Suriye'nin başkenti Şam'da 600'den fazla davetlinin katılımıyla düzenlenen Ulusal Diyalog Konferansı kapanış bildirisi ile tamamlanırken yönetimin, geçici anayasaya ilişkin bildirgeyi ilan etmesi istendi. Bildiride, Suriye’nin güneyine giren İsrail ordu güçlerinden derhal ve koşulsuz çekilmesi ve “ülkenin parçalanması ve herhangi bir topraktan vazgeçilmesine” kesinlikle karşı çıkılması talep edildi.
Geçici Cumhurbaşkanı Ahmed el Şara ile hükümet yetkililerinin de katıldığı Suriye Ulusal Diyalog Konferansı Hazırlık Komitesi Başkanı Huda El-Atasi’nin sonuç bildirisini okuması ile sonuçlandı. Bildiride, “ülkenin parçalanmasına veya herhangi bir toprağından vazgeçilmesine” kesinlikle karşı çıkılması gerektiği belirtilirken İsrail ordu güçlerinin Suriye topraklarına girmesi “Egemenliğe yönelik saldırı” olarak değerlendirilerek kınandı. Bildiride, işgalin derhal ve koşulsuz sona erdirilmesi istenirken İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Suriye’nin güneyine yönelik açıklaması “provokatif” sözler olarak ifade edildi. Bildiride, uluslararası toplumdan, Suriye’ye yönelik saldırıları durdurması için sorumluluk alması istendi.
“Geçici anayasa ilan edilsin”
Geçiş sürecinde anayasal boşluğu dolduracak geçici bir anayasal bildirgenin ilan edilmesi istenen bildiride, yetkinlik ve adil temsil esaslarına göre geçici yasama meclisinin oluşturulması önerildi. Kalıcı anayasa taslağı için ise bir komisyon kurulması talepler arasında sıralandı.
İfade özgürlüğünün güvence altına alınması, insan haklarına saygının esas olması, kadın haklarının korunması, etnik, dini ve mezhebi temelli ayrımcılığın reddedilmesi konuları da bildiride öne çıkan başlıklar arasında yer aldı.
Şiddet, nefret söylemi ve intikamcı yaklaşımların reddedilmesi, toplumsal barışın sağlanması için adımlar atılması başlıklarının da dikkat çeken maddeler arasında yer aldığı bildiride, siyasi katılımın genişletilmesi ve toplumun tüm kesimlerinin siyasi sürece dahil edilmesini sağlayacak yasaların çıkarılması önerildi.
“Yaptırımlar kaldırılsın”
Ülkedeki ekonomik faaliyetler ve Esad yönetimi döneminde uygulanan yaptırımlara da vurgu yapılan bildiride, kalkınmanın hızlandırılması için uygulanan uluslararası yaptırımların kaldırılması çağrısı yapıldı. Bildiride, sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesi ve toplumda diyalog kültürünün güçlendirilmesi gerektiğine de vurgu yapılarak, vatandaşlık ilkesinin pekiştirilmesi talep edildi. Kamu kurumlarının yeniden reform edilmesi ile eğitim sisteminin geliştirilmesi de öneriler arasında yer aldı.
Bildirinin Suriye'nin özgürlük, adalet ve hukukun üstünlüğüne dayalı yeni geleceği için bir taahhüt niteliği taşıdığı ifade edildi.
600'den fazla davetli katılmıştı
Yeni Suriye yönetimi tarafından 12 Şubat'ta kurulan Hazırlık Komitesi, Ulusal Diyalog Konferansı için yurt içi ve yurt dışından 600'ü aşkın kişiye davetiye gönderdi. Ülkenin siyasi geleceği için önemli görülen konferansta, geçiş döneminde adalet, yeni anayasa, kurumların yeniden inşası ve reformu, kişisel özgürlükler, sivil toplum kuruluşların önemi ile ekonomi başlıklarıyla 6 çalıştay düzenlendi. Hazırlık sürecinde 30'dan fazla toplantı gerçekleştirilirken bu toplantılara 4 binden fazla kişinin katıldığı açıklanmıştı.
Komite, Kürtlerin kontrolündeki Haseke ve Rakka illerinin temsilcileriyle başkent Şam'da oturumlar gerçekleştirmesine rağmen konferansa Kürt partileri davet edilmemişti.
18 madde
Suriye'deki tüm toplumsal kesimlerin ve farklı grupların katılımıyla gerçekleştirilen Ulusal Diyalog Konferansı'nın sonuçlarına ilişkin başlıklar şöyle açıklandı:
1- Suriye Arap Cumhuriyeti'nin birliğini ve tüm toprakları üzerindeki egemenliğini korumak, herhangi bir bölünme veya parçalanma biçimini reddetmek ve vatanın herhangi bir parçasından feragat etmeyi kabul etmemek.
2- İsrail'in Suriye topraklarına girmesini kınamak, bunun Suriye devletinin egemenliğine açık bir ihlal olduğunu belirtmek ve derhal ve koşulsuz olarak geri çekilmesini talep etmek. Ayrıca İsrail Başbakanı'nın provokatif açıklamalarını reddetmek ve uluslararası toplumu ile bölgesel örgütleri, Suriye halkına karşı sorumluluklarını yerine getirmeye çağırmak, saldırıların ve ihlallerin durdurulması için baskı yapmalarını istemek.
