in Afganistan Büyükelçisi Wang Yu, "Amu Derya petrol sözleşmesi Çin ile Afganistan arasında önemli bir projedir" dedi.
Mücahid'in yaptığı açıklamaya göre, Çinli şirket projeye yılda 150 milyon dolar yatırım yapacak ve yatırımı 3 yılda 540 milyon dolara çıkacak. Kontratın süresi 25 yıl olacak. Taliban yönetimi ise projede payını yüzde 75'e çıkarma opsiyonuyla, ilk etapta yüzde 20 ortaklığa sahip olacak . Proje Çin'in Afganistan'daki varlığını güçlendirecek. Diğer yandan Çinli bir kamu şirketi de ülkenin doğusundaki Logal bölgesinde bir bakır madeninin işletilmesiyle ilgili görüşmelerde bulunuyor.
Anlaşma, Taliban'ın Çinli bir iş insanının kullandığı otelin yakınına saldıran IŞİD militanlarının öldürüldüğünü açıklamasından bir gün sonra duyuruldu. Taliban yetkilileri Perşembe günü güvenlik güçlerinin Çinli bir iş insanının kullandığı otelin yakınına saldıran IŞİD militanlarını hedef aldığını açıklamıştı.
Taliban 8 IŞİD militanının öldürüldüğünü ve çok sayıda militanın gözaltına alındığını açıkladı. Kabul'daki Longan Oteli'ne yönelik Aralık ayındaki saldırıda en az 3 kişi öldürülmüş, 8 kişi de yaralanmıştı. Yaralananlar arasında Çin uyruklu 5 kişi de vardı.
1 trilyon dolarlık yer altı kaynağı
Afganistan'ın doğal gaz, bakır ve nadir mineraller de dahil olmak üzere doğal kaynaklarının değerinin 1 trilyon doları geçtiği tahmin ediliyor. Ancak, bu rezervlerin çoğu, ülkede onlarca yıldır devam eden çalkantılar nedeniyle dokunulmamış durumda. Pekin, Afganistan'daki Taliban yönetimini resmi olarak tanıdığı yönünde bir açıklama yapmamıştı. Ancak Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi (BRI) açısından Afganistan'da oldukça önemli çıkarları olduğu bir gerçek.
2013 yılında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping tarafından başlatılan BRI, gelişmekte olan ülkelere liman, yol ve köprü gibi altyapı yatırımları için finansman sağlıyor. Çinin Ulusal Petrol Şirketi (CNPC) Afganistan'ın Amerika Birleşik Devletleri (ABD) destekli hükümetiyle 2012 yılında Amu Derya havzasında petrol çıkarmak için anlaşmıştı. O dönemde Amu Derya'da 87 milyon varile yakın petrol bulunduğu tahmin ediliyordu.
Afganistan'ın Başbakan Yardımcısı olarak görev yapan Mullah Baradar basın toplantısında isim vermeden bir başka Çinli şirketin bir önceki hükümet düştükten sonra petrol çıkarımına devam etmediğini söyledi. Baradar, şirkete uluslararası standartlara göre davranıp prosedürleri sürdürmesi çağrısı yaptı.
Afganistanlı yetkililere göre, anlaşma kapsamında çıkarılan petrolün Afganistan'da işlenmesi planlanıyordu.