Ekonomik krizin ağırlığını hissettirdiği Sri Lanka’da bir zamanlar tercih edilmeyen bir meyve olan jak meyvesi (jackfruit) şu an çok sayıda insanın açlıktan kurtulmasını sağlıyor.
15 kilosu 1 ABD dolarından az bir ederi olan meyve, gıda fiyatlarının yükseldiği ülkede günlük tüketilen bir yiyeceğe dönüştü.
Krizden önce pirinç ya da ekmek tercih edilirken nüfusun üçte birinin gıdaya erişimde sıkıntı yaşadığı Sri Lanka’da jackfruit geleneksel mutfak tercihlerinin dışında kalan bir kurtarıcı oldu.
BBC muhabirleri Nitin Srivastava ve Suneth Perera’nın haberine göre ülkede bir hanehalkı gelirinin yüzde 70’ini gıdaya harcıyor.
Sri Lanka’da 2022’den beri en ciddi ekonomik kriz yaşanıyor.
Elektrik kesintileri ve benzinin bitmesinin ardından Sri Lanka'nın başkenti Kolombo'da binlerce protestocunun sarayını basma sonrası Cumhurbaşkanı Gotabaya Rajapaksa 9 Temmuz 2022’de görevi bırakmıştı.
Ülke o zamandan beri IMF ile bir kurtarma paketi üzerinde müzakereler yürütüyor, yoksulluk ise iki katına çıkmış durumda.
Üç çocuğu olan 42 yaşındaki Nadeeka Perera, hakem olarak görev yaparken şimdi gelirini kaybetmiş durumda:
“Fiyatlar altı katına çıktığı için ne et ne de süt fiyatlarını karşılayamıyoruz. Otobüs fiyatlarını ödeyemediğimiz için çocuklar da okula gidemiyor. Her gün, ocağı yakmak için gereken gazın ve enerji fiyatlarının düşmesi için dua ediyorum.”
Şubat ayında yüzde 54 olan enflasyon Haziran’da yüzde 12’ye düşse de gelirlerde kayıp yaşandığı için yükselen fiyatlarla mücadele etmek zor.
Okullarda da eğitimciler çocukların yeterli beslenememekten ötürü neredeyse yarı kilolarına düştüğünü anlatıyor.
Bir yıldan fazla süren ekonomik kriz aslında 22 milyonluk nüfus için ücretsiz olması gereken sağlık sistemini de kilitlemiş durumda.
Sri Lanka, ilaçların yüzde 85’ini ithal ettiği için ekonomik kriz ve para birimindeki değer kaybı birçok ilaca erişimi engelledi.
75 yaşındaki ünlü siyaset bilimci Moa De Zoysa, akciğer sertleşmesini tedavi etmek için gereken ilacı bulamadığı için dokuz ay önce hayatını kaybetti.
Eşi Malini De Zoysa, Moa’nın hastalığına rağmen kitabını yazmaya devam ettiğini anlatarak hayatını kaybettikten sonra tedavisinin borçlarını ödemek durumunda kaldıklarını söylüyor.
Ailesini geçindirmekte zorlanan Karuppaiya Kumar ise, “Jackfruit eskiden yerde çürümeye bırakılırdı. Bir tencere dolusu kaynatıldığı zaman şimdi beşimizin gün boyunca beslenmesini sağlıyor” yorumunda bulunuyor.
Kumar’ın komşularıyla anlaşması ise şöyle: Ağaçlara tırmanarak meyve topluyor, ancak bunun için para almıyor. Ailesine meyveden götürmeyi tercih ediyor.
Sokak satıcısı Maduraweeran Dhanushan ise her sosyoekonomik sınıftan müşterisi olduğunu anlatıyor:
“Jackfruit ve hindistancevizi ağaçları bana anne ve baba gibi oldu.”