Suudi-Arabistan'ın uygulamaya koymaya hazırlandığı "Ulusal Transformasyon Planı (NTP)" adlı ekonomik reform paketi beş yıllık süreci kapsayacak. Planın henüz tamamlanmadığı ve ayrıntılarının gizli tutulduğu bildirildi. Planın amacının, petrol fiyatlarının düşüşe geçtiği bir dönemde ülke ekonomisini ayakta tutabilecek reformları hayata geçirmek olduğu belirtiliyor. Suudi Arabistan'da bütçe, petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle 2015 yılında 98 milyar dolar açık vermişti. IMF, 'iflas' uyarısında bulunmuştu.
İddialı ve riskli
Yetkililerin açıklamalarına göre, plan iddialı olduğu kadar da riskli. Plan vergi kolaylıklarından özelleştirmelere, tasarruf önlemlerinden mali piyasalarda kamunun rolündeki değişikliklere kadar bir dizi önlem içeriyor. Planda özelleştirmeler, özel sektör yatırımları, ekonomide şeffaflık ve istikrarı artırabilecek hukuki düzenlemeler, kamu yatırımlarının verimliliği, mali reformlar ve istihdam piyasası reformları üzerinde duruluyor.
Plana göre, Suudi-Arabistan hükümeti gelecek beş yıl içerisinde 1 milyon 300 binlik ek istihdam yaratmayı hedefliyor. İstihdamın artırılmasının hedeflendiği ekonomik branşlar arasında turizm, mücevherat ticareti, meyve-sebze ticareti gibi alanlar bulunuyor.
Model ülkeler
Reuters'in haberine göre, Riyat hükümeti planın geliştirilmesi için yabancı danışmanlık şirketlerine milyonlarca dolar ödedi. Planda komşu ülke Birleşik Arap Emirlikleri’nin örnek alındığı belirtiliyor. Birleşik Arap Emirlikleri, geçen yıl akaryakıt teşviklerini azaltmakla başlamış ve iddialı ekonomik reformları hayata geçirmişti.
Diğer model ülke ise Malezya. Malezya da 2010 yılında ihraç mallarında çeşitliliği artırmak ve yabancı yatırımları ülkeye çekebilmek amacıyla bir dizi ekonomik reforma imza atmıştı.
Başarılı olur mu?
Ancak planın başarılı olup olmayacağına şüpheyle yaklaşanlar da vardı. Bazı uzmanlar böyle bir plan için 'çok geç kalındığını' savunurken, yerel sermaye piyasalarının bu denli büyük bir özelleştirme programını kaldırabilecek kadar dayanıklı olmadığına da dikkat çekiliyor.
Suudi -Arabistan'da geçen yıllarda da bu tür ekonomik reformlar üzerinde konuşulmuş, ancak icraat olmamıştı. Şimdiki farkın ise Kral Salman'ın 22 yetkiliden oluşan Ekonomi ve Kalkınma İşleri Konseyi’ni görevlendirmesinin olduğu ifade ediliyor. Konseyin başkanı Prens Muhammed bin Salman'ın ekonomi politikalarında yenilenme ve canlılık istediği ifade ediliyor.