Faili meçhul cinayetlerle anılan 19990'ların başında dönemin başbakanı Tansu Çiller'in 4 Kasım 1993’te “PKK ’ya yardım eden işadamlarının ve sanatçıların listeleri elimizde…” açıklaması ile Kürt siyasetçi, hukukçu ve iş adamlarını hedef alan cinayet zincirine ilişkin olarak bakanlığın “devlet sırrı” gerekçesiyle 20 yıl önce mahkemeye göndermediği “PKK’yla ilişkili sakıncalı işadamları listesi" adlı belgenin ortaya çıktığı öne sürüldü. Milliyet'ten Türker Karapınar'ın haberine göre, listenin Jandarma Genel Komutanlığı İstihbarat Başkanlığı arşivlerinde “Müteahhit Çizelgesi” adıyla yer aldığı iddia edildi.
Söz konusu ölüm listesi, 19 yıl sonra TBMM'de kurulan Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu'nda Çiller'e sorulmuştu. Komisyonu Yeniköy'deki yalısında ağırlayan Çiller'e o kanlı listeyi komisyon üyelerinden Sıırı Süreyya Önder yöneltti. Komisyon tutanaklarına göre gözyaşlarını tutamayan Çiller, şu cevabı verdi:
“Evet, böyle bir liste geldi önüme. Tahmin ediyorum ki İçişleri Bakanlığı’ndan geldi. MGK’da da bu tarz birtakım işadamlarının finansman için tehdit edildiği ve zorla para toplandığı ifade edildi. Bu çerçevede, o gün, hatta o anda önüme gelen bir listeydi. ‘Kimse buna boyun eğmesin, biz bunları koruruz. Kim bunu yapıyorsa bunları da önleriz... Bu işadamları tehdit ediliyorsa korkmasınlar...’ Verdiğim mesaj buydu.”
Milliyet'te yer alan haberin tam metni şöyle:
Listenin ortaya çıkış süreci şu şekilde gelişti: Yeni Yüzyıl Gazetesi, 26 Eylül 1995’te, Tansu Çiller başbakanlığındaki 50. hükümette Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı olan Ziya Halis’le ilgili “Çalışma Bakanı’na PKK suçlaması”, “Ziya Halis’in adı İçişleri Bakanlığının PKK ilişkili sakıncalı işadamları listesinde yer alıyor” başlıklarıyla haber yayımladı. Halis’in açtığı davada İçişleri Bakanlığı, Başbakanlık genelgesi ve MİT Kanunu uyarınca alınan duyumlar ve GenelkurmayBaşkanlığı’nca intikal ettirilen bilgiler doğrultusunda raporun hazırlandığını, ancak bilgi ve belgelerin devletin güvenliğine ve yüksek menfaatine ilişkin olması nedeniyle mahkemeye gönderilemeyeceğini bildirdi.
Jandarma arşivinde
1995’teki dava sürecinde mahkemeye gönderilmeyen bu rapor, 1990’lı yıllarda işlenen faili meçhul cinayetlerle ilgili soruşturma kapsamında Jandarma Genel Komutanlığı’ndan soruldu. Dönemin Jandarma Genel Komutanlığı İstihbarat Başkanı (emekli) Tümgeneral Mehmet Çörten, Jandarma Genel Komutanlığı Adli Müşavirliği’ne verdiği yanıtta, söz konusu raporun komutanlık tarafından hazırlanmadığını, istihbarat başkanlığı arşivinde yapılan araştırmada içerik açısından raporla benzerlik gösteren “Müteahhit Çizelgesi” başlıklı “gizli” gizlilik dereceli 14 sayfalık çizelgenin bulunduğunu söyledi. Çörten, çizelgede 220 kişinin isminin yer aldığını, 26 Eylül 1995’teki Yeni Yüzyıl gazetesinde yer alan haberdeki 176 kişinin isminin ilk 106’sı aynı sıra ile olmak üzere tamamının adının da çizelgede yer aldığını kaydetti.
