Brexit, Birleşik Avrupa ideali açısından ne anlama geliyor?
Brexit, güçlü ve birleşik bir Avrupa idealine inananlar açısından üzücü bir gelişme. AB, Brexit ile birlikte dünyanın finans başkentini, ikinci büyük ekonomisini ve nüfusu en kalabalık üçüncü üyesini kaybediyor. İngiltere, Fransa ile birlikte nükleer silahlara sahip ve BM Güvenlik Konseyi'nde daimi üye statüsünde. Bu, AB'nin uluslararası alandaki ağırlığını azaltacak. Yine de AB tüm bunlara rağmen ekonomik bakımdan en güçlü ittifaklardan biri kalmaya devam edecek.
AB parçalanır mı?
Brexit şokuna rağmen AB'nin parçalanma riski sözkonusu değil. Gündemde planlanmış başka ayrılık referandumu bulunmuyor. Ancak Brexit'i taklit etmek isteyenler çıkabilir. Fransa, Danimarka ve Hollanda'da bu yönde spekülasyonlar yapılıyor. Mülteci krizi, borç krizi ve işsizlikle mücadele eden AB, zor bir dönemden geçiyor.
Bundan sonraki pazarlıklarda neler olabir?
Ayrılığı AB antlaşmasının 50'inci maddesi düzenliyor. Bunun için iki yıl öngörülüyor. Ancak tarafların onayı halinde bu sürenin uzatılması mümkün. İngilizlerin bir serbest ticaret anlaşmasıyla Avrupa pazarına erişimi güvence altına almak istemeleri bekleniyor. Ancak AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, "Kaçağı kucaklamamız söz konusu olamaz" uyarısında bulundu. AB'li siyasetçiler böylece İngiltere'yi örnek alabilecek ülkelere karşı caydırıcı olmak istiyor.
Brexit AB'yi yeni bir ekonomi ve mali krize sürükleyebilir mi?
Uzmanlara göre kriz ihtimali zayıf. Buna karşılık Brexit'in İngiliz ekonomisine yansımalarının ağır olması bekleniyor. HSBC Bankası'nın bir araştırmasına göre İngiltere'nin para birimi sterlin yüzde 20'leri bulan oranda değer yitirebilir. Ayrıca faiz oranlarının artması ve büyümede yüzde 1,5'luk bir azalma bekleniyor. Hareket alanı kısıtlanan bankaların bir kısmının Londra'yı terk etmesi bekleniyor. Frankfurt bundan nasiplenecek kentlerin başında geliyor.
İngilizlerin ayrılması AB'de bazı işleri kolaylaştırır mı?
Londra savunma politikasında daha yakın işbirliğini birçok kez bloke etmişti. İngiltere'nin müdahalesi olmaksızın Avrupa Ordusu benzeri projelerin hayata geçirilmesi daha da kolaylaşacak. Ayrıca bazı üyelerin ekonomik ve parasal birliği derinleştirme girişimi daha kolay yol alacak.
İngilizlere geri dönüş yolu açık mı?
Lizbon Antlaşması'nın 49'uncu maddesi uyarınca teoride geri dönüş yolu açık. Avrupa'da birçok kişi İngilizlerin er ya da geç pişmanlıkla birliğe yeniden katılma ricasında bulunmasını umuyor. Ancak bunun için aradan uzun sürenin geçebileceği tahmin ediliyor.
Brexit AB politikalarını nasıl etkiler?
Bazı AB politikacıları daha sıkı bir birlik için harekete geçilmesini, AB antlaşmalarında bu yönde değişikliğe gidilmesini talep ediyor. Ancak genel eğilim birlik konusunun fazla abartılmaması yönünde. Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schäuble, "Brexit'e karşılık olarak daha fazla entegrasyon talep edemeyiz. Bu yakışıksız olur. Birçok kişi haklı olarak biz siyasilere 'hâlâ anlamadınız mı' diye tepki gösterebilir" diyor. Uzmanlar bunun yerine kritik alanlarda AB'nin işlerliğini kanıtlayan pratik adımlar atılmasını öneriyor.
Brexit Almanya'yı nasıl etkileyecek?
AB'de bir üye ülkenin görüşlerini uygulatabilmesi müttefiklerine bağlı. İngiltere, Almanya'nın en önemli müttefikleri arasında yer alıyordu. Başta teşvik politikaları, serbest ticaret, tekelle mücadele ve dijitalleşme olmak üzere birçok alanda mutabakat söz konusuydu. Brexit bu açıdan Almanya'ya yaramayacaktır. İngilizlerin birliği terk etmesinden sonra Almanların Avrupa'da ağırlığının artacak olması da birçoğunun hoşuna gitmiyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel bu yüzden muhtelif krizlerin damgasını vurduğu son yıllarda sık sık kin ve nefret tepkilerinin hedefi oldu.
Merkel ve diğer AB liderleri İngilizlerin ayrılık kararına nasıl tepki gösterecek?
AB liderleri izleyen günlerde alarm halinde olacak. AB kurucusu 6 ülkenin dışişleri bakanları Cumartesi günü Berlin'de buluşacak. Liderler ise Salı ve Çarşamba günü Brüksel'deki zirvede bir araya gelecek. Bu toplantılarda üye sayısı 27'ye inen AB'de bundan sonra izlenecek tarzın da netleşmeye başlaması bekleniyor.