İSTANBUL, (DHA)- KADİR Has Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Merkezi’nin her yıl gerçekleştirdiği “Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması”nın 2018 yılı sonuçları açıklandı. Araştırmaya göre, Türk kamuoyu Azerbaycan’ı Türkiye’nin en yakın dostu olarak görüyor; ABD ise Türkiye’ye tehdit oluşturan ülkeler arasında birinci sırada yer alıyor. Araştırmaya göre son dönemde Türkiye’nin öncelikli gündeminde ise Suriye sorunu ve İsrail ile ilişkiler bulunuyor.
Türkiye’nin nüfus yapısını temsil eden 26 ilde 18 yaş üstü bin kişi ile yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilen ankette, Türkiye’nin başta Suriye, İsrail, ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile ikili ilişkileri olmak üzere, Türk dış politikasına yön veren gelişmeler hakkında sorular soruldu.
DIŞ POLİTİKADA EN BÜYÜK SORUN BU YIL SURİYE
Araştırma sonuçlarına göre terörle mücadelenin dış politika sorunu olarak görülmesinde ciddi oranda azalış dikkat çekiyor. Suriye sorunu, bu sene Türk Dış Politikası\'nın en önemli sorunu olarak algılanıyor. Filistin-İsrail arasında gerilimin yükselmesinin de etkisiyle, İsrail ile ilişkiler ciddi orandan bir artışla dış politika sorunu olarak karşımıza çıkıyor.
Terörle mücadeleyi sorun olarak görenlerin oranı yüzde 30 azalarak yüzde 14.1’e gerilerken, Suriye sorunu Türk Dış Politikası’nın öncelikli gündemi olarak görenlerin oranı yüzde 26’ya yükseldi. İsrail ile ilişkilerin dış politika sorunu olarak görülmesinin oranı ise neredeyse 3 kat artarak yüzde 8.3’den yüzde 24.2’ye çıktı.
BU YIL DA EN YAKIN DOST AZERBAYCAN, EN BÜYÜK TEHDİT ABD
‘Türkiye’nin en yakın dostu hangi ülkedir?’ sorusuna katılımcılar geçen yıla göre yüzde 12’lik düşüşle yine ‘Azerbaycan’ yanıtını verdi. Geçen yıl yüzde 71.3’lük kesim Azerbaycan’ı ‘en yakın dost ülke’ olarak nitelendirirken, bu yıl ankete katılanların yüzde 59’u en yakın dostumuzun Azerbaycan olduğunu ifade etti. ‘Türkiye’nin dostu yoktur’ diyenlerin oranı ise geçtiğimiz yılın oranı olan yüzde 17.2’den yüzde 22.5’a yükseldi. Bu durum, sosyolojik anlamda yalnızlığa, diğer bir deyişle “Türk’ün Türk’ten başka dostu yoktur” anlayışına işaret ediyor.
Türkiye için tehdit olarak görülen ülkeler seçeneğinde bu yıl da ABD yüzde 60.2’lik bir oran ile Türkiye için en büyük tehdit olarak karşımıza çıktı. İkinci en büyük tehdidi oluşturan ülke yüzde 54.4’lük kesim tarafından, geçen yıla kıyasla yüzde 17’lik bir artışla İsrail olarak belirtildi. AB ülkeleri, bu yıl yüzde 25.9’luk oranla Türkiye’ye yönelik tehdit oluşturan ülkeler arasında üçüncü sırada yer alırken, Suriye’yi tehdit olarak görenlerin oranları yüzde 7.4 artarak yüzde 24.1’e yükseldi. Rusya’ya yönelik tehdit algısı ise düşüş eğilimini sürdürüyor.
TÜRKİYE YÜZDE 56 İÇİN İSLAM DEVLETİ, YÜZDE 19 İÇİN AVRUPA ÜLKESİ
Araştırmaya göre, ‘Türkiye İslam ülkesidir’ diyenlerin oranı yüzde 16.4 artarak yüzde 56.3 oldu. Türkiye’yi Avrupa ülkesi şeklinde tanımlayanların oranı ise bu yıl yüzde 13.3 azalarak yüzde 19.4’e, Orta Doğu ülkesi olarak tanımlayanların oranı ise yüzde 4.1 azalarak yüzde 18.9’a geriledi.
TÜRK DIŞ POLİTİKASININ BELİRLEYİCİSİ CUMHURBAŞKANI
Dış politikada temel belirleyici ve yürütücü kurum Cumhurbaşkanı olarak görülüyor. 2017 yılında yüzde 69.2’lik kesim ‘Sizce Türkiye’de dış politikayı hangi kurum yapar?’ sorusuna ‘Cumhurbaşkanı’ yanıtını verirken, bu yıl ankete katılanların yüzde 68.8’i Cumhurbaşkanı’nı temel belirleyici kurum olarak gördü. Dış politika yapımında Hükümet, Milli İstihbarat Teşkilatı ve Genelkurmay Başkanlığı’nın etkisi ise azalıyor. Dışişleri Bakanlığı’nın etkisi artıyor.
