Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Sur ilçesinde yapılan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu'na da sunulan çalışmada, görüşme yapılan 395 işletme ve esnafın, yaklaşık 50 milyon lira zarar uğradığı belirtildi.
Sur İlçesi'nde 6 mahallede sokağa çıkma yasağı uygulanması ve çatışmaların neden olduğu ekonomik hasarın belirlenmesi için Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, 4- 22 Mart tarihleri arasında ilçedeki işletme ve esnafla bir anket çalışması yaptı.
Bu çalışmada işletmelerin kapalı kalması nedeniyle oluşan zararların yanında, il merkezindeki olağanüstü durum, kent ve bölge geneline yayılan güvenlik algısının sürekli olacağından endişe edildiği ortaya çıktı.
Bunun yanında olumsuz ortamdan ekonomik yatırımların etkilendiği ve işletmelerin finansman, pazarlama, satış gibi çeşitli alanlarda sorunlar ile karşı karşıya kaldıkları da anket sonucunda hazırlanan raporda yer aldı. Rapor Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz'a da sunuldu.
Raporda neler var?
Anket çalışması, Sur ilçesinin daha önce yasağın uygulandığı ve kontrollü olarak kaldırılan Kıbrıs, İnönü, Gazi, Melik Ahmet caddeleri ve bu caddeler üzerindeki bazı sokaklar, pasajlar ve iş hanlarındaki esnafla yapıldı. 395 işletme ve esnaf ile görüşülerek hazırlanan anket çalışmasının sonuçlarına göre esnafın yüzde 66'sının 3-4 ay işyerlerini açamadıkları ortaya çıktı.
Saha çalışmasına katılanların yüzde 80'i kiracı olduklarını belirtirken, işletme ve esnafın yüzde 77’si çalışan sayısının 1-5 kişi arasında olduğunu ifade etti. Sokağa çıkma yasağı sonrasında, yasak öncesi çalışan sayısına göre yüzde 30’luk bir kayıp olduğu görülen anket çalışmasının sonuçları raporda şöyle yer aldı:
* Görüşme yapılan 395 işletme ve esnafın toplamda yaklaşık 50 milyon lira değerinde zararları olduğu görülmüştür. Bu rakam işletmelerin kapalı kaldıkları süre zarfında uğradıkları zarara ilişkin beyanlarını içermektedir. İşletmeler açıldıktan sonra da işletme faaliyetlerinin normale dönmesi henüz zaman alacak olup, Aralık 2015 öncesi ve yasaklar kaldırıldıktan sonra da bir süre zararların devam edeceği görülmektedir.
* Görüşme yapılan esnafın yüzde 95’i işyerlerinin tümden kapatılması, başka yere taşınması vb. farklı bir işlem yapmadıklarını beyan etmişlerdir. İşletmeler mevcut birikimleri ile veya borçlanarak ayakta kalmaya çalıştıklarını, durumun normale dönüşüne, zararlarının karşılanacağına ilişkin beklenti ve umutlarının olduğunu belirtmişlerdir.
* Bankalar ile kredi ilişkileri olan veya bu dönemde finans ihtiyacı nedeni ile kredi başvurusunda bulunan işletme ve esnaf, bankalar ile önemli sorunlar yaşadıklarını belirtmişlerdir. Ankete katılan işletme ve esnafın yüzde 14’ü mevcut kredilerinin geri çağrıldığını ifade etmişlerdir.
* Tekstil (ev tekstili, çeyizlik ürünler, konfeksiyon giyim ürünleri vb.), ayakkabı, çanta ürünleri gibi perakende ve toptan satış yapan işletme ve esnaf, satışa sundukları ürünlerin sezonluk ürünler olduğunu, kapalı kaldıkları süre nedeni ile bütün bir sezonu kaybettiklerini, dağıtım ve satış ilişkilerinin bozulduğunu ve iş kaybına uğradıklarını belirtmişlerdir.
* Yasak süresince işyerlerinde kalan gıda ürünleri başta olmak üzere, satışa sunulan ürünlerin bozulduğu, kullanılamaz hale geldiği ve bu nedenlerle iş kayıpları oluştuğu belirtilmiştir.
* Tüm işletme ve esnaf, Sur ilçesine dair oluşan güvenlik algısı nedeni ile Eylül 2015’den bugüne kent içinden ve çevre illerden müşteri kayıplarına uğradıklarını belirtmişlerdir.
* Sur ilçesinin belirli mahallelerinde yasağın devam etmesi, daha önce yasak uygulanan caddelere de kontrollü giriş çıkışların sağlanması nedeni ile işyerlerini açmalarına rağmen iş hacimlerinin normale dönmediğini ve bu durumun devam edeceğini belirtmişlerdir.
Esnaf Sur’un afet kapsamına alınmasını istedi
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yapılan anket çalışmasına katılan esnaf, oluşan kayıpların giderilmesi ve sorunların çözümüne ilişkin taleplerinide sıraladı. Esnaf, Sur İlçesi'nde afet kapsamına alınarak bu kapsamda gerekli önlemlerin alınması, yasak süresince oluşan hasarların ve zararların karşılanması, işletme ve esnafı kısa sürede finansman açısından rahatlatacak uzun vadeli faizsiz kredi ve hibenin sağlanması, mevcut banka borçlarının yapılandırılması, faizsiz olarak ötelenmesi, yeni krediler konusunda kolaylıkların sağlanması, çekleri yazılan işletme ve esnaf için sicil affı sağlanması, SGK, vergi, oda aidatları gibi ödemelerin silinmesi 1 yıl süre ile ertelenmesi ve oluşan faizlerin silinmesi, Özellikle Hasanpaşa hanı, vakıflar iş hanı, gibi vakıflara ait iş yerlerinde biriken kira bedellerinin silinmesi ve Sur içinden alışveriş yapılması konusunda özendirici kampanyaların düzenlenmesini istedi.