T24- Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası internet sitesinin tanıtımı için hazırlanan ve günlerdir televizyon kanallarında art arda yayınlanan Sertab Erener'li rekam filmi eleştirilere neden oldu. Egebank ve TMSF'de de görev yapmış eski bir bankacı olan Vatan Gazetesi yazarı Ali Ağaoğlu, reklamın hiçbir şey ifade etmediğini belirterek, "Bu anlamsız reklam yerine, VOB’u 'tek kontrat borsası' olmaktan kurtaracak, çalışmayan kontratları 'çalıştıracak' adımlar atılması sağlanamaz mı?" diye sordu.
Ağaoğlu'nun Vatan gazetesinde "VOB niye reklam yapar?" başlığıyla bugün (26 Kasım 2009) yayınlanan yazısı şöyle:
Bu aralar finansal piyasalardaki reklâmlara takıldım. “... ile borsada oyun büyüyor” reklamından sonra şimdi de VOB’un reklamı dikkatimi çekti. İzmir’de kurulmuş bulunan Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB); döviz, İMKB endeksi, altın, faiz ve emtiaların ilerideki tarihlerdeki “fiyatlarını” vadeli kontratlar aracılığıyla bugünden sabitleme imkanı veriyor. Tanım gayet güzel. İleride ortaya çıkabilecek fiyat risklerinden korunmak için VOB kontratlarını kullanabilirsiniz.
Tabii bulabilirseniz!
VOB’un İzmir’de kurulmasındaki asıl amaç, özellikle pamuk ve buğday başta olmak üzere tarımsal emtia üreticileri ve bunların ticaretiyle uğraşanların fiyat risklerinden korunması için bir alt yapının oluşturulmasıydı. Bunlara döviz kontratları da eklendi ki bu ürünlerin uluslararası ticareti ile uğraşanlarla, ithalat ve ihracatçıları döviz risklerini de en aza indirebilsinler (hedge edebilsinler).
Ancak evdeki hesap “pazara” uymadı! Emtia kontratları ölü doğdu. Neden derseniz, bu kontratları desteklemesi gereken lisanslı depoculuk geliştiril(e)medi. Faiz kontratlarında neredeyse hiç işlem olmadı. Az biraz dolar ağırlıklı olmak üzere döviz kontratları çalıştı. VOB kuruluş amacından çok farklı bir noktaya geldi.
Bugün VOB, neredeyse “tek ürün” piyasası haline geldi. Büyük yatırımcılar Endeks 30’daki kağıtlarla; bu endekse dayalı kontratlar arasında arbitraj yapıyorlar. Bu nedenle yılbaşından bu yana VOB’daki işlem hacminin yüzde 86’sının tek başına İMKB 30 kontratında gerçekleştiği görülüyor. Bu kontrattaki işlemlerin de yüzde 95’ten fazlası da ilk vadede gerçekleşiyor.
İMKB ile tek hisseye dayalı kontratlar konusunda yaşanan rekabet, SPK’nın “ikinize de yok” demesiyle sona ermesine rağmen VOB, o günlerde başlatmış olduğu bir reklâm kampanyasını halen daha devam ettiriyor! Sahi VOB niye reklâm yapar? Henüz daha yeni olan bir piyasa; kendini daha iyi tanıtması, neyin ne olduğunu anlatması gerekirken, hiçbir şey ifade etmeyen Sertap Erener’li bir reklâmı sürdürüyor.
Reklâm hiçbir şey söylemiyor. Sadece www.vobnedir.org sitesinin tanınmasını sağlamaya yönelik, o da reklamdan web adresini okuyabilene... Sitede başarılı bir animasyon var. Ancak animasyonda sözü edilen ürünlerin çoğu ya çalışmıyor, ya da işlem hacimleri çok düşük. Tekstil ihracatçılarının döviz risklerini hedge edebilmelerinde kolaylık sağlamaya yönelik; İTKİB, VOB ve dört büyük banka ile ortak geliştirilen bir proje vardı. Bu projenin iyi tanıtılamamasından dolayı istendiği gibi gelişemiyor. Anlamsız bir reklâm yerine, bu veya benzer “hedefe odaklanmış” çalışmalar yapılamaz mı? Ya da VOB’u “tek kontrat borsası” olmaktan kurtaracak, çalışmayan kontratları “çalıştıracak” adımlar atılması sağlanamaz mı?
Sahi VOB niye reklâm yapar?
Onlarda mı “oyuna” davet ediyorlar?
Tek kontratlı bir borsa yeni ‘müşteri çekmeye’ çalışıyor! VOB hem ürün hem de vade çeşitliliğini artırarak, gerçek varoluş amacına yönelik tanıtımlar yapmak, patronlar ve orta kademe yöneticiler gibi “profesyonellere” yönelmek yerine neden “amatörleri” hedefleyen bir reklam yapılır anlamak biraz zor.
VOB’un ne olduğunu tam olarak bilmeyen amatörler bugüne kadar yeterince zayiat vermediler mi? Yeterince yabancı profesyonellere “yem” olmadılar mı? VOB gibi bir piyasa, modern finans sistemi için yadsınamaz ve vazgeçilemez bir piyasadır. Varlık sebebi olan hedge ürünlerinin işlem görmesi misyonuna yönelik çalışmalara ağırlık vermek gerekmez mi?
Bu arada VOB demişken bir de “çifte teminat” meselesi var ki buna da önümüzdeki günlerde değineceğim.
Kurban Bayramınız kutlu olsun!