ABD’NİN GÜVENİLMEZ ÜLKE ALGISI DEVAM EDİYOR
Kamuoyu nezdinde, ABD’nin güvenilmez ülke algısı devam etmektedir. Fakat 2017’ye göre bu algıda yüzde 9.6 düşüş görülmektedir. ABD’nin düşman ülke algısının yaklaşık yüzde 10 arttığı ve yüzde 6.7’den yüzde 16.2’ye yükseldiği gözlemlenmektedir. Kamuoyunun oransal çoğunluğu, Türkiye ile olan ilişkileri açısından ABD’yi negatif değerlendirmektedir. ABD ile Türkiye arasında sorun görülme durumu ise 2015’ten bu yana artış eğilimini devam ettirerek en yüksek orana (yüzde 79.3) ulaşmıştır.
RUSYA İLE İLİŞKİLER EVRİLİYOR
“Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkileri nasıl tanımlarsınız” sorusuna “işbirliği vardır” şeklinde yanıt verenlerin oranı yüzde 18.1 artarak yüzde 46.5’a yükselmiştir. Kamuoyu Türkiye ile Rusya arasında ‘enerji’ ve ‘turizm’ alanında işbirliği olduğunu ifade etmektedir. Türkiye ile Rusya arasında ilişkilerin düşmanca olduğunu düşünenlerin en önemli gerekçesi, Rusya’nın Suriye’de PYD/YPG güçlerine destek vermesidir.
TÜRKİYE’NİN SINIR ÖTESİ OPERASYONLARI BAŞARILI BULUNUYOR
Anket sonuçları Türkiye’nin Suriye’de izlediği politikaların başarılı bulunduğunu gösteriyor. Halkın yüzde 41.4’ü Suriye politikalarını genel olarak başarılı bulurken, Fırat Kalkanı operasyonu yüzde 53.5 ve Zeytin Dalı operasyonu yüzde 56 oranlarıyla halk tarafından desteklenmektedir.
GÖÇMEN SORUNU
Suriye göçmenlerinden duyulan memnuniyetsizlik oranlarının 2017’ye göre artış gösterdiği gözlemlenmektedir. ‘Ülkeye gelecek göçmenlere sayı sınırı konulması’ politikasının geçen yıllara göre ivme kazandığı görülmektedir. Suriye göçmenlerinden duyulan memnuniyetsizlik geçen yıl yüzde 54.5 iken, bu yıl memnuniyetsizlik belirtenlerin oranı yüzde 61’e yükselmiştir.
TÜRKİYE’NİN AB ÜYELİĞİNE YÖNELİK UMUTLAR ARTIYOR
Araştırmada dikkat çeken bir diğer unsur Türkiye halkının AB’ye üyelik sürecine verdiği destekte bu yıl artış yaşanması. Gelinen noktada Türkiye’nin AB üyeliğini destekleme oranı, yüzde 55.1 olarak belirlendi. Üniversite ve üzeri eğitim görenlerin AB sürecini destekleme oranı yüzde 60.4. “Türkiye AB’ye hiçbir zaman tam üye olamayacak” diyenlerin oranı 2015 yılında yüzde 47.6 idi. Bu oran geçen yıl yüzde 81.3’e yükselmişken bu yıl yüzde 71.5’e geriledi. Tüm olumsuz gelişmelere rağmen halk AB ile üyelik dışında alternatif bir modelde ilişki kurulmasını desteklemiyor ve AB ile müzakerelerin durdurulacağına inanmıyor.
KAMUOYUNUN YÜZDE 67’Sİ TÜRKİYE VE YUNANİSTAN ARASINDA SORUN ALGILIYOR
Yunanistan’ın siyasi açıklamalarının etkisi göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye ile Yunanistan arasındaki sorunun 2017’ye göre arttığı görülmektedir. ‘Sizce Türkiye ve Yunanistan arasında sorun var mı’ sorusuna evet cevap diye cevap verenlerin yüzdesi geçen yıla göre 13.3 artarak yüzde 67’ye yükselmiştir. Türkiye ve Yunanistan arasındaki en önemli sorun geçen sene Kıbrıs sorunu iken; bu sene Ege adalarının silahlandırılması olarak görülmektedir.
NATO ÜYELİĞİ VE GÜVENLİK
Türk halkının yüzde 70’i Türkiye’nin NATO üyeliğini devam ettirmesi gerektiğini savunurken, Türkiye’nin uluslararası güvenliğini NATO desteği olmadan sağlayabileceğini düşünenlerin oranı yüzde 48’dir.
(FOTOĞRAFLI)