Ayşe Sayın
Salı günü TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK), Suriye ve Irak'a asker gönderme yetkisi ilk kez 2 yıllık olmak üzere yedinci kez uzatıldı.
Resmi Gazete'de yayımlanan karar, 30 Ekim 2023 yılına kadar TSK unsurlarının Suriye ve Irak'ta görev yapabilmesinin yolunu açıyor ve Haziran 2023 seçimlerine kadar TBMM'den yeni bir yetki istenmesine gerek kalmıyor.
AKP, MHP ve İYİ Parti oylarıyla kabul edilen tezkereye, HDP'nin yanı sıra, CHP de ilk kez "hayır" oyu kullandı.
CHP sözcüleri iktidarı, tezkerenin 2 yıl uzatılmasıyla 2023 seçimleri ile yenilenecek TBMM'nin "iradesine ipotek koymakla" eleştiriyor.
CHP ayrıca, Suriye'ye yönelik bir operasyonun gerekçe gösterilerek, iktidarın "seçimleri erteleme" olasılığını da "hayır" kararına gerekçe olarak gösteriyor.
Peki iktidar kanadı, asker gönderme yetkisinin 2 yıla çıkarılmasını hangi gerekçelere dayandırıyor?
'Türkiye bölgede varlığını göstermek zorunda'
İktidar partisi kaynakları, süre uzatımının 2 yıla çıkarılmasının bir iç politika konusu değil, Suriye konusunda bölgede varlık gösteren ülkelere yönelik bir mesaj olduğu vurgusu yapıyor.
Tezkere süresinin 2 yıl olarak belirlenmesi "Türkiye'nin, Suriye sorunu konusunda denklemin içinde yer alma kararlığına" dayandırılıyor:
"Bu tezkereler üzerinden aslında uluslararası kamuoyuna ve bölgedeki muhataplara mesaj veriliyor. Şu an, bölgede karşılıklı çatışma, çekişme ve aynı zamanda uzlaşma içinde olduğumuz yapılar var.
"Yakın gelecekte, Türkiye'nin Suriye politikasında bir seçim ihtimali nedeniyle zafiyet olduğu izlenimi verecek ve oralarda birilerine mevzi kazandıracak bir şansı vermemek lazım.
"Rusya'nın bölgede son dönemde attığı adımların dikkatle takip edilmesi lazım. Suriye üzerinde birtakım ters gelişmelerin ortaya çıkabileceği bir süreçten geçiyoruz. Suriye'de de bir hareketlenme var. Rejim güçleri Tel Rıfat'a yürümeye başladı.
"Bu durumda da Türkiye'nin kendi varlığını herhangi bir masada hakim kılabilme ihtimali yok. Masa diye de bir şey yok. Cenevre Görüşmeleri zaten kadük kaldı. Burada Türkiye varlığını gücüyle göstermek durumunda."
'Seçim yapılmaması Türkiye'de vaki değil'
CHP'nin, Suriye'ye yönelik bir operasyon gerekçe gösterilerek "seçimlerin ertelenebileceği" kaygısı ise iktidar kanadında gerçekçi görülmüyor ve "Türkiye'de operasyon gerekçesiyle seçim ertelemek vaki değildir" yanıtı veriliyor.
Tezkeredeki, "yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunması ve bu kuvvetlerin Cumhurbaşkanının belirleyeceği esaslara göre kullanılacağına" yönelik ifadeler de muhalefet tarafından eleştiriliyor.
AKP ve ittifak ortağı MHP ise bu ifadelerin, "tezkere rutini" olduğuna dikkat çekiyor. Tezkereyle cumhurbaşkanına yetki verilmesi ise hükümet sistemi değişikliğine bağlanıyor:
"Yetkinin hükümetten alınıp Cumhurbaşkanı'na verilmesi, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine uyum düzenlemesidir. Parlamenter sistemde yürütmenin başındaki kişi o zaman başbakandı ve yetki talebi Bakanlar Kurulu'ndan geliyor. Şimdi ise yürütmenin başı Cumhurbaşkanı, dolayısıyla yetki de Cumhurbaşkanlığı tezkeresiyle isteniyor."
'Süre değil maliyet önemli'
AKP kaynakları, muhalefetin Suriye-Irak tezkeresiyle ilgili "süre" üzerinden tartışma başlatmasının doğru bir argüman olmadığını savunurken, Suriye konusunda "katkı-maliyet" yapıldığına dikkat çekiyor:
"Burada bizim önemsediğimiz tezkerenin süresi değil, Türk askerinin orada bulunmasının maliyeti. Türk askerinin orada bulunmasının maliyeti ile getireceği fayda dengesi önemlidir. Eğer Türkiye'nin bekasına sağlayacağı katkı, maliyetinden yüksekse, orada bulunmanız gerekir. Türkiye orada olmadığında, bizde bombalar patlıyor."