Tahıl koridoru anlaşması, İstanbul'da yapılan toplantı ile 22 Temmuz Cuma günü Türkiye, Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında imzalandı. Türkiye'nin ev sahipliğinde imzalanan Tahıl koridoru anlaşmasının amaçları merak edildi. Peki, tahıl koridoru anlaşması nedir?
Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’ya başlattığı saldırılar sonrasında Ukrayna’nın, Karadeniz limanlarında bulunan birçok yük gemisi çıkış yapamamıştı. Bu aksaklıkların ardından küresel gıda krizi gündeme gelmişti. Mahsur kalan tahılın çıkarılmasına yönelik varılan Tahıl ve Yiyecek Maddelerinin Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Girişimi Belgesi'nde imzalar, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birlemiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in katılımındaki törenle atıldı.
Son olarak Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi, "Tahıl koridoru anlaşması kendiliğinden mi oldu? Bu Türkiye'nin bir NATO üyesi ve burada ikinci büyük orduya sahip önemli bir ülkesi olmasına, AB ile de müzakere sürecinde olan aday ülke olmasına rağmen, bunlarla, bunlardan bağımsız kendi özgün uluslararası duruşunu sergilemesiyle oldu" dedi.
Tahıl koridorunda amaç nedir?
Tahıl koridoru anlaşması ile, Rusya'nın Ukrayna tahıl gemilerinin Karadeniz limanlarından geçmesine izin vermesi ve gıda krizinin son bulması amaçlanıyor.
Tahıl koridoru anlaşması nasıl işleyecek?
Bugün gazetecilere bilgilendirme veren üst düzey BM yetkilileri, Ukrayna tahılını taşıyan gemilerin Odessa'nın iki limanından yola çıkıp, belirlenen koridoru kullanacağını; Karadeniz'den İstanbul Boğazı'nı kullanarak çıkacağını belirtti. Yetkililer, gemileri Ukraynalı pilotların yönlendireceğini ifade etti.
Yetkililer, anlaşma kapsamında İstanbul'da bir koordinasyon merkezi kurulacağını; bu merkezde Ukrayna ve Rus temsilcilerin yanı sıra ev sahibi Türkiye'nin de temsilcileri bulunacağını belirtti.
BM yetkilileri, gemilerin incelemesinin de bu Ortak Koordinasyon Merkezi tarafından yapılacağını bildirdi. Tahılların gemilere yüklenilmesini de BM ile birlikte Türkiye ile Ukrayna'nın denetleyeceği bildirildi. Verilen brifingde yetkililer, alınan önlemlerin ticari gemileri teşvik etmeye yeterli olacağını; amaçlarının limanlardaki gıda ürünlerini dünyanın geri kalanına ulaştırmak olduğunu ifade etti.
BM yetkilileri, anlaşmada tarafların limanlardan yola çıkarak Ukrayna karasularından çıkacak gemilere saldırı yapılmaması konusunda anlaştığını bildirdi.
Yetkililer, görüşmelerde Ukrayna'nın kara sularında daha fazla mayından arındırma çalışması yapılmamasına karar verildiğini; çünkü bu uygulamanın çok zaman alacağını belirtti.
"Türkiye, Türk boğazlarına giriş-çıkış öncesi tüm ticari gemilerin kontrolünü yapacak"
İHA'nın aktardığına göre, ihraç edilecek tahıl ve benzeri gıda ürünlerinin Ukrayna’ya ait 3 liman üzerinden emniyetli bir şekilde denizden nakliyatının yapılması amaçlanıyor. Odesa, Çernomorsk ve Yuzni limanlarından yapılacak sevkiyatı içeren mutabakatla ilk olarak BM ve tarafların belirlediği sayıda temsilci ile İstanbul’da Müşterek Koordinasyon Merkezi tesis edilmesi planlanıyor.
Onaylanan program ve denetim dahilinde söz konusu limanlara intikal eden, giren ve çıkan gemilerin kontrolü sağlanacak. Gemilerin koridordan intikali taraflarca da uzaktan takip edilebilecek. İnsani maksatlı olması esas alınacak faaliyet çerçevesinde Türkiye, Türk boğazlarına giriş-çıkış öncesi tüm ticari gemilerin kontrolünü yapacak.
Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, Millî Savunma Üniversitesi'nde tahıl koridoru anlaşması kapsamında oluşturulan Müşterek Koordinasyon Merkezinin açılışında yaptığı açıklamada ''Birçok görüşme yapılmış, bu görüşmelerde kırmızı hat teşkili kararlaştırılmıştır. Yoğun temaslar yürütülmüştür. Bu temaslar sonucunda ilk kez 4'lü bir toplantı yapılmış ve genel prensipler üzerinde mutabık kalınmıştır'' dedi.
Müşterek Koordinasyon Merkezi,'nin 23 Temmuz itibarıyla çalışmalarına başladığını bildiren Akar, ''Merkez, asker ve sivil olmak üzere Türkiye ile birlikte Rusya, Ukrayna ve BM'den 5'er temsilciden oluşmaktadır. Ticari gemilerin kaydını ve takibini yapacak, ticari gemilerin intikalini takip edecektir. Bu aşamada mayın temizleme ihtiyacı bulunmamakta. Biz her fırsatta barıştan huzurdan diyalogdan yana olduğumuzu ifade ettik'' açıklamasını yaptı.
Akar konuşmasının devamında şunları kaydetti:
''Bir an önce ateşkesin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılmasını bekliyoruz. Türkiye olarak her iki ülke ile diyalog halinde olmamızın önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır. Merkez’de görev alan personelin sorumlulukları büyüktür. Rusya Federasyonu, Ukrayna, Türkiye ve BM’nin değerli temsilcileri, tarihi, insani ve önemli bir misyon üstlenmiş durumdadır.''
TIKLAYIN | Ukrayna'dan gelen mısır yüklü gemi 'Polarnet' Derince Limanı'na ulaştı