Shein'in Çin'deki fabrikaları: Ucuz giysi ve modanın ardındaki gerçekler

Bu bölgede birkaç gün geçirdik. 10 fabrikayı dolaştık, dört fabrika sahibi ve 20'den fazla işçiyle konuştuk, emek piyasası ve tekstil tedarikçilerinde de zaman geçirdik.

Bu imparatorluğun kalbi konumundaki bölgenin, Çin'deki çalışma yasalarına aykırı olarak haftada yaklaşık 75 saat dikiş makinelerinin başında oturan bir işgücüne sahip olduğunu tespit ettik.

Bu saatler, daha yüksek gelir elde etmeyi uman kırsal kesimdeki işçilerin yaşadığı ve aynı zamanda bir sanayi merkezi olan Guangzhou'da ya da uzun süredir dünyanın rekabet edilemez fabrikası olan Çin'de alışılmadık bir durum değil.

Ancak bu durum, bir zamanlar Çin'de kurulmuş ve az bilinen bir şirketken beş yıl içinde küresel bir dev haline gelen Shein ile ilgili soru işaretlerinin artmasına neden oluyor.

Hala özel sektöre ait olan şirketin değerinin yaklaşık 60 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Şirket Londra borsasına da girmeyi hedefliyor.

Ancak şirketin bu hızlı yükselişi, işçilere yönelik muamelesi ve zorla çalıştırma iddialarıyla ilgili bazı tartışmaların doğmasına neden oldu.

Şirket, geçen sene Çin'deki fabrikalarında çocukların çalıştığını itiraf etti.

Shein BBC'nin röportaj teklifini kabul etmedi ancak yaptıkları açıklamada, "Shein, tedarik zincirimizdeki tüm isçilere adil ve onurlu bir şekilde davranılmasını sağlamaya kararlıdır" ifadeleri yer aldı ve "idare ve uyumluluğu güçlendirmek için on milyonlarca dolar yatırım yapıldığı" belirtildi.

Açıklama şöyle devam etti:

"Ücret konusunda en yüksek standartları belirlemeye çalışıyoruz. Tüm tedarik zinciri ortaklarımızın davranış kurallarımıza uymasını şart koşuyoruz. Shein, uyumluluğu sağlamak için denetçilerle birlikte çalışıyor."

Shein'in başarısı hacminde yatıyor. İnternet satışındaki katalog yüz binleri buluyor. 10-12 dolara elbiseler, 7-8 dolara kazaklar ve ortalama 10 doların altında seyreden genel fiyatlar var.

Şirket, H&M, Zara ve Primark gibi markaları geride bırakarak gelirlerini artırdı. Ürünler ise çoğu Shein tedarikçisi olan yaklaşık 5 bin fabrikaya ev sahipliği yapan Shein köyü gibi yerler tarafından sağlanıyor.

Binalara dikiş makineleri ve kumaş rulolarına yer açmak için oyuklar açılmış, bodrum katların kapıları ise sonsuzmuş gibi görünen teslimat için her daim açık.

Raflar ise gün geçtikçe artık bilinen bir logo olan bu markayla etiketlenmiş şeffaf plastik torbalarla doluyor.

Saat 22.00'yi geçse dahi, kamyonlar dolusu kumaşın gelişiyle dikiş makineleri ve onların başındaki insanlar da durmuyor.

İsmini vermek istemeyen 49 yaşındaki Jiangxili bir kadın, "Genellikle günde 10-12 saat arasında çalışıyoruz. Pazar günleri üç saat kadar daha az çalışıyoruz" diyor.

Jiangxili kadın, onlarca insanın ilan panosunun etrafında toplandığı bir ara sokakta dikiliyor.

İnsanlar bir yandan panodaki iş ilanlarını okuyor, bir yandan da panonun üzerine konulmuş çino pantolonun dikişlerini inceliyor.

Burası Shein'in tedarik zinciri. Büyüklü küçüklü bu fabrikalar sipariş üzerine giysi üretiyor. Eğer çinolar tutarsa siparişler de üretim de artacak. Fabrikalar bunun akabinde mevcut insan kaynağının karşılayamadığı talebi yetiştirebilmek için geçici işçiler işe alıyor.

Jiangxi'den gelen göçmen bir işçi kısa süreli bir sözleşme arıyor. Çino pantolon bir seçenek.

"Çok az kazanıyoruz. Hayat çok pahalı" diyor, dedesi ve ninesiyle yaşayan iki çocuğuna gönderebilecek kadar para kazanmayı umduğunu ifade ediyor.

"Parça başına ödeme alıyoruz. Ürünün ne kadar zor olduğuna bağlı. Tişört gibi basit bir sey parça başına 1-2 yuan [bir dolardan az] ve bir saat içinde on tane kadar yapabiliyorum."

Çino pantolonların dikişlerini incelemek bu kararı vermek için çok önemli. Bu göçmen işçi ve beraberindekiler, her bir giysi parçasını yapmak için ne kadar ücret alacaklarını ve bir saatte kaç tane yapabileceklerini hesaplıyorlar.

Panyu'nun bu ara sokakları işçi pazarı görevi görüyor. Kahvaltılık yemek satan dumanı üstünde arabalarla, tavuk ve ördek yumurtası satan köylülerin önünden geçip giden insanlarla dolu.