Günde ortalama 300 milyon çay içildiğine dair söylentilerin olduğu bir memlekette, çay bardaklarının şekli şemali de büyük önem taşıyor. Hatta son yıllarda ünlü tasarımcılar tarafından tasarlanan ergonomik modeller de hayli ilgi görüyor. Şişe Cam tarafından üretilen ve son yıllarda çeşit zenginliğinin yaşandığı cam çay bardaklarındaki modellerin isimlerini, yurdun çeşitli bölgelerinde bu ürünleri satan esnaflar, zücaciyeciler koyuyor. Hatta ‘Ajda bardağı’nda olduğu gibi bu isimler o kadar tutuluyor ki üreticiler bile modeli yeni ismi altında üretiyor.
Esnaf ile sıkı bağları olan ekonomist Güngör Uras’ın Milliyet gazetesindeki (10.12.2008) yazısı, çay bardaklarındaki yeni modeller ve halkın atfettiği yeni isimlerle ilgili detaylı bilgiler veriyor.
Meraklısı için söz konusu yazının tam metnini aşağıda sunuyoruz:
Şimdi moda ‘Sezen, Alkan ve Malhan’ bardakları
İstanbul’da Mısır Çarşısı’nın arkasındaki Ketenciler Kapısı’nın sağında, duvar dibindeki sergisinde Adıyaman’ın Gerger köyünden Mustafa Karatekin şimdilerde “Sezen” bardağı ile “Banu Alkan” bardağı satıyor.
1.1.1999 tarihinde (9 yıl önce) bu sütunda Mustafa Karatekin ile söyleşimden söz etmiştim. O söyleşide, Şişe Cam tarafından üretilen bir cam çay bardağını müşterilerine “Bu bardak Ajda bardağı” diye sattığını anlatmıştım. Daha sonra bu tip bardaklar “Ajda bardağı” diye ünlendi. Mustafa Karatekin de bolca Ajda bardağı sattı.
Bayram öncesi, “İşler nasıl?” diyerek ayaküstü sohbet ettim. “Hocam” dedi. “Millet yenilik istiyor. Şimdi moda “Sezen” bardağı ile “Banu Alkan” bardağı... Aslında bir de “Faruk Malhan” bardağı var ama, onun fiyatı yüksek. Bizim sergiye düşmedi. Çay bardakları genelde Şişe Cam fabrikalarında üretiliyor. Tasarımlarını farklı sanatçılar yapıyor... Ama isimlerini halkımız koyuyor.”
Günde 300 milyon bardak çay
Bu konuları bildiğini sandığım kişilerle konuştum. Sordum, soruşturdum. Acaba halkımız günde kaç defa eline çay bardağı alır? Bir günde bu ülkede kaç bardak çay içilir?
Günde 100 milyon bardak çay içildiğini söyleyen var, 300 milyon bardak “garanti içiliyor” diyen var...
Demek ki halkımızın elinden bu cam çay bardakları günde 100-300 milyon defa geçiyor. Halkımız eline bu bardakları alıyor, içindeki çayın rengini gözleri ile süzüyor, parmaklarında, avuçlarında sıcaklığını hissediyor, çaydan önce o bardağın camı dudaklarına değiyor.
Velhasıl çay bardağı diyerek geçmeyiniz. Çay bardağı hepimizin hayatında çok hem de çok önemli bir cam eşya.
Biz şimdiye kadar çay bardağı olarak, kahvelerlerde kullanılan “tiryaki” tipi küçük bardak ile evlerde kullanılan “kallavi” tipi klasik çay bardaklarını bilirdik. (Bilgi için: Tiryaki tipi küçük bardakların 12 adedi 4 YTL. Diğerlerinin tanesi 1 YTL.)
Malhan da bardak tasarladı
Çay bardağında farklı tasarım, dokuz yıl önce Şişe Cam’ın çıkardığı, halkımızın “Ajda” diye adlandırdığı tip bardak idi. O tarihlerde ünlü seramik sanatçımız Alev Ebüzziye, Koleksiyon” firması için farklı bir çay bardağı tasarladı. Şişe Cam, halkın “Ajda” diye adlandırılan farklı tip bardağın beğenildiğini görünce, farklı 2 tip daha bardak üretti. İnce belli olana (Benim Adıyaman’lı bardakçım) Sezen adını takmış. Dolgun tiplilere de “Küçük Banu”, “Büyük Banu” diyor.
Bakalım halkımız bu bardak tiplerini ve bardaklara verilen isimleri beğenecek mi?
Gelelim çay bardağı konusundaki ciddi bir gelişmeye... Koleksiyon’un kurucusu ve yaratıcısı Mimar Faruk Malhan, mobilya tasarımından sonra günlük yaşamda kullanılan diğer eşyaların tasarımına başladı. Bardak ve sürahi tasarımları çok başarılı oldu. “İstanbul Çay Bardağı” adını verdiği bardağın özelliği, altının içeriye doğru bombesinin olması.
Çevresi kırmızı renkli, ortası çıkıntılı çay tabağının üzerine oturtulduğunda kaymadan durması. Daha önce Paşabahçe’nin Denizli tesislerinde el ile üretilen bu bardaklar o kadar beğeni gördü talep o kadar arttı ki, şimdilerde Paşabahçe’nin Kırklareli tesislerinde kurşunsuz kristalden yapılıyor. Paşabahçe mağazaları ile diğer mağazalarda satılıyor. (6 adetlik paketi 49.50 YTL.)