Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi; soykırım, savaş suçu ve insanlığa karşı suçun da aralarında olduğu 11 ayrı suçtan yargılanan eski Bosnalı Sırp komutan Ratko Mladiç hakkındaki kararını açıkladı.
Mahkeme heyeti, 1995 yılındaki Srebrenitsa katliamlarında soykırıma “belirgin bir katkıda” bulunduğu, Bosnalı Müslüman nüfusun yok edilmesi niyetiyle hareket ettiği gerekçesiyle Mladiç'i soykırım suçundan suçlu buldu. Eski Bosnalı Sırp generalin ayrıca Saraybosna’nın bombalanması emrini bizzat verdiğine, Bosna kentlerindeki zulüm, imha, cinayet gibi suçlardan sorumlu olduğu ve savaş suçuna iştirak ettiiğine hükmedildi. 10 ayrı suçtan suçlu bulunan Ratko Miladiç ömürboyu hapis cezasına çarptırıldı.
Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından yargılanan 75 yaşındaki eski general yakalandığı 2011 senesinden bu yana tutukluydu.
Yugoslavya'nın dağılması sonrası 1992 ile 1995 yılları arasında yaşanan Bosna Savaşı sırasında Hollanda'nın Lahey kentinde kurulan mahkeme, Mladiç davasının sonlanmasıyla birlikte bu yıl sonunda görevini tamamlayarak kapanacak.
Mladiç hakkında verilen hüküm, gelecek hafta açıklanacak temyiz kararları haricinde mahkemenin aldığı son karar olma niteliğini taşıyor.
Aynı mahkeme tarafından 40 yıl hapse mahkûm edilen Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karaciç ile birlikte "Bosna Kasabı" olarak anılan Mladiç'e, yargılama esnasında aralarında Srebrenitsa'da Karaciç'in verdiği emirleri uygulayarak 8 bin kadar erkek ve çocuğu katletmek gibi birçok savaş suçu yöneltildi.
İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'da yaşanmış en büyük katliam olan Bosna Savaşı'nda toplam 100 binden fazla kişinin ölümünden sorumlu tutulan Bosnalı Sırplar arasında öne çıkan bir isim olan Mladiç hakkındaki karar, aynı zamanda o yıllara dair hakikat tespiti konusunda da belirleyici olacak.
Yirmi dört yılda yüzlerce dava
Sürekli olarak suçsuz olduğunu söyleyen 75 yaşındaki eski general hakkındaki karar aynı zamanda katliamların ana sorumlularının yargı önüne çıkarıldığı onlarca davanın sonuncusu olma niteliğinde.
Bugüne kadar 161 kişiyi yargılayan mahkeme, Mladiç'le birlikte Bosna Savaşı'nda yer alan Balkan uluslarından 84 savaş suçlusunu mahkûm etti. Bu kişilerden 56 kişi cezasını çekerken, 19 kişi beraat etti ve aralarında eski Sırp lider Slobodan Miloşeviç'in de bulunduğu yedi kişi de yargılama sonuçlanmadan hayatını kaybetti.
2006 yılında ölen Miloşeviç'in yanı sıra, bir diğer üst düzey savaş suçlusu Karaciç hakkında da 2016 yılında 10 ayrı suçtan 40 yıl hapis cezası verilmişti.
Mahkeme, üst düzey yetkililerden alt rütbeli askerlere kadar, sivillere karşı işlenen cinayet, köleleştirme, yerinden etme, işkence ve tecavüz gibi geniş çaplı katliamlar hakkında birçok kanıt topladı.
Associated Press haber ajansına konuşan Bosnalı hukukçu Refik Hodziç, "Mahkeme, siyasi ve sosyal söylemimizde suçun cezasız kalması anlayışına karşı bizim adımıza çok önemli bir iş başardı” ifadesini kullandı. Sözlerine devam eden hukukçu, "Bu kurumun tam da olması gerektiği zamanda hayata geçmesinden dolayı çok şanslıyız" dedi.
Mladiç'in 2010 yılında tutuklanmasında büyük bir rol oynayan Sırbistan'ın eski savaş suçları savcısı Vladimir Vukçeviç, "Mahkemenin bugüne kadar en büyük başarısı birçok tepe noktasındaki kişiyi adalete teslim etmesidir" şeklinde konuşurken bir de uyarıda bulundu: "Ancak halen her ulusun kendi doğrularına inandığı bir noktadayız. Bu böyle olduğu sürece geçmişle uzlaşma olmayacaktır".
"O bir efsane"
Dağılan Yugoslavya'da mahkemenin yargıladığı kişilere karşı ise halen kısmen sempati besleniyor. Ağırlıklı olarak etnik Sırpların yargılanmasından dolayı Sırp siyasetçilerin bazıları mahkemeyi taraflı buluyor.
Sırbistan Başbakanı Ana Brnabiç "Mahkemenin uzlaşıya katkıda bulunduğunu düşünmüyorum, bilakis durumun kötüleşmesinden sorumlu olduğunu düşünüyorum" ifadesini kullanırken, "Hiç kimse Lahey'deki mahkemenin 1990'lardaki çatışmalardaki taraflara nesnel bir şekilde yaklaştığını söyleyemez" değerlendirmesinde bulunmuştu.
Aynı şekilde Bosna Hersek Federasyonu'nun özerk bir birimi olan Sırp Cumhuriyeti lideri Milorad Dodik de mahkemenin kararı ne olursa olsun Mladiç "Sırp halkı için bir efsane olarak kalacak" ifadesini kullandı.
Bölgesel televizyon N1 kanalına konuşan Dodik, Mladic için "İnsani ve profesyonel kapasitesini Sırp halkının özgürlüğünü savunmak için ortaya koyan bir insan" değerlendirmesinde bulundu.
Mahkemenin Başsavcısı Serge Brammertz ise alınan her kararda bir tarafın mutlu ve diğer tarafın da mutsuz olduğunu hatırlatarak, "Bu tip tepkiler ihtilafların kökenlerinin halen mevcut olduğunu gösterir nitelikte; dolayısıyla yargı sürecinin tek başına uzlaşıyı beraberinde getireceğini düşünmüyorum. Uzlaşı toplumun içinden, kurbanların ve sorumluların kendilerinden gelmelidir" ifadesini kullandı.
AP/AFP/ÇÖ/ÖA
© Deutsche Welle Türkçe