3- Geçiş döneminin gereksinimlerine uygun bir geçici anayasa ilan edilmesini hızlandırmak ve anayasal boşluğu dolduracak şekilde Suriye devletinin kurumlarının hızla çalışmasını sağlamak.
4- Geçici yasama meclisinin kurulmasının hızlandırılması, bu meclisin yasama yetkilerini yerine getirecek şekilde etkin ve adil temsil esaslarına dayalı olarak şekillendirilmesi.
5- Kalıcı bir anayasa taslağı hazırlamak için bir anayasa komitesinin kurulması, bu anayasanın yetkiler arasında dengeyi sağlaması, adalet, özgürlük ve eşitlik değerlerini pekiştirmesi, hukuk ve kurumlar devletine dayalı bir sistem oluşturması.
6- Toplumda özgürlüğü en yüksek değer olarak pekiştirmek, çünkü bu özgürlük, Suriye halkının kanıyla ödenen değerli bir kazanımdır. Ayrıca, ifade özgürlüğü ve düşünce özgürlüğünü garanti altına almak.
7- İnsan haklarına saygı göstermek, kadınların her alanda rolünü desteklemek, çocuk haklarını korumak, engelli bireyleri korumak, gençlerin devlette ve toplumda rolünü güçlendirmek.
8- Vatandaşlık ilkesini pekiştirmek, ırk, din veya mezhep temelinde her türlü ayrımcılığı reddetmek, fırsat eşitliği ilkesini sağlamak, etnik ve dini kotalardan uzak durmak.
9- Geçiş adaleti sağlamak, suçlar ve ihlallerden sorumlu olanları hesap vermeye zorlamak, yargı sistemini reforme etmek, gerekli yasaları çıkarmak ve adaletin sağlanması için uygun mekanizmaları oluşturmak.
10- Tüm Suriye halkının bileşenleri arasında barışçıl bir yaşamı pekiştirmek, şiddet, tahrik ve intikamın her türlüsünü reddetmek, toplumsal istikrarı ve iç barışı güçlendirmek.
11- Siyasi gelişmeyi sağlamak, tüm toplum kesimlerinin siyasi yaşama katılımını garanti eden temeller üzerine yasaların çıkarılmasını sağlamak ve adil temellere dayalı siyasi dışlama önlemleri almak.
12- Ekonomik kalkınma çarklarını harekete geçirmek, tarım ve sanayi sektörlerini geliştirmek, büyümeyi teşvik eden ve yatırımcıları koruyan ekonomik politikalar benimsemek, halkın ihtiyaçlarına cevap veren ve ülkenin refahını destekleyen politikalar uygulamak.
13- Suriye'ye uygulanan uluslararası yaptırımların kaldırılması çağrısı yapmak: Bu yaptırımlar rejimin düşmesinin ardından doğrudan Suriye halkına yük olmaktadır, halkın acısını arttırmakta ve yeniden inşa sürecini, yerinden edilenlerin ve mültecilerin geri dönüşünü engellemektedir.
14- Kamu kurumlarını reforme etmek, yeniden yapılandırmak ve dijital dönüşüm sürecine başlamak, bu sayede kurumların verimliliğini artırmak, etkinliklerini güçlendirmek, yolsuzluk ve idari zayıflığı önlemek, istihdam kriterlerini ulusal değerler, dürüstlük ve yetkinlik üzerine kurmak.
15- Sivil toplum kuruluşlarının toplumu desteklemede rol oynamasını sağlamak, gönüllü derneklerin hükümetin yeniden inşa çabalarına destek vermesini sağlamak ve devletin sivil toplum kuruluşlarını destekleyerek, bu kuruluşların kalkınma ve istikrar sağlama süreçlerinde etkili bir rol oynamalarını temin etmek.
16- Eğitim sistemini geliştirmek, müfredatı reforme etmek, eğitimdeki açıkları kapatmayı hedefleyen planlar oluşturmak, kaliteli eğitimi sağlamak, mesleki eğitimi ön plana çıkarmak, yeni iş imkanları yaratmak ve eğitimi teknoloji ile bağlayarak, gelecek nesiller için daha iyi bir gelecek temin etmek.
17- Suriye toplumunda diyalog kültürünü güçlendirmek, farklı düzeylerde ve alanlarda diyaloğu sürdürmek, bu diyaloğu sağlamak için uygun mekanizmalar geliştirmek ve şeffaflık ilkesine bağlı olarak hazırlık komitesinden detaylı bir rapor yayınlanacaktır. Bu rapor, ulusal diyalog konferansına katılanların görüş ve katılımlarını içerecektir.
18- Özgürlüğümüzü kazanmak için canlarını veren şehitlerin, yaralıların, tutukluların, kaybolanların, yerinden edilenlerin ve onların ailelerinin, Suriye halkından fedakarlık yapan herkesin anısını yaşatmak adına, bu açıklama, tüm etkili güçlerin bağlı kalacağı bir ulusal ant ve sözleşmedir. Bu, Suriye'nin yeni devletini inşa etme yolunda temel bir adımdır; özgürlük, adalet ve hukuk devleti.