Ziya Halis: O liste bu liste
Ankara’daki faili meçhul cinayetlerle ilgili dava dosyasına giren çizelgenin, “Sıra Numarası”, “Adı Soyadı”, “İçişleri Bakanlığı”, “Genelkurmay Başkanlığı”, “Jandarma Genel Komutanlığı”, “Diğerleri” şeklindeki 6 sütundan oluştuğu görüldü. Çizelgedeki isimlerin bazılarının yanında, “Emn. Gn. Md. listesinde mevcut”, “Gn. Kur. Bşk. gönderildi” gibi notların yer aldığı görüldü. Çizelgede, Yeni Yüzyıl’ın haberindeki Halis’in adının da 61’nci sırada yer aldığı görüldü. 20 yıl sonra ortaya çıkan liste ile ilgili Halis, şunları söyledi:
“O dönemde jandarmanın istihbaratına dayalı bir rapor hazırlanmıştı ve bu rapor sızdırılmıştı. Ben bakan olmadan önce Milli Güvenlik Kurulu’nda, Emniyet Genel Müdürlüğü’nde listelerin yapıldığı, Behçet Cantürk, Yaşar Kaya gibi bazı isimlerin kırmızı kalemle, bazılarının yeşil kalemle işaretlendiği söyleniyordu. Bu listelerden Cumhurbaşkanı’nın da haberinin olduğu söyleniyordu. Ben bunları çok ciddiye almadım ama 1995 yılında bakanlığım sırasında özellikle de grev ertelemelerine karşı çıktığım ve DİSK ile Birleşik Metal-İş arasındaki sözleşme uyuşmazlığına el koyduğum için bu liste bana gözdağı vermek amaçlı sızdırılmıştı. Tansu Çiller de birtakım işadamlarının listesi elimizde diyordu. Liste manşet olunca dava açtım. 1995’teki dava sürecinde bu rapor gizlilik gerekçesiyle mahkemeye sunulmadı. Mahkeme, İçişleri Bakanlığını o dönemin parasıyla 100 bin lira tazminata mahkum etti. O yıllarda hakikaten doğru yanlış, birçok insan fişlendi, öldürüldü, bazıları da sıradaydı. Bence liste bu. Açıkça Jandarma Genel Komutanlığı itiraf etmiş. O liste yok ama benzeri bir liste var diye. Peki bu liste ne arıyor orada? Bu liste o liste. Yeni Yüzyıl’da yayınlanan liste. Jandarma da yaptı bunu, emniyet de yaptı. Emniyet’te de bu listenin benzerinin olması lazım.”
‘Öldürülecek Kürt işadamları adları’
1990’lı yıllarda Altındağ Nüfus Müdürü Mecit Baskın, avukat Yusuf Ekinci, avukat Faik Candan, Müfettiş Namık Erdoğan, işadamı Behçet Cantürk, şoförü Recep Kuzucu, Cantürk’ün yakını müteahhit Fevzi Aslan ile kardeşi ŞAHİN ASLAN, Cantürk’ün avukatı Medet Serhat, Serhat’ın şoförü İsmail Karaalioğlu, işadamı Savaş Buldan, Buldan’ın akrabaları Hacı Karay ve Adnan Yıldırım, İranlı uyuşturucu kaçakçısı Lazem Esmaeli ve Asger Simitko, ANAP’lı Keskin İlçe Başkanı Metin Vural’ın da bulunduğu 19 kişi faili meçhul cinayetlere kurban gitti. Bu cinayetlerle ilgili dava, Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde devam ediyor. Davada, varlığı yıllardır tartışma konusu olan “öldürülecek Kürt işadamları listesi”nin olup olmadığı da araştırılıyor. Mahkeme son duruşmada, faili meçhul cinayetlerle ilgili tüm bilgi ve belgelerin Emniyet Genel Müdürlüğü, Kaçakçılık Dairesi Başkanlığı, MİT, Jandarma Genel Komutanlığı ve Milli Güvenlik Kurulu’ndan (MGK) istenmesine karar vermişti.
Doğan Akın: 20 soruda Tansu Çiller Türkiye'sinin karanlığında işlenen o cinayetler